Văn bản quy phạm pháp luật cấp huyện có hiệu lực tối đa đến ngày 1-3-2027

Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan đến xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền cấp xã; vai trò tham gia của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật; bổ sung một số quy định để đáp ứng yêu cầu phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới, sáng tạo và chuyển đổi số; đồng thời sửa đổi, bổ sung một số quy định để tạo thuận lợi hơn trong quá trình triển khai thi hành Luật, nhất là khi thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho biết, dự thảo Luật bỏ hình thức văn bản quy phạm pháp luật của HĐND, UBND cấp huyện; bổ sung hình thức văn bản quy phạm pháp luật của HĐND, UBND cấp xã để phù hợp với chức năng, nhiệm vụ mới của chính quyền cấp xã; sửa đổi hướng HĐND cấp tỉnh ban hành nghị quyết để quy định về “chính sách, biện pháp nhằm phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách, quốc phòng, an ninh ở địa phương; thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp”.

Dự thảo Luật sửa đổi về thời gian Ủy ban Thường vụ Quốc hội xây dựng định hướng lập pháp nhiệm kỳ của Quốc hội sớm hơn 3 tháng so với hiện hành. Việc chỉnh sửa này phù hợp với chủ trương bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031 được tổ chức sớm hơn.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật bổ sung quy định để xử lý văn bản quy phạm pháp luật của HĐND, UBND cấp huyện ban hành và hoàn thành việc xử lý trước ngày 1-3-2027 để bảo đảm tính thống nhất trong việc xử lý văn bản quy phạm pháp luật do cấp huyện ban hành; sửa đổi, bổ sung theo hướng văn bản quy phạm pháp luật của HĐND cấp xã, UBND cấp xã không được quy định hiệu lực trở về trước.

Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật - Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, về nội dung văn bản của UBND cấp xã, Ủy ban đề nghị cân nhắc quy định này, vì chính quyền cấp xã là cấp cơ sở nên phải gần dân, sát dân, trực tiếp và chịu trách nhiệm về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình. Nếu thực hiện phân cấp thì các cơ quan nhận phân cấp mới là chủ thể chịu trách nhiệm về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn, có thể lại tạo ra cấp trung gian trong giải quyết công việc tại cấp chính quyền cơ sở.

Ủy ban Pháp luật - Tư pháp tán thành đề xuất của Chính phủ quy định nội dung chuyển tiếp cho phép văn bản quy phạm pháp luật của HĐND, UBND cấp huyện tiếp tục có hiệu lực trong phạm vi địa giới của đơn vị hành chính cấp huyện trước khi sắp xếp cho đến thời điểm không áp dụng văn bản quy phạm pháp luật đó theo quy định tại văn bản quy phạm pháp luật của HĐND, UBND cấp xã sau sắp xếp hoặc có hiệu lực tối đa đến ngày 1-3-2027.

Bên cạnh đó, Ủy ban Pháp luật - Tư pháp đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát để quy định đầy đủ các trường hợp cần chuyển tiếp như được nêu trong Báo cáo thẩm tra đầy đủ để bảo đảm không tạo khoảng trống pháp luật do thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.