Tỷ lệ tiêm vắc xin thấp, Việt Nam vào nhóm nguy cơ cao xâm nhập bại liệt hoang dại

Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương vừa có văn bản gửi Trung tâm Kiểm soát bệnh tật các tỉnh, thành phố về việc tiêm vắc xin IPV (vắc xin bại liệt) cho trẻ sinh năm 2021-2022.

Theo đó, trong năm 2021, 2022 do ảnh hưởng của dịch Covid-19, thực hiện giãn cách xã hội, nhiều địa phương đã phải tạm dừng triển khai tiêm chủng thường xuyên, dẫn đến tỷ lệ tiêm chủng nhiều loại vắc xin ở mức thấp nhất trong 20 năm qua. Trong đó, tỷ lệ uống vắc xin bOPV (uống bổ sung vắc xin bại liệt) và tiêm IPV (tiêm vắc xin bại liệt) của cả năm 2021 chỉ đạt 69,4% và 80,4%; năm 2022 đạt 70,1% và 89,2%. Riêng tỷ lệ tiêm IPV mũi 2 đạt 73% dẫn đến nhu cầu sử dụng các vắc xin này giảm so với kế hoạch, tăng số lượng tồn vắc xin IPV hạn sử dụng ngắn tại các tuyến.

Trong bối cảnh tỷ lệ tiêm chủng các vắc xin bại liệt trên toàn cầu thấp do ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, thế giới đã ghi nhận trường hợp vi rút bại liệt hoang dại từ các nước lưu hành lây lan sang quốc gia đã thanh toán bại liệt.

Trong kỳ họp tháng 11-2022, Ủy ban xác nhận thanh toán bại liệt của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khu vực Tây Thái Bình Dương đã xếp loại Việt Nam từ nhóm các quốc gia nguy cơ thấp sang nhóm các quốc gia có nguy cơ cao xâm nhập bại liệt hoang dại hoặc xuất hiện các ca bại liệt do vi rút biến đổi di truyền.

Ủy ban xác nhận thanh toán bại liệt của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khu vực Tây Thái Bình Dương đã khuyến cáo, Việt Nam cần khẩn trương khôi phục được tỷ lệ tiêm chủng các vắc xin trong chương trình Tiêm chủng mở rộng, đặc biệt là vắc xin bại liệt, vắc xin sởi, rubella, đồng thời triển khai các hoạt động tiêm chủng bù mũi, tiêm bổ sung cho đối tượng vùng nguy cơ cao.

Ngày 27-2-2023, WHO và Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc tại Việt Nam đã có thư gửi chương trình Tiêm chủng mở rộng đề nghị tăng cường các hoạt động tiêm bù mũi vắc xin bại liệt cho trẻ chưa được tiêm chủng hoặc chưa tiêm chủng đủ mũi năm 2021 và 2022, sử dụng vắc xin bại liệt do Liên minh toàn cầu về Vắc xin và tiêm chủng (GAVI) viện trợ nhằm tạo miễn dịch đầy đủ trước nguy cơ cao dịch bệnh xâm nhập vào Việt Nam.

Trước đó, tháng 6-2021, Bộ Y tế đã phê duyệt dự án “Triển khai vắc xin bại liệt tiêm (IPV) mũi 2 trong tiêm chủng mở rộng giai đoạn 2021-2022” do Liên minh toàn cầu về Vắc xin và tiêm chủng (GAVI) viện trợ không hoàn lại. Thực hiện quyết định nêu trên, trong năm 2021 Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương đã tiếp nhận 3.108.000 liều vắc xin IPV để tiêm chủng cho trẻ em sinh năm 2021, 2022.

Vào tháng 9-2022, Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương, chương trình Tiêm chủng mở rộng đã có văn bản gửi các địa phương về việc triển khai tiêm mũi 2 vắc xin IPV cho trẻ 9 tháng tuổi trên quy mô toàn quốc từ tháng 10-2022.

Mới đây, ngày 5-4-2023, Bộ Y tế đã ban hành Quyết định số 1708/QĐ-BYT về việc phê duyệt gia hạn thời gian thực hiện và kế hoạch hoạt động năm 2023 của dự án “Hỗ trợ triển khai tiêm vắc xin bại liệt (IPV) trong tiêm chủng mở rộng giai đoạn 2021-2022” do GAVI viện trợ không hoàn lại. Theo đó, các địa phương tiếp tục triển khai vắc xin IPV mũi 1 và mũi 2 trong chương trình Tiêm chủng mở rộng trong năm 2023.

Nhằm duy trì thành quả thanh toán bệnh bại liệt tại Việt Nam phù hợp chiến lược của WHO khu vực Tây Thái Bình Dương và để sử dụng hiệu quả số vắc xin IPV do GAVI viện trợ, Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương, Chương trình Tiêm chủng mở rộng đề nghị các tỉnh, thành phố tổ chức tiêm vắc xin IPV cho trẻ chưa tiêm đủ 2 mũi vắc xin có thành phần bại liệt. Thời gian triển khai là quý II-2023, đối tượng tiêm là trẻ em sinh trong năm 2021, 2022.