Tổng thống Nga sờ gáy những tài phiệt Nga như thế nào?

Lực lượng an ninh Nga bắt giữ các nhân vật trọng yếu của YUKOS

Một lần nữa những nhà tài phiệt Nga phất lên sau sự kiện Liên Xô tan rã năm 1991 lại bị đương kim Tổng thống Nga V.Putin sở gáy. Một nhà bình luận chính trị Nga cho biết: “Bàn tay của một võ sĩ Judo lần này được lồng trong đôi găng tay nhung, giao đấu vớinhững người giàu có nhất nước Nga, những người mà người Nga sau hơn 10 năm đi theo nền kinh tế thị trường gọi họ là những ông trùm hoặc những nhà tài phiệt (Oligarchs)”.

Cuộc hỏi thăm tính hợp pháp của những nhà tài phiệt Nga do Tổng thống Nga tiến hành đúng vào lúc ông tuyên bố tranh cử cho nhiệm kỳ Tổng thống thứ 2, làm khung cảnh chính trị Nga trở nên rõ ràng. Nó giống với những hoạt động chuẩn bị cho ngày bầu cử. Nó cũng mang dáng dấp của một cuộc chống tội phạm trong giới tài phiệt Nga. Nhóm người Nga giàu có này hiện có toàn bộ gia đình sinh sống hưởng lạc ở nước ngoài. Bản thân những Oligarchs cũng khôn ngoan không kém. Họ cho xây những lâu đài biệt thự ở những vùng xa xôi gần biên giới phòng khi nếu có động tĩnh, những ông chủ này sẵn sàng đào thoát vô sự !

Trong một hành động vừa cương vừa nhu, hồi đầu tuần này, tại thủ đô Mát-xcơ-va cảnh sát vũ trang, đeo mặt nạ mở cuộc đột kích vào văn phòng của công ty dầu lửa lớn nhất nước Nga YUKOS. Cuộc lục soát kéo dài tới gần 2 ngày mang đi hồ sơ, tài liệu cùng những hợp đồng mua bán. Đây là hành động mới nhất của Chính phủ Nga tấn công trực diện vào công ty YUKOS của nhân vật giàu nhất nước Nga, tỷ phú Mikhail Khodorkovsky. Trước cuộc đột kích vào YUKOS, Khodorkovsky đã bị bắt giam hơn một tuần trong một vụ việc dính líu tới những tội ác kinh tế mà cảnh sát kinh tế Nga phát hiện được.

Cuộc đột kích này đã dành toàn bộ ngày đầu tiên điều tra lục soát những giấy tờ chứng cứ chuẩn bị cho một vụ phá án lớn nhất nước Nga kể từ khi Liên Xô không còn nữa. Hai cảnh sát vũ trang tề chỉnh đứng ngay bên ngoài trụ sở YUKOS để các nhân viên an ninh đeo mặt nạ chuyển hết những hồ sơ lên đầy hai chiếc xe tải. Nhân vật đứng đằng sau YUKOS của Khodorkovsky còn quyền lực hơn tỷ phú dầu lửa này nhiều. Ông là đồng minh trụ cột của YUKOS. Tên ông là Lebedev. Lebedev được mệnh danh là ông trùm của những ông trùm. Khi luật sư riêng của YUKOS được Lebedev phái tới, cảnh sát Nga đã tìm được hệ thống máy tính bí mật và mang đi toàn bộ hệ thống này.

Một số nhà phân tích cho rằng cuộc lục soát YUKOS là một hành động cảnh cáo nghiêm khắc nhất của Chính phủ Nga đối với những tỷ phú của nước này trong thời gian chuẩn bị cho cuộc bầu cử Quốc hội và Tổng thống. Lần này chính phủ của Tổng thống Putin đã làm một cuộc phản kích vào YUKOS đầu não của những tỷ phú Nga kinh doanh trong nước nhưng lại hoàn toàn sống ở nước ngoài. Sau cuộc lục soát cổ phiếu của YUKOS “rơi tự do” chỉ còn 11,7 đôla. YUKOS hiện bao cả thị trường dầu lửa rộng lớn nhất thế giới của Nga. Bắt đầu từ cuối tháng 6 cho tới nay trị giá của YUKOS bị mất đi 6 tỷ đôla, tương đương với 20% giá trị của YUKOS.

Không đề cập trực tiếp tới vụ khám xét YUKOS, Tổng thống Nga Putin đã nói với các nghị sĩ Quốc hội Nga cùng các nhà hoạt động xã hội: “Việc bắt giam không nằm trong chiến dịch chống tội phạm kinh tế”. Tổng thống cho biết tiếp: “Tất nhiên tôi phản đối việc còng tay và nhà tù bởi tôi tin rằng đây không phải là giải pháp cho việc chống tội phạm kinh tế hiện nay ở Nga. Tuy vậy tất cả chúng ta phải chống lại nó triệt để nếu muốn đất nước giàu mạnh”.

Những tỷ phú Nga phất lên nhanh như chớp. Họ giàu lên chỉ qua một đêm trong chính sách tư nhân hóa toàn bộ cơ sở vật chất của nhà nước Liên Xô cũ diễn ra trong những năm 1990. Việc tiến hành khám xét và điều tra các công ty giàu có ở Nga diễn ra thường xuyên. Sau khi các Oligarchs tạo nên một thế lực tài phiệt hòng lũng đoạn đời sống chính trị ở Nga, Tổng thống Putin đã trao quyền kiểm soát cho lực lượng đặc nhiệm cai quản hoạt động của các Oligarchs. Việc đột kích YUKOS bắt nguồn từ những hoạt động bất minh của Lebedev sau khi Nga quyết định bán hoàn toàn công ty phân bón mang tên “Apatit” năm 1994.

Khodorkovsky hiện đang hậu thuẫn cho các đảng đối lập tự do chống lại Tổng thống Nga. Hành động của tỷ phú dầu lửa Khodorkovsky đã bị lực lượng an ninh Nga thẩm vấn trước khi YUKOS của ông bị khám xét. Hiện nay tại Nga xuất hiện một loạt các nhà công nghiệp làm ăn rất có lãi. Họ là liên minh trung thành với Tổng thống Putin trong việc chống lại những nhà tài phiệt.

Trước hai cuộc bầu cử rất quan trọng những Oligarchs lại ngựa quen đường cũ muốn tạo nên một sự bất ổn nữa. Trong một hành động mới nhất, Chính phủ của Tổng thống Putin khẳng định: “Chính phủ sẽ không xét lại công cuộc tư nhân hóa diễn ra những năm 1990”. Tổng thống Putin cũng cho biết những thỏa thuận giữa ông và các Oligarchs năm 2000 đến nay vẫn còn nguyên giá trị nếu các Oligarchs trung thành với cam kết: “Có quyền làm giàu hợp pháp và tuyệt đối không được can thiệp vào tình hình chính trị của đất nước”.

Minh Hạnh