"Tín hiệu sáng" cho xuất, nhập khẩu

Dù còn nhiều khó khăn nhưng đây là những tín hiệu tích cực cho thấy hoạt động xuất, nhập khẩu dần “sáng cửa”, triển vọng khả quan trong những tháng cuối năm 2023.

Dần phục hồi và giữ nhịp tăng trưởng

Đánh giá về tình hình xuất, nhập khẩu tháng 8-2023, Bộ Công Thương cho biết, với các biện pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất trong nước, xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường, hoạt động xuất, nhập khẩu tiếp tục khởi sắc. Kim ngạch xuất khẩu tăng 7,7% so với tháng 7-2023, ước đạt 32,37 tỷ USD, là kim ngạch cao nhất trong một năm trở lại đây và đánh dấu tháng tăng trưởng thứ tư liên tiếp.

Kết quả này là rất khả quan khi so sánh với tháng 5 có mức tăng 4,3%; tháng 6 tăng 4,5%; tháng 7 tăng 0,8% so với tháng trước đó. Điều này cũng khiến mức giảm kim ngạch xuất khẩu lũy kế 8 tháng so với cùng kỳ năm 2022 thu hẹp dần, chỉ còn 10%.

Trong đó, nhóm hàng công nghiệp chế biến tiếp tục là động lực chính cho tăng trưởng xuất khẩu trong tháng 8 với kim ngạch ước đạt 27,68 tỷ USD, tăng 7,1% so với tháng trước và chiếm 85,5% tổng kim ngạch xuất khẩu. Trong nhóm hàng này, xuất khẩu máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện tăng 8,7%, đạt 5,5 tỷ USD; hàng dệt may tăng 1%, đạt 3,3 tỷ USD; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng tăng 4,6%, đạt 3,7 tỷ USD; giày dép tăng 3,3%, đạt 1,85 tỷ USD... Đáng chú ý, điện thoại các loại và linh kiện tăng tới 16,8%, đạt 5,2 tỷ USD.

Kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng nông, thủy sản ước đạt 2,76 tỷ USD, tăng 6,5% so với tháng trước, chủ yếu là do kim ngạch xuất khẩu gạo tăng 60,6%, ước đạt 582 triệu USD; chè tăng 21,3%; sắn và sản phẩm từ sắn tăng 32,2%...

Đặc biệt, xuất khẩu sầu riêng đã lập kỷ lục mới về kim ngạch khi cán mốc 1,2 tỷ USD, chiếm 30% trong tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả. Trong 8 tháng năm 2023, kim ngạch xuất khẩu rau quả tăng tới 57,5% so với cùng kỳ năm trước, đạt 3,45 tỷ USD.

Về thị trường, Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch ước đạt 62,27 tỷ USD. Tiếp đến là Trung Quốc với kim ngạch xuất khẩu ước đạt 35,79 tỷ USD.

Bên cạnh đó, xuất khẩu sang thị trường các nước Tây Á tăng 1,2%, ước đạt 5,19 tỷ USD và thị trường châu Phi tăng 1,1%, đặc biệt là thị trường Bắc Phi tăng tới 11,8%... cho thấy những nỗ lực trong việc đa dạng hóa, khai thác các thị trường mới của doanh nghiệp Việt Nam.

Tham tán thương mại Việt Nam tại Hoa Kỳ Đỗ Ngọc Hưng cho biết, một lượng lớn hàng tồn kho được giải phóng, việc làm được cải thiện, sức mua tại Mỹ dần phục hồi, nhất là dịp cuối năm 2023, do đó nhập khẩu vào thị trường này sẽ phục hồi nhẹ trong quý IV-2023. Với vị thế tốp 10 đối tác thương mại lớn nhất của Hoa Kỳ, cùng sự quan tâm và cam kết hợp tác kinh doanh với Việt Nam của Chính phủ và các doanh nghiệp Hoa Kỳ, triển vọng xuất khẩu sang thị trường này hứa hẹn tiếp tục rộng mở.

Đồng bộ triển khai nhiều giải pháp

Những tín hiệu tích cực trong hoạt động xuất, nhập khẩu có được là nhờ nỗ lực vượt khó của cộng đồng doanh nghiệp; sự đồng hành tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ doanh nghiệp, thúc đẩy thực thi hiệu quả các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết, đẩy mạnh xúc tiến thương mại và tìm kiếm thị trường của các bộ, ngành, địa phương.

Đặc biệt lần đầu trong 6 tháng gần đây, chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất trong tháng 8 đã tăng trở lại trên ngưỡng 50 điểm (so với mức 48,7 điểm của tháng 7). Như vậy, các điều kiện kinh doanh trong ngành sản xuất đã cải thiện, sản lượng, số lượng đơn đặt hàng mới, hoạt động xuất khẩu và hoạt động mua hàng đều tăng trở lại.

Từ góc độ doanh nghiệp, Chánh Văn phòng Tập đoàn Dệt may Việt Nam Vương Đức Anh đánh giá, nhập khẩu hàng may mặc của thị trường Mỹ những tháng cuối năm dự kiến tăng 10%; thị trường Nhật Bản tiếp tục đà tăng của nửa đầu năm.

Còn Giám đốc Công ty TNHH Nhựa quốc tế Anh Tú Phạm Thành Trung thông tin, lượng hàng tồn kho tại các thị trường giảm dần, các nhà nhập khẩu có xu hướng quay lại tìm hiểu thị trường, đặt hàng cho mùa mua sắm cuối năm. “Chúng tôi tiếp tục nâng cao năng lực sản xuất và tăng cường quảng bá, giới thiệu sản phẩm, kỳ vọng đạt tăng trưởng 20-30% vào cuối năm, nhất là tại các thị trường Australia, Hoa Kỳ, Canada”, ông Phạm Thành Trung nói.

Nhiều thông tin đang cho thấy tình hình xuất, nhập khẩu sẽ thêm phần “sáng cửa” trong thời gian tới dù còn đối mặt nhiều khó khăn. Vì vậy, Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ sẽ tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng thương mại điện tử, tổ chức các sự kiện kết nối giao thương theo hình thức trực tuyến, đẩy mạnh việc đưa hàng hóa Việt Nam vào các hệ thống phân phối tại Hoa Kỳ.

Còn theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng, Bộ sẽ tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, kết nối vào chuỗi cung ứng quốc tế. Bộ sẽ đẩy mạnh đàm phán, ký kết các FTA mới, cam kết, liên kết thương mại mới, trong đó có hoàn tất đưa vào thực thi FTA với Israel để đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, chuỗi cung ứng.

Đặc biệt chuỗi sự kiện “Kết nối chuỗi cung ứng hàng hóa quốc tế” sẽ được Bộ tổ chức tại thành phố Hồ Chí Minh vào trung tuần tháng 9 tới với kỳ vọng tìm kiếm đối tác nhập khẩu hàng Việt; thúc đẩy phát triển dịch vụ logistics nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam; đẩy mạnh thương mại điện tử xuyên biên giới.

“

Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) Nguyễn Thị Cẩm Trang:
Tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng các FTA

Từ nay đến cuối năm, dự báo bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều diễn biến nhanh, khó lường do lạm phát vẫn ở mức cao tại các thị trường; chuỗi cung ứng toàn cầu đứt gãy; giá nguyên vật liệu đầu vào phục vụ sản xuất vẫn cao...

Do đó, các bộ, ngành, địa phương cần tiếp tục hỗ trợ tối đa trong tháo gỡ vướng mắc, khó khăn trong nước, giảm chi phí cho doanh nghiệp, đẩy nhanh tiến độ hoàn thuế... qua đó doanh nghiệp xuất nhập khẩu có động lực duy trì sản xuất, kinh doanh, có nguồn vốn nhập khẩu nguyên liệu phục vụ sản xuất, xuất khẩu theo các đơn hàng mới.
Về phía thị trường nước ngoài, các đơn vị của Bộ Công Thương cùng phối hợp với các bộ, ngành liên quan cần đẩy mạnh công tác phát triển thị trường, xúc tiến thương mại, tháo gỡ rào cản, vướng mắc, cảnh báo sớm về phòng vệ thương mại.

Công tác hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng các cam kết trong các hiệp định thương mại tự do (FTA) cũng cần được đẩy mạnh, thông qua tuyên truyền về quy tắc xuất xứ và cấp giấy chứng nhận xuất xứ, các cơ hội và cách thức tận dụng cơ hội từ các FTA.

Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam Đặng Phúc Nguyên:
Cơ hội lớn cho rau quả xuất khẩu

Israel là thị trường mạnh về nông nghiệp và có đời sống cao. Tuy nhiên, nhiều mặt hàng nông sản nhiệt đới như thanh long, nhãn, vải, xoài… vẫn bị thiếu hụt. Trong khi đó, đây lại là những mặt hàng thế mạnh của Việt Nam.

Việc ký kết Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Israel vào cuối tháng 7 vừa qua sẽ tạo cơ hội lớn cho xuất khẩu rau quả tươi nhiệt đới vào thị trường này. Từ thị trường Israel còn mở ra cơ hội hợp tác với khu vực Trung Đông đầy tiềm năng, cũng là cơ hội thâm nhập hàng loạt các thị trường khác.

Bên cạnh đó là các sản phẩm rau quả chế biến. Nếu các sản phẩm nguyên liệu của Việt Nam có thể kết hợp với công nghệ của Israel thì có thể tăng tỷ lệ hàng chế biến của Việt Nam ra thế giới.

Mặc dù tiêu chuẩn thị trường của Israel không quá khắt khe như Mỹ hay EU nhưng các doanh nghiệp Việt Nam cần xác định vẫn phải đáp ứng các tiêu chuẩn của người mua hàng. Với trái cây tươi, ít nhất phải có tiêu chuẩn Global GAP. Với thực phẩm chế biến cần chú ý đến một số tiêu chuẩn đặc thù như Chứng nhận Kosher - tiêu chuẩn về thực phẩm của người Do Thái.

Chuyên gia kinh tế, Tiến sĩ Nguyễn Minh Phong:
Duy trì chính sách tỷ giá, giảm thêm lãi suất

Xuất khẩu nước ta các tháng qua tăng trưởng dương cho thấy những nỗ lực của doanh nghiệp sau nửa năm vượt khó tìm đầu ra đã từng bước có kết quả và sự khơi thông chính sách của các cơ quan chức năng, nổi bật nhất là chính sách tỷ giá điều chỉnh có lợi cho xuất khẩu.

Kết quả có được của hoạt động xuất nhập khẩu thời gian qua cho thấy nỗ lực vượt khó, rất đáng ghi nhận của các doanh nghiệp và sự đồng hành của các cơ quan chức năng. Điều này là cơ sở để chúng ta có thể dự báo tình hình thị trường từ nay tới cuối năm dù chưa khởi sắc hết song triển vọng sẽ sáng sủa hơn.

Bên cạnh thị trường truyền thống, các cơ quan chức năng cần phối hợp để tăng tốc hơn nữa trong việc khơi thông các thị trường mới. Đồng thời tiếp tục khai thác các thị trường Việt Nam đã ký kết các hiệp định thương mại tự do.

Mặt khác cần giảm thêm lãi suất cho vay để hỗ trợ các doanh nghiệp và triển khai nhanh hơn cộng với duy trì chính sách tỷ giá để có lợi cho xuất khẩu.

Đặc biệt, mỗi doanh nghiệp cần nhìn nhận được khả năng và mục tiêu của mình để tự vươn lên, đóng góp vào sự tăng trưởng chung của xuất khẩu cả nước.

Giám đốc Công ty TNHH Phát triển nông nghiệp và Tư vấn môi trường Dace Trần Văn Hiếu:
Xây dựng cơ chế riêng cho xuất khẩu nông sản

Thời gian qua, công ty đã chú trọng xây dựng vùng trồng tại nhiều tỉnh trên cả nước nhằm cung cấp nguyên liệu đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, trong đó có 2.300ha gia vị hữu đạt cơ tiêu chuẩn Mỹ, Liên minh châu Âu (EU), Nhật Bản.

Công ty cũng nỗ lực nghiên cứu, phát triển các sản phẩm nguyên liệu và thành phẩm với thương hiệu của DACE để nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường, tập trung phát triển quảng bá, tiếp thị trên môi trường số… Nhờ đó 8 tháng qua, doanh thu sản xuất và xuất khẩu các sản phẩm gia vị của công ty đã vượt 120% tổng doanh thu 2023. Dự kiến từ nay đến hết năm, tổng doanh thu sẽ đạt 200% năm 2022.

Để đáp ứng yêu cầu cao hơn về chất lượng của thị trường thế giới, cơ quan chức năng cần thắt chặt kiểm soát các loại thuốc bảo vệ thực vật có chất cấm; hỗ trợ doanh nghiệp tham gia nhiều hơn các hoạt động thương mại, hội chợ lớn trên thế giới.

Một vấn đề quan trọng là xây dựng cơ chế riêng cho việc xuất khẩu nông sản từ phát triển vùng nguyên liệu, đầu tư chế biến đạt chất lượng và rút ngắn hơn nữa các thủ tục logistics, thời gian vận chuyển tới các thị trường…

Thư Hà ghi