Tổng thống đắc cử Javier Milei của Argentina: Con đường không trải hoa hồng

Nhưng cũng vì lẽ đó, con đường của Tổng thống đắc cử Javier Milei không trải hoa hồng khi phải thừa hưởng một nền kinh tế trong tình trạng khủng hoảng sâu sắc.

Chính trị gia theo đường lối cực hữu Javier Milei, 53 tuổi, người sẽ có nhiệm kỳ bắt đầu từ ngày 10-12 đến hết năm 2027, đã giành chiến thắng vang dội trong cuộc bỏ phiếu bầu Tổng thống Argentina vòng hai hôm 19-11 với tỷ lệ chênh lệch lớn hơn dự kiến. Ông Javier Milei đã nhận được gần 56% phiếu bầu, đánh bại Bộ trưởng Kinh tế Sergio Massa, chỉ nhận được hơn 44%.

Dù mới tham gia chính trường trong 2 năm trở lại đây, nhưng chính trị gia này đã có một chiến dịch tranh cử sôi nổi, với lời hứa thay đổi căn bản hiện trạng kinh tế của quốc gia Nam Mỹ.

“Chúng tôi có quyết tâm kiểm soát các tài khoản tài chính, khắc phục các vấn đề của ngân hàng trung ương. Chúng tôi quyết tâm đưa Argentina đứng vững và tiến về phía trước”, ông Javier Milei cam kết ngay sau chiến thắng.

Lần thứ hai trong lịch sử, Argentina chứng kiến 10 năm không tăng trưởng kinh tế. Trong thập kỷ đó, tỷ lệ nghèo tăng từ 28% lên hơn 40%.

Sức mua của nền kinh tế lớn thứ ba Mỹ Latinh đã bị tàn phá bởi tỷ lệ lạm phát hằng năm lên tới hơn 140%, trong khi cứ 5 người Argentina thì có 2 người sống trong cảnh nghèo đói và các vùng nông nghiệp trọng điểm phải hứng chịu những đợt hạn hán lịch sử. Đồng peso sụt giá, giá cả thay đổi gần như hằng tuần và người Argentina buộc phải mang theo rất nhiều tiền mặt chỉ để chi tiêu hằng ngày.

Trên thực tế, mặc dù peso là đồng tiền chính thức của Argentina nhưng nền kinh tế nước này phụ thuộc rất nhiều vào USD. Đất nước này có 15 tỷ giá hối đoái, dao động đáng kể, từ khoảng 360 peso/USD (tỷ giá chính thức) đến gần 1.000 peso/USD theo tỷ giá không chính thức được sử dụng rộng rãi.

Các nhà kinh tế cho rằng, đây là một trong những yếu tố khiến hàng hóa sản xuất và nhập khẩu trở nên đắt đỏ, từ đó tạo ra tình trạng giá cả ít có mối liên hệ với nhau. Ví dụ, một đôi giày thể thao nhập khẩu có thể có giá bằng tiền thuê một căn hộ studio hằng tháng.

Thế nên, chiến thắng của vị chính trị gia 53 tuổi dự kiến sẽ tạo ra một cơn địa chấn đối với nền kinh tế Argentina trong những ngày tới. Trọng tâm kế hoạch kinh tế dành cho Argentina là đề xuất thay thế đồng nội tệ peso bằng đồng USD. Tổng thống mới đắc cử đã nhiều lần nói rằng cách duy nhất để chấm dứt tình trạng “ung thư” lạm phát là ngăn cản các chính trị gia tiếp tục in tiền.

Vì vậy, ông Javier Milei có kế hoạch đóng cửa ngân hàng trung ương. Nếu được đưa vào thực tế, kế hoạch đô la hóa của Tổng thống mới đắc cử sẽ khiến Argentina từ bỏ đồng peso và thay vào đó sử dụng USD. Những người ủng hộ đề xuất này nói rằng, việc chuyển đổi có thể giúp đất nước kiềm chế lạm phát phi mã và phá sản.

Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích cho rằng, động thái này sẽ tước bỏ chủ quyền quốc gia của đất nước và làm giảm khả năng tác động đến nền kinh tế thông qua các động thái như thay đổi lãi suất. Quá trình đô la hóa đòi hỏi một lượng lớn đồng bạc xanh và Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) đã cảnh báo dự trữ USD của Argentina đang ở mức thấp nguy hiểm.

Ông Javier Milei cũng phải đối mặt với thách thức nối lại các cuộc đàm phán để đưa chương trình cho vay trị giá 44 tỷ USD từ IMF trở lại đúng hướng.

Trong khi đó, Tổng thống mới đắc cử phải đối mặt với một Quốc hội bị chia rẽ sâu sắc, không có khối nào chiếm đa số, có nghĩa là đảng chính trị non trẻ của ông - La Libertad Avanza buộc phải liên minh với các đảng khác để thúc đẩy việc thông qua các dự luật. Điều này có thể tác động tới một số đề xuất cấp tiến của ông Javier Milei bao gồm cắt giảm sâu chi tiêu công, loại bỏ nhiều loại thuế và tư nhân hóa các công ty nhà nước.

Theo giới phân tích, ông Javier Milei sẽ phải đối mặt với những thách thức tương tự như những người tiền nhiệm là thâm hụt ngân sách, nợ nần, in tiền và lạm phát... Dẫu vậy, những người ủng hộ Tổng thống mới đắc cử Javier Milei cho rằng, với những tư tưởng cấp tiến, chỉ có ông mới có thể loại bỏ hiện trạng bất ổn đã đeo bám nền kinh tế Argentina trong nhiều năm.