Tòa Thánh Tây Ninh và những "bí mật" thú vị

Tòa Thánh Tây Ninh còn được người dân địa phương gọi với cái tên thân thuộc là Đền Thánh. Công trình tọa lạc tại đường Phạm Hộ Pháp, thị trấn Hòa Thành, tỉnh Tây Ninh, cách thành phố Tây Ninh khoảng 5km về phía Đông Nam và cách thành phố Hồ Chí Minh khoảng 100km về phía Tây.

Cái tên Tòa Thánh Tây Ninh do người dân quen gọi mà ra. Trong đạo Cao Đài, tên gọi đầy đủ của Đền Thánh là “Tòa thánh Đại đạo Tam Kỳ Phổ độ” hay “Tòa thánh Cao Đài”. Cụm công trình với hơn 100 công trình kiến trúc lớn nhỏ nằm trong khuôn viên rộng hơn 1,2km2, xung quanh có 12 cổng. Các cổng đều được chạm khắc hình Tứ linh (Long, Lân, Quy, Phụng) và hoa sen.

Trung tâm của cụm công trình này là Tòa Thánh dài 135m, rộng 27m. Cửa chính hướng về phía Tây với tam đài cao 36m, hiệp thiên đài (hai lầu chuông và trống) cao 27m, nghinh phong đài, cửu trùng đài và bát quái đài cao 36m. Như vậy, có rất nhiều phần công trình trong Tòa Thánh được xây theo kích thước là những bội số căn bản của 9.

Ngoài những con số kể trên, còn phải nói đến Bát Quái Đài cao 9m, xây trên bệ hình vuông, mỗi cạnh 27m. Tiếp đó là Cửu Trùng đài (Chính điện) rộng 27m, dài 81m. Hiệp Thiên đài được xây nối theo trên một hình vuông, mỗi cạnh dài 27m.

Công trình đồ sộ này được xây trong hơn 20 năm (từ năm 1926 đến năm 1947), qua 5 kỳ tạo dựng. Đáng chú ý, trong suốt thời gian này, những người tham gia xây dựng công trình phải lập Hồng thệ (không lấy vợ, lấy chồng), nhằm giữ “tinh khiết” để tạo tác Tòa Thánh, một công trình được người theo đạo Cao Đài coi là Thiên ý (ý trời) hợp cùng Nhân lực (sức người) tác tạo nên.

Đây là nơi thờ tự cấp trung ương của đạo Cao Đài, được gọi là Tổ Đình, bởi Tây Ninh được coi là vùng đất tổ của đạo. Theo giáo lý, đạo Cao Đài có tôn chỉ: Quy nguyên Tam giáo (hòa chung Khổng giáo, Đạo giáo, Phật giáo) và Phục nhất Ngũ chi (thống nhất 5 nhánh Nhân đạo, Thần đạo, Thánh đạo, Tiên đạo và Phật đạo).

Cửu trùng đài (Chính điện) là nơi thu hút du khách nhất trong Tòa Thánh. Khoảng không gian dài 81m, rộng 27m, được phân chia với các không gian khác trong Chính điện bằng 18 cột trụ chia làm hai bên, được chạm khắc, trang trí hình rồng tinh xảo.

Các hàng cột trụ này phân khu vực Cửu trùng đài thành 9 gian, mỗi gian chênh nhau 18cm. Đây chính là khu vực hành lễ của mỗi phẩm cấp tín đồ. Khi buổi lễ cúng diễn ra, các chức sắc và tín đồ mỗi người sẽ có một vị trí riêng tương ứng với hàng phẩm của mình trong đạo Cao Đài. Bên trên trần là tạo hình sơn vẽ hình ngôi sao, hình mây tượng trưng cho các tầng trời.

Bát quái đài là khu vực nằm ở phía cuối của Đền Thánh, là phần đuôi của Long Mã hướng thẳng về phía Đông. Bát quái đài có phần mái được sơn màu vàng. Khu vực này có 8 cột trụ rồng xếp thành hình Bát Quái. Ở giữa là quả Càn Khôn với đường kính 3,3m. Đây cũng chính là phần đặc biệt của Tòa Thánh so với các thánh thất khác của Đạo Cao Đài.

Mỗi thánh thất của đạo Cao Đài chỉ được phép thờ Thánh tượng Thiên Nhãn (bức tranh vẽ hình Thiên Nhãn). Còn riêng ở Tòa Thánh, Thiên Nhãn sẽ được vẽ trên khối cầu lớn, gọi là quả Càn Khôn, biểu trưng cho vũ trụ quan của đạo. Tâm của Càn Khôn đặt một ngọn đèn tên là Thái Cực, được giữ sáng suốt ngày đêm. Xung quanh hình vẽ Thiên Nhãn trên Càn Khôn, còn có 3.072 vì sao thể hiện cho 72 quả địa cầu cùng với 3.000 thế giới. 

Một trong những nét độc đáo nữa tại Tòa Thánh là bức tranh Tam Thánh ký Thiên Nhân Hòa ước. Tam Thánh là 3 vị thánh đứng đầu Bạch Vân Động (cõi thiêng của đạo Cao Đài). Các vị thánh gồm: Thanh Sơn Đạo sĩ, hiện thân trên trần gian là Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm của Việt Nam; Nguyệt Tâm Chân nhân, hiện thân là Đại văn hào người Pháp Victor Hugo và Trung Sơn Chân nhân, hiện thân là Nhà cách mạng Trung Quốc Tôn Dật Tiên.

Bức họa vẽ Đức Thanh Sơn Đạo sĩ mặc triều phục Việt Nam, cầm bút lông viết dòng chữ Thiên thượng Thiên hạ - Bác ái Công bình. Cạnh đó là Đức Nguyệt Tâm Chân nhân mặc triều phục Pháp, cầm bút lông ngỗng viết dòng chữ Pháp: DIEU et HUMANITÉ - AMOUR et JUSTICE (ý nghĩa như trên). Còn Đức Trung Sơn Chân nhân đứng cạnh, cầm nghiên mực đỏ cho 2 vị viết.

Thiên Nhân Hòa ước là bản giao ước giữa Trời và Người. Trong đó, con người đứng đầu muôn loài trên trái đất, nên được thay mặt vạn vật để giao ước cùng sống hòa mình với thiên nhiên, trời đất… Theo đạo Cao Đài, bản hòa ước này được ký năm 1926, khi tôn giáo này hình thành.

Đến Tòa Thánh vào 12 giờ trưa, du khách sẽ được tham gia chính lễ của những người theo đạo Cao Đài. Trong các khung giờ khác, du khách có thể tham quan toàn bộ cụm công trình tinh xảo này. Một số lưu ý với du khách khi tham quan: Không mang giầy dép vào bên trong. Mặc trang phục lịch sự. Không gây ồn ào. Giữ vệ sinh chung. Khi đi vào Đại điện, nam giới đi vào bằng cửa phải, nữ giới đi bằng cửa trái.

Không chỉ là địa điểm sinh hoạt tôn giáo quan trọng của các giáo dân đạo Cao Đài, với lối kiến trúc vô cùng độc đáo cùng lịch sử lâu đời được chính bàn tay những người nông dân chưa từng được đào tạo xây dựng nên, Tòa Thánh Tây Ninh còn được xem là một trong những địa điểm tham quan du lịch hút khách bậc nhất miền Đông Nam Bộ.