Tiếp sức cho chuỗi liên kết nông sản

Tuy nhiên, quá trình thực hiện gặp nhiều khó khăn do tư duy canh tác gắn với tiêu thụ hàng hóa của nông dân còn hạn chế; tỷ lệ nông sản hàng hóa tiêu thụ thông qua hợp đồng còn thấp; sự liên kết, kết nối còn thiếu bền vững... Vậy, đâu là giải pháp để các chuỗi liên kết nông sản an toàn phát huy hiệu quả?

Mối liên kết chưa bền vững

Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Sóc Sơn Hoàng Thị Hà cho biết, trên địa bàn huyện đã hình thành vùng sản xuất tập trung, như: 180ha chè an toàn Bắc Sơn; gần 700ha nếp cái hoa vàng an toàn VietGAP; 22ha dược liệu hữu cơ Bắc Sơn cùng nhiều vùng cây ăn quả như bưởi VietGAP, đu đủ, chuối tiêu hồng, dưa lê siêu ngọt Đông Xuân…

Toàn huyện có 146 sản phẩm được công nhận đạt tiêu chuẩn Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP). Nhiều sản phẩm mang lại giá trị kinh tế cao, như: Trà hoa vàng, đông trùng hạ thảo, sản phẩm thủ công mỹ nghệ… Các chuỗi liên kết sản xuất tiêu thụ nông sản được mở rộng, cho hiệu quả kinh tế cao, như: Nếp cái hoa vàng Sóc Sơn, chè an toàn VietGAP Bắc Sơn, gà vi sinh Thu Thoan…

Tuy nhiên, bà Hoàng Thị Hà cho biết, việc liên kết theo chuỗi tiêu thụ nông sản an toàn trên địa bàn huyện Sóc Sơn còn khó khăn do quy mô sản xuất nhỏ lẻ, thiếu sự gắn kết chặt chẽ giữa các hộ sản xuất và doanh nghiệp. Việc tiêu thụ nông sản còn phụ thuộc thương lái, đầu ra bấp bênh. Sản phẩm nông nghiệp chất lượng cao chưa phát triển đồng bộ về thương hiệu, bao bì, truy xuất nguồn gốc...

Cũng về vấn đề này, theo Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất kinh doanh rau, củ quả an toàn, du lịch làng nghề sinh thái Tâm Anh (huyện Phú Xuyên) Đào Thị Lương, để có nguồn cung ổn định, Tâm Anh kết nối với nhiều hợp tác xã trong sản xuất, tiêu thụ nông sản, thực phẩm sạch. Tuy nhiên, hiện nay việc liên kết còn khó khăn do quy mô sản xuất hộ gia đình nhỏ lẻ, khó kiểm soát chất lượng, nguồn gốc nông sản. Ngoài ra, một số hợp tác xã chưa tuân thủ quy trình, tiêu chuẩn sản xuất hàng hóa; doanh nghiệp chưa có sự chia sẻ lợi nhuận, rủi ro với nông dân, chủ yếu liên kết theo hình thức thỏa thuận...

Trưởng phòng Chất lượng chế biến và phát triển thị trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) Nguyễn Thị Thu Hằng thông tin, Hà Nội đang duy trì, phát triển 170 chuỗi liên kết an toàn thực phẩm từ sản xuất đến tiêu thụ. Các chuỗi đã thu hút nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ nông dân tham gia. Ngoài ra, Hà Nội tiếp tục hỗ trợ nâng cao chất lượng, mẫu mã sản phẩm trong chuỗi, nhân rộng mô hình chuỗi an toàn thực phẩm từ sản xuất đến tiêu thụ... Thực tế, việc liên kết tiêu thụ theo chuỗi nông sản an toàn không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cho nông dân mà còn kiểm soát chất lượng từ gốc.

Tuy nhiên, theo bà Hằng, một số chuỗi liên kết chưa hoàn chỉnh, quy mô liên kết vừa và nhỏ, chủ yếu là sản phẩm tươi sống, còn thiếu sản phẩm chế biến sâu chất lượng cao; việc liên kết giữa doanh nghiệp với người sản xuất chưa bền vững. Điều này dẫn tới mối liên kết nông sản an toàn còn lỏng lẻo; doanh nghiệp, hợp tác xã, người sản xuất chưa tìm được tiếng nói chung…

Nâng cao chất lượng, sản xuất gắn với thị trường

Phó Giám đốc Công ty cổ phần nông nghiệp Quốc tế An Việt (quận Nam Từ Liêm) Đỗ Thị Quỳnh Hương cho biết, công ty sẵn sàng kết nối với hợp tác xã, người dân trong tiêu thụ nông sản an toàn, nhưng để đáp ứng yêu cầu, các đơn vị phải cam kết sản xuất an toàn, có minh chứng nguồn gốc xuất xứ. Hơn nữa, để các chuỗi nông sản an toàn phát huy hiệu quả, các bộ, ngành cần tham mưu Chính phủ và thành phố Hà Nội để xây dựng chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, đặc biệt là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, hữu cơ, sản xuất thực phẩm sạch. Các địa phương cần hỗ trợ hợp tác xã, cơ sở sản xuất theo hướng VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ, tuần hoàn gắn với nhu cầu thị trường và yêu cầu của chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn.

Để đẩy mạnh tiêu thụ nông sản an toàn theo chuỗi liên kết, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) Đoàn Đức Dân khẳng định, trung tâm đang phối hợp với các địa phương triển khai diễn đàn "Khuyến nông @ liên kết sản xuất - tiêu thụ", góp phần hỗ trợ doanh nghiệp tiêu thụ nông sản; hướng dẫn nông dân sản xuất theo quy trình kỹ thuật, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, kết nối tiêu thụ. Tuy nhiên, các hợp tác xã cần có đơn vị đầu mối phân phối, lưu thông nông sản bảo đảm chất lượng và phải trở thành địa chỉ tin cậy để doanh nghiệp ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm.

Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Đoàn Đức Dân nhấn mạnh, các hộ sản xuất cần tăng cường ứng dụng khoa học, công nghệ, liên kết sản xuất gắn với xây dựng thương hiệu, tiến tới xây dựng mã số vùng trồng, mã định danh đối với vùng sản xuất có tiềm năng xuất khẩu nông sản...

Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội sẽ tiếp tục phối hợp với các địa phương đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại, bảo hộ sở hữu trí tuệ, nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo giá trị cao đối với nông sản an toàn; tiếp tục phối hợp với các sở, ngành tham mưu thành phố để đẩy mạnh phát triển hạ tầng thương mại; mở rộng các sàn giao dịch điện tử, ứng dụng công nghệ số trong quảng bá thương hiệu nông sản an toàn...