Từ 14h chiều 6-8, Báo Hànộimới tổ chức Tọa đàm trực tuyến “Giao thông tích hợp và liền mạch - Giải pháp cho đô thị xanh”, nhằm mang đến cái nhìn toàn cảnh và đưa ra giải pháp giúp phát triển đô thị xanh bền vững.
Phát biểu kết thúc tọa đàm, ông Nguyễn Minh Đức, Tổng Biên tập Báo Hànộimới nhấn mạnh, cuộc toạ đàm đã thành công tốt đẹp sau hơn 2 giờ đồng hồ diễn ra, với nhiều ý kiến tâm huyết, trách nhiệm, trí tuệ.
Với chủ đề “Giao thông tích hợp và liền mạch - Giải pháp cho đô thị xanh”, tại Tọa đàm, nhiều vấn đề đã được đặt ra. Các đại biểu đã phân tích, nhận định, đưa ra số liệu đánh giá để nhận diện khó khăn, thách thức trong việc kết nối giao thông liền mạch, đặc biệt là khó khăn về hạ tầng, phương tiện và chính sách. Chính vì thế, giao thông công cộng của thành phố Hà Nội chưa đạt mục tiêu phát triển như kỳ vọng.
Tại tọa đàm, các đại biểu, chuyên gia đã đề ra nhiều giải pháp để thời gian tới thực hiện tốt hơn các chính sách hoàn thiện hạ tầng phương tiện, kết nối giao thông. Về hạ tầng, các đại biểu khuyến nghị cần đầu tư và quy hoạch tốt hơn; đa dạng hóa phương tiện giao thông để kết nối. Về phương tiện kết nối, giải pháp kết nối, ông Nguyễn Minh Đức cho biết tâm đắc giải pháp bằng App Grab, đề xuất Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội phối hợp với các đơn vị khác để cùng xây dựng mạng lưới giao thông kết nối liền mạch về mặt công nghệ, thu hút thêm nhiều người tham gia đường sắt đô thị.
Để tạo ra sự kết nối tốt, Tổng Biên tập Báo Hànộimới cũng đề cập đến chính sách từ phía cơ quan quản lý, trong đó có chính sách dùng chung hạ tầng, chính sách tài chính. Muốn chuyển đổi xanh, tài chính xanh cần đi trước một bước, như hỗ trợ lãi suất, hỗ trợ phương tiện công cộng… Các ưu tiên, ưu đãi cho kết nối hạ tầng, phương tiện công cộng cần bảo đảm tính đặc thù.
Về khuyến nghị đẩy mạnh công tác truyền thông, Tổng Biên tập Nguyễn Minh Đức khẳng định, Báo Hànộimới luôn đi đầu trong công tác truyền thông. Để người dân tham gia phương tiện giao thông công cộng nhiều hơn, thông tin về các phương tiện này phải được xuất hiện nhiều hơn, qua đó tạo sự thay đổi trong hành vi của người dân.
Theo ông Khuất Việt Hùng, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội, nhờ kết nối tốt, 6 tháng đầu năm, lượng người tham gia metro tăng 14% so với năm 2024.
Hiện chính sách trợ giá cho người sử dụng phương tiện giao thông công cộng của Hà Nội rất tốt, ngay cả đối tượng bình thường chỉ mất 280.000 đồng/tháng đi không giới hạn; những đối tượng ưu tiên còn được hưởng mức phí tốt hơn rất nhiều. Bởi vậy, không cần thiết phải lo về chính sách trợ giá, mà chỉ lo vào khung giờ thấp điểm không có đủ hành khách.
Thực tế, vào thời điểm hè, học sinh nghỉ hè khiến lượng người tham gia metro giảm 1.000 khách/ngày. Đơn vị đang phối hợp với các đơn vị lữ hành để kết nối tăng số lượng người tham gia metro, vì còn nhiều khách muốn đi trải nghiệm nên có thể đi vào thời gian thấp điểm.
Ông Khuất Việt Hùng đề xuất, xe chở khách tham quan có thể đậu ở bến xe để từ đó, du khách dễ dàng kết nối với tuyến metro. Nếu có thể kết nối các phương tiện giao thông công cộng và khách du lịch đến từ các tỉnh muốn trải nghiệm metro, các chuyến metro sẽ không bị vắng khách.
Đồng thời, thành phố cần tăng cường điểm trông giữ xe ở các nhà ga để tạo thuận lợi cho người dân di chuyển đến các nhà ga, từ đó hình thành thói quen sử dụng metro nhiều hơn.
Đề xuất những điều kiện để kết nối giao thông thuận tiện trong thời gian tới, bà Đặng Thùy Trang - Giám đốc đối ngoại Grab Việt Nam cho rằng: Quá trình xanh hóa hệ thống giao thông và xanh hóa môi trường là một quá trình lâu dài, cần sự chung tay từ nhiều bên. Hợp tác giữa các cơ quan nhà nước và doanh nghiệp công nghệ như Grab đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng hệ sinh thái giao thông tích hợp, liền mạch.
Các nền tảng số như Grab có thế mạnh và các giải pháp về công nghệ, trong khi Nhà nước có thể đảm bảo việc thực thi thông qua cơ chế chính sách, hạ tầng và định hướng chiến lược.
Cụ thể, theo bà Thùy Trang, cần xây dựng hệ thống các điểm đón - trả khách tại các hệ thống ga tàu metro, sân bay, bến xe buýt…, giúp hành khách, tài xế dễ dàng nhận diện điểm đón, điểm trả khách nhằm đảm bảo sự thuận tiện, an toàn khi sử dụng dịch vụ giao thông. Đồng thời, cần cung cấp các thông tin, hỗ trợ cần thiết khác trong quá trình di chuyển.
Trong bối cảnh chuyển đổi xanh, để khuyến khích việc chuyển đổi phương tiện sang chạy điện, cần đảm bảo được lượng phương tiện cung ứng mô hình chặng đầu/chặng cuối như Grab, đảm bảo sự liền mạch, tránh làm đứt gãy hệ thống giao thông và hệ thống logistics trên địa bàn thành phố.
Bên cạnh đó, có chính sách đẩy mạnh đầu tư, hoàn thiện cơ sở hạ tầng trạm sạc phục vụ giao thông xanh, đặc biệt đối với lực lượng tài xế công nghệ. Cần có hệ thống sạc mở cho tất cả các thương hiệu, các hãng; đồng thời, có lộ trình chuyển đổi phù hợp, từng bước hỗ trợ người dân, tài xế công nghệ thực hiện việc chuyển đổi hiệu quả, bền vững, tránh gây ra những tác động tiêu cực đến đời sống của người dân.
Trả lời câu hỏi về việc Nhà nước nên có chính sách ưu tiên nào để thúc đẩy “di chuyển xanh”, Tiến sĩ Nguyễn Minh Phong cho rằng, phát triển xanh là xu hướng không thể đảo ngược, là thông điệp bao trùm toàn cầu và Việt Nam đang triển khai, trong đó, Hà Nội gương mẫu đi đầu.
Có 7 nhóm giải pháp Nhà nước nên quan tâm về vấn đề trên. Trong đó, đầu tiên là thống nhất nhận thức của cả hệ thống chính trị, đẩy mạnh tuyên truyền nhằm tạo sự thống nhất trong nhận thức về “di chuyển xanh”.
Bên cạnh đó, bổ sung, hoàn chỉnh và nâng cấp quy hoạch phát triển giao thông xanh, cả về tuyến, lộ trình, thời gian, giá cả. Trong quy hoạch này, cần bổ sung quy hoạch cho phát triển xanh vào kết nối các tuyến metro.
Cùng với đó là sử dụng công cụ ưu đãi. Nhà nước dùng nhiều hơn công cụ liên quan đến thuế, phí, đặc biệt là tăng đầu tư công cho cơ sở hạ tầng giao thông xanh. Nhà nước cũng cần tăng nguồn cung năng lực vận tải công cộng xanh, tăng nguồn cung năng lượng xanh (tăng nguồn cung điện, điểm sạc điện) nhằm tạo sự đồng bộ.
Cơ quan, đơn vị chức năng cần tiếp nhận đề xuất của doanh nghiệp và người dân để nhận diện và xử lý những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong thời gian tới khi số người sử dụng xe điện tăng lên, đặc biệt là có tinh thần phản ứng và xử lý nhanh chóng những vướng mắc.
Từ khi Chỉ thị 20 của Thủ tướng Chính phủ được ban hành, nhiều người dân bắt đầu làm quen với cách di chuyển mới là phương tiện giao thông công cộng xanh. Chị Nguyễn Thị Mỹ Hằng (Hà Nội) chia sẻ câu chuyện vui của con trai với những suy nghĩ, trăn trở về giao thông Hà Nội.
Chị Mỹ Hằng cho biết, trước khi có Chỉ thị 20, ý thức được không khí của bầu trời “xanh xanh thắm” Hà Nội không còn trong lành, chị đã sử dụng phương tiện công cộng nhiều hơn phương tiện cá nhân.
Dù phải dậy sớm hoặc về nhà muộn hơn do sử dụng phương tiện công cộng nhưng chị làm được nhiều việc cá nhân khác khi sử dụng loại phương tiện này. Về chi phí, sử dụng phương tiện công cộng, mỗi tháng gia đình chị sẽ chi từ 6 – 7 triệu đồng, tiết kiệm nhiều hơn so với sử dụng phương tiện cá nhân với chi phí xăng xe, gửi xe, khấu hao phương tiện…
”Gia đình tôi sẵn sàng tham gia các phương tiện công cộng khi bảo đảm tính đồng bộ, liền mạch, thuận tiện. Nếu các cơ quan, ban ngành, đơn vị phối hợp giải quyết những vấn đề đang đặt ra thì người dân đồng tình ủng hộ và sẵn sàng tham gia”, chị Hằng khẳng định.
Thông tin về các chương trình ưu đãi của Grab để khuyến khích khách hàng sử dụng giao thông công cộng, bà Đặng Thùy Trang, Giám đốc đối ngoại Grab Việt Nam cho biết, Grab có lượng tài xế đông đảo trên toàn thành phố Hà Nội. Hãng đã ký kết hợp tác để trở thành đơn vị đối tác với Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội, hỗ trợ người dân đi từ metro đến từng ngóc ngách của thành phố, cũng như đi từ tất cả mọi nơi xa xôi của thành phố đến ga tàu.
Grab cũng bảo đảm tính tích hợp, liền mạch của hệ thống phát triển tính năng tìm metro trên app, có thể tra cứu lịch trình các tuyến metro, hướng dẫn đường đi đến metro gần nhất cũng như đặt xe để đi đến metro..., góp phần tạo hành trình di chuyển liền mạch cho khách hàng, đóng góp vào hành trình xanh tương lai của thành phố Hà Nội.
Grab đẩy mạnh chiến dịch truyền thông, khuyến khích khách hàng sử dụng mạng lưới giao thông công cộng bằng việc áp dụng những chương trình ưu đãi.
Sự tiện lợi là yếu tố đầu tiên trong hoạt động của Grab trong thời gian tới. Hãng tiếp tục nghiên cứu để xây dựng một mạng lưới tích hợp đầy đủ các phương tiện để người dân chỉ cần sử dụng một app là có thể kiểm tra lộ trình của tất cả các phương tiện công cộng trên toàn thành phố.
Chuyển đổi xanh là xu thế tất yếu và Grab cũng nằm trong xu thế đó. Những năm qua, Grab có nhiều sáng kiến khuyến khích tài xế chuyển đổi sang xe điện để phục vụ cho nhu cầu di chuyển cũng như vận chuyển của người dân. Grab cũng hợp tác với nhiều đơn vị sản xuất xe điện để cùng khảo sát, có thiết kế xe điện phù hợp với các tài xế. Ngoài ra, Grab kết hợp một số tổ chức để triển khai chương trình cho vay với lãi suất ưu đãi cho các tài xế mua xe điện, sử dụng xe điện, thay vì xe xăng.
Grab có khảo sát với tài xế Hà Nội về việc chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện: Trên 60% tài xế chưa sẵn sàng chuyển đổi, chủ yếu do vấn đề tài chính (không có tài sản thế chấp nếu đi vay, không có hợp đồng lao động...). Hơn nữa, tài xế cũng không dễ dàng có điểm sạc cho xe máy và ô tô điện. Do vậy, cần có lộ trình phù hợp để thiết lập được hệ sinh thái, cũng như hạ tầng phục vụ người dân. Chính sách hỗ trợ từ Nhà nước cần mạnh mẽ hơn nữa để thúc đẩy những người chuyển đổi.
Ở góc độ là thành viên Ban Đô thị HĐND thành phố, Tổng Biên tập Báo Hànộimới Nguyễn Minh Đức cho biết:
"HĐND thành phố đã thông qua đề án xây dựng hệ thống đường sắt đô thị đến năm 2035, với 10 tuyến đường sắt đô thị, tổng chiều dài hơn 410km. Việc thực hiện đề án này được kỳ vọng sẽ giải quyết vấn đề ùn tắc giao thông, kết nối các khu vực trong thành phố và thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô. Đây là một đề án đầy tham vọng và thách thức.
Trong cuộc họp thông qua và góp ý đề án, chúng tôi đề ra nguyên tắc các nhà đầu tư trong và ngoài nước phải đáp ứng các tiêu chí kỹ thuật, liên thông dịch vụ và có chung nhận diện thương hiệu. Nguồn vốn sẽ bao gồm ngân sách thành phố, trái phiếu, hỗ trợ từ chính phủ, vốn đầu tư nước ngoài và khai thác từ các khu đô thị hình thành theo mô hình BOT, cũng như đóng góp từ các dự án bất động sản.
Năm ngoái, HĐND thành phố cũng đã thông qua nghị quyết quy định vùng phát thải thấp, thí điểm tại Hoàn Kiếm và Ba Đình. Chúng tôi đang xúc tiến nội dung này, đánh giá tiêu chí của vùng phát thải thấp tuân thủ các nguyên tắc như chuyển từ xe xăng sang xe điện, hạn chế giao thông cá nhân; nhà hàng, khách sạn… áp dụng chuyển đổi xanh; hạn chế sử dụng nhựa… Các tổ chức, cá nhân ở vùng phát thải thấp phải tuân thủ các yêu cầu trên".
Ông Nguyễn Minh Đức thông tin thêm: Trước những tác động tiêu cực của xe máy xăng đối với đời sống, xã hội, nhiều địa phương ở Trung Quốc đã thực hiện chính sách cấm hoặc hạn chế phương tiện này. Đơn cử như tại Quảng Châu, từ năm 2007 đến nay, đã có tới 90% xe xăng chuyển sang xe điện, chỉ 10% người có thu nhập rất cao mới đi xe xăng. Khi bắt đầu thực hiện chương trình, thành phố đã thông qua nhiều biện pháp linh hoạt, đồng thời có cơ chế khuyến khích, hỗ trợ tài chính giúp người dân chuyển sang sử dụng xe điện mới, an toàn và thân thiện hơn với môi trường. Đồng thời, họ phát triển rất mạnh xe đạp điện, là phương tiện kết nối giữa cá nhân với phương tiện giao thông công cộng.
"Sau cuộc toạ đàm này, Báo Hànộimới cùng các cơ quan liên quan cần đề xuất các nghiên cứu để đẩy mạnh phát triển giao thông xanh cho Hà Nội", Tổng Biên tập Nguyễn Minh Đức nhấn mạnh.
Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về giải bài toán điểm đầu - điểm cuối nhằm bảo đảm lộ trình di chuyển liền mạch, đặc biệt khi địa hình đô thị có nhiều ngõ, hẻm, thiếu vỉa hè an toàn cho người đi bộ, chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cho hay, ở nhiều quốc gia, đặc biệt là Singapore, Indonesia, Malaysia, có mô hình đáng quan tâm, đó là tập trung vào cơ chế kết nối đa phương tiện, hạ tầng phục vụ và quản lý dữ liệu thông minh.
Chẳng hạn, Singapore là hình mẫu hàng đầu về Transit Oriented Development (TOD) - khu đô thị gắn liền với trạm MRT, kết hợp thương mại, dịch vụ và nhà ở. Cơ chế, chính sách, sự quy hoạch bài bản và sự đồng thuận cao từ chính phủ đã giúp triển khai hiệu quả mô hình này. Ngoài ra, Singapore còn phát triển hệ thống giao thông thông minh, thử nghiệm xe tự hành và hạ tầng 5G tương tác trong giao thông... Vì vậy, người tham gia giao thông rất thuận tiện từ điểm xuất phát đến điểm đến.
Tại Indonesia, nước này triển khai hệ thống Jak Lingko, tích hợp thanh toán và kết nối vật lý giữa các hệ thống giao thông như MRT, LRT, Commuterline, BRT, xe buýt địa phương. Hệ thống này giúp việc chuyển đổi giữa các phương tiện dễ dàng, đồng nhất hành trình của người dùng.
Với Việt Nam, thách thức cho hệ thống giao thông là quy hoạch manh mún, điều chỉnh thường xuyên, quy định về đất đai có nhiều thay đổi, gây trở ngại lớn cho việc cải thiện hệ thống giao thông. Giao thông gắn liền với đất, vì thế, giải pháp đầu tiên phải có quy định pháp luật ổn định về đất đai, bất động sản, hạ tầng.
Bên cạnh đó, các đơn vị vận tải có lãnh địa riêng, mỗi đơn vị lại có hệ thống bán vé lưu trữ dữ liệu theo lợi ích riêng... Do đó, phải có cơ quan đầu não giải quyết vấn đề chung, đặt lợi ích của Thủ đô lên hàng đầu.
Cùng với đó là có giải pháp về thuế, tài chính cho hạ tầng cơ sở. Đơn cử, những hệ thống đường sắt, hệ thống giao thông mới tiêu tốn nhiều ngân sách quốc gia, cần nhiều năm thu hồi vốn nên Chính phủ cần có ngân sách riêng để cải thiện giao thông của cả nước và Thủ đô Hà Nội. Ngân sách đó được Quốc hội xét duyệt hằng năm.
Với chính sách thuế, có thể đánh thuế nhà kinh doanh dọc tuyến đường sắt, bởi trong tương lai, khu vực này sẽ thu hút nhiều dân cư kinh doanh. Các nhà hưởng lợi từ tuyến đường sắt phải có sự đóng góp tương xứng vào ngân sách nhà nước.
Chia sẻ về ý nghĩa của việc giao thông kết nối liền mạch, ông Nguyễn Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hành khách công cộng Hà Nội cho rằng: Hệ thống giao thông liên thông và có kết nối được hiểu là mô hình giao thông phục vụ người đi lại có chuyến đi liên tục, sử dụng nhiều loại hình khác nhau nhưng liên thông từ điểm đầu đến điểm cuối.
Thực tế, giữa các tuyến giao thông, loại hình giao thông của Hà Nội hiện thiếu sự kết nối, gây khó khăn cho người di chuyển. Chẳng hạn như tại bến xe Kim Mã, các đầu mối di chuyển đến các ga đường sắt tuy ở cùng khu vực nhưng cách nhau hàng trăm mét, nên việc di chuyển từ bến xe đến các ga tốn khá nhiều thời gian.
Liên quan đến liên thông: Giờ hoạt động của xe buýt, đường sắt; thông tin tuyến, lộ trình... cần được cung cấp liền mạch hơn, không nên rời rạc trên nhiều phương tiện, hay các nền tảng số khác nhau như hiện nay. Cùng với đó, việc vận hành biểu đồ đường sắt, xe buýt phải rõ hơn để người dân tiếp cận thuận lợi hơn, dễ dàng kiểm tra các tuyến di chuyển.
Liên quan đến tích hợp các loại hình phương tiện giao thông, ông Nguyễn Hoàng Hải lưu ý việc lựa chọn phương thức di chuyển là đi bộ hiện không dễ dàng, vì không có đủ hạ tầng cho người đi bộ, như thiếu vỉa hè, thiếu đường dành riêng cho người đi bộ. Ông đề nghị cơ quan chức năng quan tâm hơn đến đường đi bộ, nâng cao chất lượng hạ tầng, an toàn cho người đi bộ.
Cũng theo ông Nguyễn Hoàng Hải: Trước khi hạn chế xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch, cần có những bước đi thay đổi tư duy của người sử dụng xe máy thông qua việc tạo điều kiện tốt hơn cho người sử dụng phương tiện công cộng như tàu điện, xe buýt, xe đạp điện công cộng, thậm chí là đi bộ. Nếu các phương tiện công cộng được bố trí đầy đủ, hạ tầng giao thông đồng bộ sẽ giúp người dân chủ động lựa chọn phương tiện di chuyển. Ngoài ra, cần đẩy mạnh truyền thông để người dân nắm được thông tin về sự kết nối phương tiện giao thông cũng như thanh toán giao thông công cộng ở Hà Nội.
Thực tế, Hà Nội đã có nền tảng cơ bản ban đầu để triển khai đề án giao thông thông minh, xây dựng nền tảng kết nối, vận hành, chia sẻ nhằm phục vụ tốt hơn việc đi lại của người dân.
Trả lời cho câu hỏi mạng lưới giao thông công cộng còn thiếu những gì để sẵn sàng cho việc di chuyển liền mạch “first mile & last mile - điểm đầu và điểm cuối” trong tương lai gần cho người dân, TS Nguyễn Minh Phong nêu 6 yếu tố.
Thứ nhất, thiếu độ bao phủ, bao trùm, độ tiện lợi và kết nối của giao thông đầu cuối. Điều này không chỉ thể hiện ở năng lực vận tải công cộng, mà còn qua sự rời rạc giữa các phương tiện, khiến người dân rất khó lựa chọn phương tiện, phải dịch chuyển một lần bằng nhiều phương tiện, khiến chi phí cao.
Thứ hai, thiếu kết nối các loại hình vận tải công cộng với nhau.
Thứ ba, thiếu sự đa dạng loại hình phương tiện vận tải đáp ứng nhu cầu đa dạng của sự dịch chuyển.
Thứ tư, thiếu kết nối liền mạch giữa các phương tiện vận tải công cộng với phương tiện vận tải tư nhân.
Thứ năm, thiếu diện tích giao thông tĩnh phục vụ nhu cầu đa phương tiện, đa lộ trình.
Cuối cùng, thiếu tư duy thống nhất, sự chỉ đạo thống nhất và đặc biệt thiếu cơ chế tài chính khuyến khích sự phát triển vận tải công cộng, vận tải tư nhân kết nối liền mạch.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu, giao thông tại Hà Nội phải được cải thiện để đạt mục đích: Tạo tiện lợi cho người tham gia giao thông; tăng an toàn giao thông; giải quyết vấn đề tắc đường khi dân số Thủ đô ngày càng tăng; giảm chi phí di chuyển; bảo vệ môi trường, giảm ô nhiễm.
Để đạt được những mục tiêu này, mô hình “kinh tế chia sẻ” trong giao thông đô thị Việt Nam là một giải pháp, để hệ thống giao thông trở nên “liền mạch”, “tích hợp” được nhiều phương tiện giao thông.
Liền mạch được triển khai theo mô hình người di chuyển có thể di chuyển thuận tiện từ điểm xuất phát (first mile) đến điểm đến (last mile) qua việc sử dụng nhiều phương tiện, như đi xe cá nhân từ nhà đến trạm xe buýt công cộng và đến nơi làm việc...
Chức năng kết nối chặng đầu - chặng cuối chỉ thực sự có giá trị khi nó được hỗ trợ bởi một hệ thống vận tải công cộng khối lượng lớn (như Metro, BRT), hành khách chỉ cần đợi vài phút là có một chuyến đi về hướng mình muốn.
Hệ thống xe buýt và tàu điện ở Hà Nội không được sử dụng đại trà như ở các thành phố lớn trên thế giới vì thiếu sự liền mạch và tích hợp. Chính vì thế, mỗi ngày, chúng ta chứng kiến hàng triệu xe gắn máy di chuyển trên khắp các ngả đường của Thủ đô, gây ách tắc, mất đi thời gian hữu ích cho các hoạt động kinh tế, và làm gia tăng tình trạng ô nhiễm môi trường.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu, chúng ta cần giải quyết một số điểm nghẽn hiện tại. Trong đó, việc tăng trưởng phương tiện hằng năm, như lượng xe ô tô đăng kí lưu thông tăng 10%, xe gắn máy tăng 3 - 4%, cộng với lượng phương tiện hiện có kéo theo thiệt hại kinh tế lên đến hơn 1 tỷ USD do tắc nghẽn giao thông, ô nhiễm môi trường. Cùng với đó, sự cục bộ của một số đơn vị, hãng xe trong chia sẻ thông tin, đóng góp xây dựng nền kinh tế chia sẻ cũng tạo ra những rào cản.
Vì vậy, Nhà nước cần chủ trì xây dựng một tiêu chuẩn chung về dữ liệu, được gọi là Hệ sinh thái Giao thông Tích hợp mở (MaaS - Mobility as a Service). Điều này cho phép nhiều doanh nghiệp cùng tham gia dịch vụ vận chuyển, thay vì để thị trường bị một vài "ông lớn" chi phối. Đồng thời, Nhà nước cần quy định chia sẻ dữ liệu bắt buộc, các nền tảng phải có nghĩa vụ cung cấp dữ liệu di chuyển (đã được ẩn danh hóa) cho cơ quan chức năng để phục vụ công tác quản lý, quy hoạch đô thị. Mặt khác, cần có hành lang pháp lý mới để bảo vệ các quyền lợi an sinh tối thiểu cho người lao động trong lĩnh vực này, trong khi vẫn duy trì tính linh hoạt của mô hình kinh tế chia sẻ.
Trả lời câu hỏi về việc trong thời gian tới, thành phố có kế hoạch phát triển hệ thống giao thông công cộng như thế nào để việc sử dụng dịch vụ của người dân được thuận tiện nhất, ông Nguyễn Tuyển, Trưởng phòng Quản lý vận tải Sở Xây dựng Hà Nội cho hay: Thành phố đã ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Đề án phát triển hệ thống giao thông vận tải công cộng bằng xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh trên địa bàn thành phố. Sau khi có Chỉ thị số 20/CT-TTg, Hà Nội sẽ tiếp tục nghiên cứu, hướng tới tăng cường vận tải hành khách công cộng tại các Vành đai 1, Vành đai 2, Vành đai 3 và cả hệ thống.
“Chúng tôi và các cơ quan chức năng sẽ nghiên cứu tăng cường năng lực kết nối để hạn chế thấp nhất sự đứt quãng trong việc đi lại của người dân. Kết nối phải bảo đảm để người dân tiếp cận xe buýt trong bán kính 500m. Tại các khu vực ngõ nhỏ, phố nhỏ, xe buýt tiếp cận khó thì phải dùng phương tiện khác như dịch vụ xe đạp điện. Về việc này, chúng tôi đã rà soát, đến nay, mới có hơn 100 điểm cho dịch vụ xe đạp. Sau này, khi hạn chế xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch, chúng tôi sẽ rà soát khu vực nào bố trí được xe đạp sẽ bố trí, nhằm tăng cường khả năng kết nối để người dân sử dụng giao thông công cộng thuận tiện”, ông Nguyễn Tuyển nói.
Về vận tải đường sắt, đại diện Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, vận chuyển bằng phương tiện này rất thuận lợi và tiết kiệm thời gian. Việc tham mưu kết nối đường sắt với các loại hình vận tải khác để tối ưu chuyến đi của người dân sẽ được thực hiện trong thời gian tới.
Về kết quả hoạt động của hai tuyến đường sắt đô thị Nhổn - Ga Hà Nội và Cát Linh - Hà Đông, ông Khuất Việt Hùng, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội cho biết, hai tuyến đường sắt đô thị đã tạo ra sự thay đổi lớn, với dịch vụ vận tải công cộng chất lượng cao và sạch.
Tuyến Cát Linh - Hà Đông hiện có thể phục vụ 170 - 200 khách/lượt nên dư năng lực. Công ty đã thúc đẩy kết nối để người dân đi đến nhà ga nhanh nhất, dễ nhất và rẻ nhất bằng kết nối với các hãng xe công nghệ như Grab, Be, Xanh; bố trí trạm xe buýt gần nhà ga; tăng cường trông giữ phương tiện tại nhà ga; tổ chức xe buýt nhỏ, xe điện… “Nếu kết nối tốt các phương án sẽ giúp giải quyết nhiều vấn đề”, ông Khuất Việt Hùng khẳng định.
Thông tin về thực trạng chất lượng không khí tại Thủ đô Hà Nội hiện nay, bà Lưu Thị Thanh Chi, Phó Trưởng phòng Quản lý Môi trường - Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho biết: Sở Nông nghiệp và Môi trường thường xuyên đánh giá tình trạng ô nhiễm môi trường không khí. Thực tế, trong những năm gần đây, đô thị tăng trưởng nhanh và mạnh, sự di dân cơ học, phát triển hạ tầng, đô thị mạnh mẽ đã gây áp lực lên môi trường, trong đó có môi trường không khí, môi trường rác thải... Do đó, trong thời gian tới, cần nhiều giải pháp hiệu quả hơn nữa để mang lại bầu không khí trong lành, nâng cao chất lượng sống cho người dân Thủ đô.
Một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm không khí là bụi mịn PM2.5 (hạt bụi có kích thước nhỏ hơn hoặc bằng 2.5 micromet), có thể dễ dàng xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp, ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân về hô hấp, tim mạch..., đặc biệt là với người già, người có bệnh nền, trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai.
Ước tính, lượng bụi mịn PM2.5 ngày càng tăng cao khiến mỗi năm có thêm 1.062 ca nhập viên do bệnh tim mạch và gần 3.000 ca nhập viện do bệnh hô hấp. Sở Nông nghiệp và Môi trường đã có cẩm nang hướng dẫn người dân ứng phó với ô nhiễm không khí, chẳng hạn như giảm hoạt động ngoài trời trong một số giai đoạn nhất định khi chất lượng không khí không đạt tiêu chuẩn.
Không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe người dân, ô nhiễm không khí cũng gây thiệt hại về kinh tế và thu nhập của người dân, nhất là với những gia đình có người nhập viện.
Sở Nông nghiệp và Môi trường cũng thường xuyên công bố kết quả nghiên cứu về môi trường qua phương tiện truyền thông để người dân nắm được và phối hợp với các cơ quan chức năng có giải pháp xử lý. Chẳng hạn với nguồn thải từ việc đốt rơm rạ, sử dụng than tổ ong..., đến nay, 99% người dân Hà Nội đã bỏ đốt than tổ ong.
Bên cạnh đó, nguyên nhân hàng đầu gây ô nhiễm môi trường không khí là từ giao thông, như khí thải từ phương tiện, bụi đường từ lốp bánh xe do lưu thông... chiếm 50% tổng lượng ô nhiễm. Bởi vậy, Hà Nội đã có lộ trình cụ thể nhằm giảm khí thải từ các phương tiện giao thông.
Chia sẻ về thực trạng giao thông đô thị cũng như việc sử dụng phương tiện di chuyển cơ giới cá nhân hiện nay tại Hà Nội, ông Nguyễn Tuyển - Trưởng Phòng Quản lý vận tải, Sở Xây dựng Hà Nội cho biết: Trên địa bàn thành phố hiện có 2 tuyến đường sắt Yên Nghĩa - Cát Linh, Nhổn - Cầu Giấy đang hoạt động cùng với 2.250 tuyến xe buýt, 18.800 xe taxi. Ngoài ra, còn có hệ thống các loại xe ứng dụng công nghệ như: Grab, Bee, các loại hình xe khách liên tỉnh…
Thành phố Hà Nội cũng đã bố trí 1.100 xe đạp công cộng tại nhiều điểm trên địa bàn nhằm hỗ trợ người dân kết nối với xe buýt và các loại hình khác. Tuy nhiên, bãi đỗ xe trên địa bàn thành phố đang thiếu trầm trọng, mà theo quy hoạch giao thông tĩnh, Hà Nội có 1.620 bãi đỗ xe, hiện đã đầu tư và đưa vào khai thác được 72 bãi, 61 bãi đang trong quá trình chuẩn bị đầu tư và còn nhiều vướng mắc.
"Thời gian qua, thành phố đã giao chúng tôi tích cực rà soát, nghiên cứu tìm các địa điểm để bố trí các điểm đặt xe đạp, xe đạp điện, xe máy công cộng tại các ga đường sắt, các khu dân nhằm tạo điểm kết nối với các bến xe, qua đó hạn chế việc người dân dùng xe xăng. Đồng thời, tích cực chỉ đạo các đơn vị giao thông công cộng bố trí các xe buýt nhỏ để hình thành mạng lưới giao thông tích hợp, liền mạch, giúp việc đi lại của người dân thuận tiện hơn.
Tuy nhiên, các phương tiện vận tải công cộng đến nay chỉ đáp ứng được 19,5% nhu cầu đi lại của nhân dân. Trong khi đó, Hà Nội hiện có khoảng 8 triệu xe máy, gần 1,5 triệu xe ô tô. Tốc độ gia tăng phương tiện cá nhân của thành phố là 4,5%/năm. Quy hoạch dành cho giao thông tĩnh phải đạt 3-4%, nhưng Hà Nội hiện chưa đạt 1%. Cùng với đó, tỷ lệ diện tích đất dành cho giao thông trên diện tích đất xây dựng đô thị ở Hà Nội chỉ đạt 12,13% - mới đạt một nửa so với quyết định của Chính phủ về quy hoạch giao thông vận tải Hà Nội (chỉ tiêu quy hoạch là 20-26% cho đô thị trung tâm)...
Mặc dù thành phố đã nỗ lực phát triển hệ thống giao thông song không thể theo kịp sự gia tăng nhanh chóng của phương tiện cá nhân, đặc biệt sau dịch Covid-19, từ đó, gia tăng tình trạng ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường", ông Nguyễn Tuyển chia sẻ.
Phát biểu đề dẫn, Tổng Biên tập Báo Hànộimới Nguyễn Minh Đức cho biết, trước nguy cơ xảy ra một cuộc khủng hoảng ô nhiễm môi trường, Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 12-7-2025 về một số nhiệm vụ cấp bách nhằm ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường. Chỉ thị yêu cầu Thủ đô Hà Nội thực hiện các giải pháp, biện pháp để các tổ chức, cá nhân chuyển đổi phương tiện; lộ trình đến ngày 1-7-2026, không có xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong Vành đai 1; từ ngày 1-1-2028, không có xe mô tô, xe gắn máy, hạn chế xe ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong Vành đai 1, Vành đai 2; từ năm 2030, tiếp tục mở rộng thực hiện trong Vành đai 3.
“Việt Nam đang tiến đến giảm phát thải môi trường, bắt đầu từ việc giảm, hạn chế xe xăng lưu thông trong nội thành, chuyển dần sang di chuyển bằng phương tiện công cộng, xe không phát thải…, hướng đến phát triển bền vững. Nhưng liệu hạ tầng và phương tiện giao thông công cộng có đáp ứng được nhu cầu đi lại của người dân hay không? Giải pháp nào giúp việc di chuyển liền mạch trong đô thị xanh mà không làm mất đi sinh kế, hay tạo thêm áp lực chi phí cho người dân trong quá trình chuyển đổi này?
Song song với việc thực hiện quy trình giảm phát thải thông qua hạn chế xe xăng thì cần thực hiện phương thức tích hợp giao thông công cộng và giao thông chia sẻ như thế nào để không làm gián đoạn và đáp ứng nhu cầu di chuyển của người dân? Bài toán "di chuyển liền mạch" và các giải pháp phối hợp công - tư (PPP) liệu có giúp được gì trong việc triển khai mô hình giao thông tích hợp tại đô thị Việt Nam, cụ thể là Hà Nội?”, Tổng Biên tập Nguyễn Minh Đức nêu vấn đề.
Tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Giao thông tích hợp và liền mạch - Giải pháp cho đô thị xanh” do Báo Hànộimới tổ chức hôm nay, với sự chia sẻ của các đại diện đến từ các cơ quan quản lý nhà nước và các chuyên gia đa ngành sẽ mang đến cái nhìn toàn cảnh về thực trạng giao thông ở Hà Nội; nêu lên những rào cản cần giải quyết để khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường, tạo ra sự phát triển bền vững.
Các chuyên gia, khách mời sẽ cùng chỉ ra tầm quan trọng của giao thông tích hợp và liền mạch - Giải pháp cho đô thị xanh và phát triển bền vững. Từ đó, cùng bàn thảo các giải pháp phù hợp, hữu hiệu nhằm thúc đẩy giao thông công cộng liền mạch như: Tích hợp giao thông công cộng với giao thông chia sẻ; giải quyết bài toán di chuyển liền mạch từ nhà đến trạm metro và ngược lại; giá trị của các nền tảng số trong việc kết nối giao thông, tối ưu hóa giá trị của kinh tế chia sẻ trong việc đáp ứng nhu cầu di chuyển liền mạch của người dân, hướng đến đô thị xanh và phát triển bền vững.
Thay mặt Ban tổ chức, Tổng Biên tập Báo Hànộimới cảm ơn lãnh đạo các sở, ban, ngành liên quan của thành phố Hà Nội, các đại biểu, các nhà báo đã dành thời gian tham gia buổi tọa đàm quan trọng và ý nghĩa này.
Dự tọa đàm có ông Nguyễn Đức Nghĩa, Phó Trưởng phòng Báo chí Xuất bản - Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Hà Nội; ông Trần Quốc Trọng, Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường; ông Nguyễn Tuyển, Trưởng phòng Quản lý vận tải - Sở Xây dựng Hà Nội; bà Nguyễn Phương Nhung, Phó Trưởng phòng Tài chính địa phương - Sở Tài chính Hà Nội; bà Lưu Thị Thanh Chi, Phó Trưởng phòng Quản lý Môi trường - Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội; ông Kiều Thanh Hùng, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo thành phố Hà Nội; ông Khuất Việt Hùng, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội; ông Nguyễn Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hành khách công cộng Hà Nội.
Về phía Báo Hànộimới, dự tọa đàm có ông Nguyễn Minh Đức, Tổng Biên tập; ông Lại Bá Hà, Phó Tổng Biên tập.
Dự tọa đàm còn có chuyên gia kinh tế, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và phát triển thị trường tài chính và bất động sản Toàn Cầu Nguyễn Trí Hiếu; chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong; Giám đốc đối ngoại Grab Việt Nam Đặng Thùy Trang.
Tọa đàm còn có sự tham gia của các chuyên gia về kinh tế, môi trường, đô thị, phát triển bền vững; các cơ quan báo chí Trung ương và Hà Nội; trưởng các phòng, ban chuyên môn của Báo Hànộimới.
Tọa đàm có sự tham gia của đại diện các cơ quan quản lý Nhà nước như: Cục Môi trường Hà Nội, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, Sở Xây dựng Hà Nội, Sở Tài chính Hà Nội, Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội, Công ty TNHH Grab, các chuyên gia về kinh tế, môi trường - đô thị và đại diện người tham gia giao thông…
Theo đó, các khách mời sẽ thông tin về thực trạng giao thông đô thị, việc sử dụng các phương tiện di chuyển cơ giới cá nhân, chất lượng không khí tại Thủ đô Hà Nội, cùng các giải pháp thực hiện Chỉ thị 20 của Thủ tướng Chính phủ; đồng thời, chỉ ra tầm quan trọng của giao thông tích hợp và liền mạch - Giải pháp cho đô thị xanh, di chuyển và phát triển bền vững…
Tổng Biên tập: NGUYỄN MINH ĐỨC
Các Phó Tổng Biên tập: MAI THỊ KIM THOA, LƯƠNG CHÍ CÔNG, LẠI BÁ HÀ
Liên hệ tòa soạn: dientu@hanoimoi.com.vn
Liên hệ quảng cáo: (024) 39286000. Báo giá quảng cáo: Báo điện tử | Báo giấy
(*) Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Hànộimới.
