“Trốn chạy”, câu chuyện của những con người tìm kiếm hạnh phúc

Alice Munro sinh năm 1931 tại bang Ontario, Canada. Bà được đánh giá là một trong những nhà văn lỗi lạc nhất thế giới. Truyện ngắn đầu tay của bà ra đời năm 1950 khi Munro còn là sinh viên Anh văn tại Đại học Tây Ontario. Từ đó đến nay, bà đã xuất bản 14 tập truyện ngắn, hai tuyển tập cùng một tiểu thuyết. Sự nghiệp văn chương dày dặn của bà được vinh danh với vô số giải thưởng trong nước cũng như quốc tế, bao gồm giải quốc tế Man Booker 2009 cho gia tài tác phẩm trọn đời và ba lần giành giải văn học của Toàn quyền Canada dành cho sách hư cấu. Bà là ứng cử viên thường xuyên của giải Nobel.

Tác phẩm “Trốn chạy” gồm tám truyện ngắn với nhan đề ngắn gọn: “Trốn chạy”, “Tình cờ”, “Sắp rồi”, “Nín lặng”, “Đam mê”, “Báng bổ”, “Mắc lỡm”, “Thần lực”.

“Trốn chạy” kể về một thiếu phụ không thể chạy trốn khỏi chồng, dù cô những tưởng đó là điều mình mong muốn. Câu chuyện từng bước xây dựng hình ảnh một cô gái bị mắc kẹt trong một cuộc hôn nhân không hạnh phúc. Nỗi buồn dần tích tụ trở thành niềm tuyệt vọng cho đến lúc cô gái quyết định bỏ trốn. Câu chuyện được lấy tên làm nhan đề cho cả tập. Một mở đầu thích hợp cho cuốn sách.

Ba truyện tiếp theo kể về một phụ nữ tên Juliet, theo chân cô từ khi còn là một trí thức trẻ đầy đam mê mới hơn 20 tuổi cho đến lúc đã bước vào tuổi trung niên, tập trung vào mối quan hệ của cô với chồng, với bố mẹ và với con. Trong “Tình cờ”, cô chạy trốn khỏi công việc dạy học tại một trường nữ sinh để lao đầu vào một cuộc tình điên rồ mà quyến rũ khôn cưỡng. “Sắp rồi” kể về chuyến Juliet đem con (kết quả của tình yêu trong “Tình cờ”) về quê thăm cha mẹ, để rồi dần dần hiểu thêm về cuộc sống và hôn nhân của hai người. Đến “Nín lặng”, đứa con bỏ cô đi theo một giáo phái, biến mất hoàn toàn trong sự câm lặng thăm thẳm không được lý giải. Cuộc trốn chạy trong “Nín lặng” có lẽ là cuộc chạy trốn ích kỷ và tàn nhẫn nhất.

Những câu chuyện tiếp theo diễn ra tưởng độc lập nhưng lại có một sự liên kết khá thú vị. “Đam mê” mở đầu bằng chuyến trở về thăm chốn cũ của một phụ nữ không còn trẻ, trong cảm giác pha trộn giữa bối rối, mất mát với sự sửng sốt trước những tội lỗi và muộn phiền quá vãng. “Báng bổ” lại là câu chuyện về mối quan hệ giữa một đứa trẻ già trước tuổi với một phụ nữ làm ở khách sạn địa phương, và với bố mẹ nó - những người đối xử với con bé như thể nó có khả năng hiểu hết về thế giới như người trưởng thành. Trong khi đó, “Mắc lỡm” dựa trên một mô típ lãng mạn hết sức cổ điển: tình cờ gặp gỡ, nảy sinh tình cảm chỉ trong một buổi tối. Truyện ngắn cuối cùng, “Thần lực”, kể về một cô gái trẻ có khả năng đoán định tương lai...

Các câu chuyện được kể với giọng văn đẹp đẽ, thấu suốt và đi vào lòng người. Không nhiều nút thắt mở tình tiết, chỉ có những thắt mở của cảm xúc. Hình ảnh sau chót trong câu chuyện cuối cùng về một bà già ngồi trên ghế bập bênh hồi tưởng về quá vãng, rồi bị dẫn ra khỏi cơn mơ màng bởi một người “dịu dàng và dứt khoát” - có thể là người chồng đã khuất - như một ẩn dụ về một người kể chuyện đang tiên liệu trước cái kết cho sự nghiệp của mình.