Từng bước phát triển hệ thống an sinh xã hội toàn diện

Nhiều điểm ưu việt

Hà Nội có trên 78.000 người có công hưởng trợ cấp hằng tháng, hơn 4 triệu người lao động, hơn 8.000 đối tượng bảo trợ xã hội, người nghiện ma túy đang được quản lý, điều trị tại các trung tâm. Nghị quyết số 15-NQ/TƯ ngày 5-5-2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, đã đề ra chủ trương: “Phát triển hệ thống an sinh xã hội toàn diện, bao phủ toàn dân, mở rộng đối tượng thụ hưởng chính sách, tạo điều kiện cho người dân tiếp cận tối đa các dịch vụ xã hội thiết yếu”.

Trên cơ sở đó, Quốc hội đã ban hành các chính sách đặc thù, vượt trội đối với công tác an sinh xã hội ngay trong Luật Thủ đô năm 2024. Luật có quy định giao quyền cho HĐND thành phố Hà Nội quy định việc hỗ trợ từ ngân sách nhà nước cho đối tượng cần giảm nghèo, giải quyết việc làm, vay mua nhà ở xã hội; giúp chuyển đổi nghề, tìm việc làm cho hộ dân tộc thiểu số nghèo sinh sống ở xã vùng dân tộc thiểu số và miền núi làm nghề nông, lâm nghiệp trong trường hợp không bố trí được đất sản xuất.

Điểm ưu việt nữa, nhằm góp phần ngăn chặn bệnh tật từ sớm, từ xa, giảm chi phí điều trị và tăng chất lượng sống cho người cao tuổi, nhất là trong bối cảnh Hà Nội đang có tốc độ già hóa dân số nhanh, HĐND thành phố được phép quy định đối tượng và mức hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện đối với người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo; bảo hiểm y tế đối với người khuyết tật, người thuộc hộ cận nghèo, người cao tuổi từ 70 tuổi trở lên theo mức cao hơn hoặc hỗ trợ cho đối tượng chưa được quy định trong văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên... Người cao tuổi trên địa bàn thành phố còn được khám sức khỏe miễn phí hằng năm.

Cùng với đó, luật đưa ra các chính sách ưu đãi đầu tư đối với tổ chức, cá nhân có các dự án đầu tư vào cơ sở trợ giúp xã hội ngoài công lập, cơ sở cai nghiện ma túy tự nguyện, cơ sở cung cấp dịch vụ cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng nhằm huy động nguồn lực xã hội cùng với Nhà nước thực hiện chính sách an sinh xã hội, phúc lợi xã hội.

Giúp người dân tiếp cận các dịch vụ thiết yếu

Năm 2025, mặc dù đang tập trung thực hiện chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước về sắp xếp, nâng cao hiệu quả hoạt động tổ chức bộ máy hành chính nhưng thành phố Hà Nội vẫn chủ động và tập trung cao độ trong triển khai các chính sách an sinh xã hội, tuyên truyền thực thi Luật Thủ đô năm 2024.

Theo đó, các chính sách như trợ cấp xã hội, hỗ trợ nhà ở, đào tạo nghề, giải quyết việc làm trong năm vừa qua tiếp tục được thực hiện hiệu quả. Toàn thành phố có trên 203.000 đối tượng hưởng trợ cấp xã hội hằng tháng được chi trả đầy đủ, kịp thời, công khai, minh bạch.

Đặc biệt, thực hiện công tác giảm nghèo nhanh và bền vững, thành phố đã hoàn thành mục tiêu giảm nghèo trước 1 năm giai đoạn 2021-2025. Đến nay, Hà Nội là địa phương tiên phong trong việc thực hiện mục tiêu của Trung ương đến năm 2030 "xóa bỏ hoàn toàn tình trạng nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, người dân bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu".

Ngoài ra, Bảo hiểm xã hội Hà Nội cũng đã đề xuất hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, bảo hiểm y tế cho một số nhóm người từ ngày 1-1-2026. Theo đó, người đủ 60 tuổi đến dưới 75 tuổi, người khuyết tật nhẹ, người dân tộc thiểu số, học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn và người thuộc hộ làm nông - lâm - ngư nghiệp có mức sống trung bình ở Thủ đô thuộc diện đề xuất hỗ trợ. Bên cạnh đó, người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được hỗ trợ thêm 70% mức đóng nếu thuộc hộ nghèo, thêm 75% nếu thuộc hộ cận nghèo và thêm 20% nếu thuộc nhóm khác...

Cơ quan soạn thảo còn đề xuất hỗ trợ 100% tiền đóng bảo hiểm y tế trong vòng 36 tháng cho các thành viên thoát nghèo, cận nghèo (tính từ lúc được công nhận). Người cao tuổi từ 60 đến dưới 70 tuổi không thuộc diện tham gia bắt buộc và chưa có thẻ bảo hiểm y tế, hay người khuyết tật nhẹ chưa có thẻ bảo hiểm y tế (trừ trẻ dưới 16 tuổi), người dân tộc thiểu số thuộc nhóm đóng bảo hiểm y tế bắt buộc (chưa có thẻ) cũng được hỗ trợ 100%. Học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn thuộc hộ làm nông - lâm - ngư nghiệp có mức sống trung bình theo tiêu chuẩn của Hà Nội, song chưa có thẻ bảo hiểm y tế, đang học ở Thủ đô (cả công lập và ngoài công lập), được hỗ trợ thêm 70% mức đóng bảo hiểm y tế.

Các chính sách kể trên nếu được cấp có thẩm quyền thông qua sẽ có hiệu lực từ ngày 1-1-2026. Dự kiến có khoảng 614.000 người được thụ hưởng, tổng kinh phí gần 709 tỷ đồng, qua đó giúp chất lượng công tác an sinh xã hội trên địa bàn thành phố được nâng lên, thực hiện một cách triệt để hơn phương châm "không ai bị bỏ lại phía sau".