Thước đo bản lĩnh cán bộ

Trong thời điểm “nước rút” này, bên cạnh yếu tố thể chế, nguồn lực, quy trình tổ chức, một thước đo quan trọng hơn cả chính là bản lĩnh của đội ngũ cán bộ - những người thực thi, nhân tố trung tâm, “linh hồn” vận hành mô hình mới.

1. Việc bỏ chính quyền cấp huyện là sự thay đổi mang tính cấu trúc, định hình toàn diện bộ máy hành chính ở địa phương. Thay đổi này kéo theo sự phân định lại chức năng, quyền hạn giữa ba cấp: Trung ương, cấp tỉnh và đơn vị hành chính cấp xã.

Những nhiệm vụ trước đây thuộc thẩm quyền cấp huyện như quản lý đất đai, ngân sách, đầu tư công, y tế, giáo dục, xây dựng cơ bản… sẽ được chuyển lên cấp tỉnh hoặc phân cấp mạnh cho cấp xã.

Trong Kết luận số 160-KL/TƯ ngày 31-5-2025, Bộ Chính trị đã giao Đảng ủy Chính phủ lãnh đạo, chỉ đạo tập trung xây dựng, ban hành các quy trình quản lý theo hướng giảm bớt khâu trung gian, giảm thủ tục hành chính; đánh giá tổng thể, đồng bộ về năng lực, nguồn lực, khả năng tiếp nhận 1.060 nhiệm vụ, thẩm quyền của cấp xã để thực hiện nhiệm vụ được giao; xây dựng lộ trình thực hiện phân cấp giữa Trung ương và địa phương, giữa chính quyền địa phương 2 cấp, bảo đảm phù hợp; đồng thời trong quá trình tổ chức thực hiện phải có sự kiểm tra, hướng dẫn, kiểm soát chặt chẽ.

Trong cuộc cách mạng này, tác động về mặt nhân sự là rất lớn. Đến nay, Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương đã giải quyết chế độ cho 23.000 cán bộ, công chức, viên chức trong giai đoạn một và một phần giai đoạn hai. Từ nay đến cuối năm còn có khoảng 90.000 cán bộ, công chức, viên chức đăng ký nghỉ hưu sớm theo tinh thần các nghị định liên quan của Chính phủ.

Trong bối cảnh đó, yêu cầu cốt lõi đặt ra là không để xảy ra khoảng trống quyền lực, không gián đoạn phục vụ người dân, không tạo ra tâm lý lo lắng, băn khoăn trong đội ngũ cán bộ. Những yêu cầu này không thể thực hiện được nếu thiếu đi một đội ngũ cán bộ chủ động, nhạy bén, có tinh thần cải cách và đặc biệt là đủ bản lĩnh chính trị để đương đầu với sự thay đổi.

Tinh gọn tổ chức bộ máy là một quyết sách lớn, song cũng sẽ khó tránh khỏi va chạm lợi ích cục bộ. Một trong những nguy cơ lớn nhất là tâm lý co cụm, chờ đợi, né tránh trách nhiệm trong đội ngũ cán bộ. Nếu người thực thi cải cách không thực sự nhập cuộc, tiến trình đổi mới sẽ bị chậm lại hoặc khó đạt được mục tiêu đề ra.

Việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, cấp tỉnh là nhiệm vụ quan trọng và phức tạp, đòi hỏi cân nhắc kỹ lưỡng để tính toán đúng. Tổng Bí thư Tô Lâm từng nhấn mạnh: “Tinh gọn tổ chức bộ máy là vấn đề khó, thậm chí rất khó, vì liên quan đến tâm tư, nguyện vọng và lợi ích của một số cá nhân, tổ chức”. Do đó, công tác tổ chức sắp xếp lại bộ máy phải bảo đảm khách quan, thận trọng, dân chủ, khoa học và bài bản. Việc sắp xếp cán bộ, lựa chọn bí thư, phó bí thư, chủ tịch UBND 3.321 xã, phường, đặc khu phải được quan tâm đặc biệt, vì xã có mạnh thì tỉnh mới mạnh, tỉnh có mạnh thì Trung ương mới mạnh.

Trong bộ máy mới, đơn vị hành chính cấp xã có vai trò rất lớn khi tất cả chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước sẽ tập trung ở cấp này để triển khai thực hiện. Cho nên, đội ngũ cán bộ cấp xã, nhất là người đứng đầu cấp ủy, chính quyền cần được lựa chọn kỹ càng, bởi họ là những người trực tiếp xử lý công việc, gần dân, giải quyết những vấn đề thực tiễn. Việc chuyển 1.060 đầu việc từ cấp huyện xuống xã không đơn thuần là sự thay đổi vị trí hành chính, mà còn là thay đổi tư duy điều hành; mô hình quản lý nhà nước từ cồng kềnh chuyển sang tinh gọn, gần dân hơn.

Thể hiện quyết tâm ấy, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành Chỉ thị số 09/CT-UBND ngày 3-6-2025 về việc triển khai các nhiệm vụ thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn thành phố, theo đó nghiêm cấm mọi hành vi can thiệp, tác động vào quá trình sắp xếp nhân sự. Thành phố đã thành lập 126 tổ công tác tại 126 đơn vị hành chính mới, triển khai tập huấn, bàn giao trụ sở, tổ chức lại đội ngũ để bảo đảm bộ máy mới đi vào vận hành trơn tru ngay từ những ngày đầu.

2. Nếu cải cách là một cơ thể sống, thì kỷ luật và kỷ cương chính là mạch máu giúp hệ thống vận hành thông suốt. Càng tinh gọn, trách nhiệm càng rõ, càng cần cơ chế kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm minh.

Băn khoăn của người dân là, bỏ cấp huyện liệu có làm cho chính quyền trở nên xa dân hơn, quyền làm chủ của người dân có bị ảnh hưởng? Câu trả lời nằm ở chính cán bộ cơ sở, những người gần dân nhất, hiểu dân nhất, nếu chủ động giải thích, triển khai hiệu quả các chủ trương, luôn đặt dân là trung tâm thì càng tinh gọn, càng giúp tăng hiệu quả phục vụ.

Tinh thần ấy cũng đã được Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định: “Mục tiêu tinh gọn bộ máy không chỉ tiết kiệm ngân sách, mà quan trọng hơn là hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả của bộ máy nhà nước, đưa đất nước phát triển”, và đây cũng chính là thước đo cuối cùng của cải cách.

Từ nay đến ngày 1-7-2025 là giai đoạn “nước rút” để hoàn tất các khâu chuẩn bị cho việc vận hành bộ máy mới. Sẽ không còn chỗ cho sự chần chừ, do dự, càng không có chỗ cho những toan tính cá nhân. Mỗi cán bộ, dù ở cấp nào, đều cần xác lập lại tư duy: Cải cách là cơ hội để trưởng thành, chứng minh bản lĩnh, chứ không phải là nỗi sợ bị thay thế. Bản lĩnh thể hiện ở năng lực thực hiện công việc, ở thái độ sẵn sàng đón nhận trách nhiệm mới và không né tránh khó khăn.

Công cuộc cải cách, tinh gọn tổ chức bộ máy không phải là việc của riêng cấp trên mà là hành trình đổi mới từng mắt xích trong hệ thống. Hành trình ấy cần được dẫn dắt bởi những cán bộ có năng lực, có tinh thần phụng sự và dám chịu trách nhiệm. Và đó chính là thước đo trung thực nhất để đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ trong giai đoạn lịch sử này - giai đoạn bản lề mở ra một mô hình chính quyền mới, hiệu lực, hiệu quả và gần dân hơn.

Người dân đang rất kỳ vọng và đặt niềm tin vào cuộc cách mạng lớn lao này!