Từ nghị trường đến thực tiễn Thủ đô: Chuyển biến sau các phiên giải trìnhBài cuối: Chủ động ứng phó thiên tai, quản lý chặt chẽ đê điều

Trước tình hình này, các đại biểu HĐND thành phố đã tập trung chất vấn về công tác quản lý đê điều, nhằm bảo đảm an toàn công trình và hạn chế thiệt hại do thiên tai ngày càng phức tạp trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu.

Kiểm tra chặt chẽ, xử lý quyết liệt các vi phạm

Ngay sau các phiên họp chất vấn, UBND thành phố Hà Nội đã chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với các ngành liên quan đẩy mạnh kiểm tra, nâng cao hiệu quả quản lý và bảo vệ hệ thống đê điều, vốn có vai trò quan trọng trong phòng, chống thiên tai, ngập lụt, bảo đảm an toàn cho cư dân và sự phát triển bền vững của Thủ đô.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Văn Quyến cho biết, ngay từ đầu năm 2025, Sở đã triển khai rà soát toàn diện hệ thống văn bản pháp luật liên quan đến Luật Đê điều, Luật Phòng chống thiên tai, đồng thời tổng kết, đánh giá hiệu quả thi hành pháp luật, xác định rõ những điểm vướng mắc khi áp dụng thực tế. Các khó khăn nổi bật bao gồm: Chính sách đầu tư, tu bổ, nâng cấp đê điều chưa đồng bộ; phạm vi bảo vệ đê điều chưa rõ ràng; quy trình cấp phép hoạt động liên quan còn phức tạp; quản lý, sử dụng bãi sông còn thiếu thống nhất; công tác xử lý công trình xây dựng trái phép trong phạm vi bảo vệ đê điều và bãi sông chưa hiệu quả…

Cùng với đó, Sở đã hướng dẫn đơn vị triển khai tiếp nhận hồ sơ, bản vẽ các khu dân cư do UBND các quận, huyện lập, gửi Sở xác nhận theo quy định. Trong đó, các quận, huyện nằm trong phạm vi Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng, tỷ lệ 1/5000 (đoạn từ cầu Hồng Hà đến Mễ Sở) và Quy hoạch phân khu đô thị sông Đuống (R6) (đoạn từ cầu Bắc Cầu đến cầu Phù Đổng) chưa gửi bản vẽ ranh giới tỷ lệ 1/500 đối với các khu dân cư tập trung hiện có. Sở đã có văn bản đề nghị khẩn trương hoàn thiện, xác định cụ thể tính pháp lý về sử dụng đất đối với từng lô đất, làm cơ sở cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và cấp giấy phép xây dựng theo quy định.

Ngoài ra, Sở tổ chức thực hiện việc cấp phép xây dựng các công trình nhà ở riêng lẻ tại các khu vực dân cư tập trung hiện có trên bãi sông thuộc địa bàn các quận, huyện theo thẩm quyền; chỉ đạo các hạt quản lý đê phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý đê điều. Kết quả cho thấy, từ đầu năm 2025 đến nay, lực lượng chuyên trách quản lý đê điều đã phối hợp với UBND các quận, huyện, thị xã; xã, phường, thị trấn tiến hành kiểm tra, phát hiện và lập hồ sơ vi phạm hành chính đối với 31 vụ vi phạm pháp luật về đê điều.

Khó khăn trong quản lý trước tốc độ đô thị hóa

Theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và Môi trường, công tác quản lý đê điều đang đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là việc một số địa phương chưa nghiêm túc trong xử lý vi phạm, thiếu sự phối hợp đồng bộ, trong khi quá trình đô thị hóa, mở rộng xây dựng ngày càng gia tăng áp lực lên hệ thống đê điều.

Để quản lý tốt lĩnh vực này, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đã kiến nghị Trung ương rà soát, điều chỉnh một số nội dung quy định tại Luật Đê điều cho phù hợp với tình hình thực tiễn. Đơn cử như: Bổ sung quy định về phạm vi bảo vệ đối với kè chống sạt lở bờ bãi sông, khu dân cư để thống nhất trong công tác quản lý; ban hành chính sách khuyến khích tổ chức, cá nhân, nhất là các doanh nghiệp tư nhân có nhiều tiềm năng đầu tư vào các dự án xây dựng, tu bổ, nâng cấp, kiên cố hóa đê điều kết hợp phát triển kinh tế - xã hội… Cùng với đó là tiếp tục nghiên cứu, mở rộng các hoạt động liên quan đến đê điều được cấp phép tại Điều 25 Luật Đê điều, Thông tư số 04/2021/TT-BNNPTNT ngày 28-6-2021 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường); nghiên cứu, điều chỉnh quy định quản lý, sử dụng bãi sông theo Điều 26 Luật Đê điều để thống nhất, đồng bộ với Luật Thủ đô năm 2024.

Ngoài ra, Sở cũng kiến nghị Trung ương nghiên cứu, sửa đổi một số hành vi, chế tài xử phạt tại Nghị định số 03/2022/NĐ-CP ngày 6-1-2022 của Chính phủ, quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng, chống thiên tai, thủy lợi, đê điều để phù hợp với tình hình thực tiễn, bảo đảm tính khả thi; nghiên cứu điều chỉnh, bổ sung một số nội dung tại các quyết định của Thủ tướng Chính phủ: Số 1821/QĐ-TTg ngày 7-10-2014 phê duyệt Quy hoạch phòng chống lũ và đê điều hệ thống sông Đáy; Số 257/QĐ-TTg ngày 18-2-2016 phê duyệt Quy hoạch phòng chống lũ và Quy hoạch đê điều hệ thống sông Hồng, sông Thái Bình.

Phó Trưởng ban Kinh tế - Ngân sách HĐND thành phố Nguyễn Minh Tuân cho rằng, bên cạnh các giải pháp kỹ thuật và pháp lý, vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng và chính quyền địa phương trong công tác quản lý đất đai, trật tự xây dựng là yếu tố quyết định thành công trong bảo vệ đê điều.

Ngay tại thời điểm này, UBND thành phố cần chỉ đạo UBND các quận, huyện, thị xã thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 13-CT/TU ngày 2-3-2022 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội về “Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo trong công tác quản lý đất đai và quản lý, khai thác khoáng sản trên địa bàn thành phố Hà Nội”, trong đó quản lý chặt chẽ quỹ đất công, đất nông nghiệp, đất ngoài bãi sông, không để xảy ra tình trạng mua bán, bao chiếm, chuyển đổi mục đích sử dụng, xây dựng công trình trái pháp luật.