Thực - hư “chợ đen” mua - bán nội tạng trên mạng

Tại cuộc họp hôm qua (12.1), Giám đốc Trung tâm điều phối quốc gia về ghép tạng - ông Trịnh Hùng Sơn - cho biết, tính đến 31.12.2015, đã có 2.348 người đăng ký hiến tạng tại trung tâm. Số người đăng ký hiến tạng trên cả nước là 3.542 người, trong đó, nam giới chiếm tỉ lệ 57,9% với 1.359 người hiến tạng; số còn lại là nữ giới. Tính đến ngày 30.9.2015, Việt Nam đã thực hiện được 1.116 ca ghép thận, 48 ca ghép gan, 13 ca ghép tim, 1 ca ghép thận - tủy và 1 ca ghép tim - phổi.

Một thông tin gây ngạc nhiên mà ông Trịnh Hồng Sơn cung cấp là dự kiến tới năm 2017, thế giới sẽ tiến hành ca ghép đầu người đầu tiên. Sau ca ghép này, Việt Nam sẽ sẵn sàng mời các chuyên gia chuyển giao kỹ thuật này. Riêng tại Việt Nam, ông Sơn khẳng định, nếu có người sẵn sàng và phù hợp cho đầu, hoàn toàn có thể tiến hành ca ghép đầu. Ông Sơn nói: “Chúng tôi đang chuẩn bị về người cho, người nhận và nhân lực kỹ thuật, còn về kỹ thuật ghép đầu, có thể hoàn toàn nhờ vào sự giúp đỡ của các chuyên gia nước ngoài. Chỉ cần có người ghép đầu, bệnh viện sẽ mời ê kíp hoàn chỉnh từ nước ngoài để thực hiện”.

Hiện nay, hầu hết các kỹ thuật ghép tạng khó của thế giới Việt Nam đều đã thực hiện, tuy nhiên khó khăn lớn nhất của công nghệ này vẫn là khan hiếm nguồn tạng hiến.

Thông tin thêm về kỹ thuật ghép đầu người đang chuẩn bị trên thế giới, ông Trịnh Hồng Sơn cho biết, ê kíp dự kiến sẽ thực hiện ca ghép đầu người đầu tiên trên thế giới đã được chuẩn bị và đào tạo kỹ gồm 150 người, thời gian ca phẫu thuật dự kiến trong 2 ngày.

Kỹ thuật ghép đầu đã được thực hiện thử nghiệm trên khoảng 1.000 con chuột, sau khi được cấy ghép đầu những con chuột này có thể thở, nhìn thấy và uống nước nhưng chỉ sống được vài phút.

Tràn lan chợ mua - bán nội tạng

Hiện, chỉ có 2 đơn vị được Bộ Y tế cho phép đăng ký và phát hành thẻ hiến tạng nhân đạo tại Việt Nam là Đơn vị Điều phối ghép các bộ phận cơ thể người tại Bệnh viện Chợ Rẫy (TPHCM) và Trung tâm Điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người (Hà Nội).Thế nhưng, thời gian qua, đã có một số trang web, fanpage trên Facebook đứng ra nhận đăng ký hiến tạng. Thậm chí, thành viên các trang này đã đăng tải các thông tin trao đổi, mua-bán tạng công khai.

Mới được thành lập trên Facebook vào ngày 13.10.2015, tuy nhiên, trang “Hiến-nhận nội tạng” đã có đến 531 thành viên. Trang này do một cá nhân có nickname Nguyễn Bá Bình lập ra và công khai mục đích: “Chỉ đơn thuần là nếu ai có nhu cầu cần gì đó (nội tạng) thì đăng lên đây...và những người muốn cho họ có thì hai bên gặp nhau”. Trang cũng dẫn dắt người có nhu cầu hiến tạng đến biểu mẫu đăng ký hiến tạng với thông tin
cụ thể.

Bên cạnh trang này, trang fanpage mang tên “Tổ chức hiến tặng nội tạng Việt Nam” cập nhật ngày hoạt động đầu tiên là 3.2.2015 cũng có 880 thành viên tham gia. Trang này tự giới thiệu là tổ chức phi lợi nhuận, lập ra nhằm nâng cao nhận thức người dân Việt Nam, cầu nối giữa những người muốn hiến, nhận mô tạng, cung cấp thông tin về luật, thủ tục cần thiết. Fanpage hướng dẫn mọi người thông tin những địa điểm đăng ký gần nhất, bao gồm hàng chục bệnh viện.

Trang này còn hướng dẫn mọi người vào website hientangvietnam.xyz với hiển thị nổi bật khi truy cập vào trang này là mục Đăng ký hiến. Đáng lo ngại, các trang web và fanpage nói trên đều hướng dẫn người dùng đăng ký vào biểu mẫu có sẵn với các thông tin rất chi tiết như: Họ tên, số điện thoại, địa chỉ, nhóm máu, giới tính, nhu cầu hiến tạng hay nhận tạng, bộ phận muốn hiến hoặc nhận, yêu cầu của người hiến tạng.

Các thành viên trên trang này cũng thoải mái đăng tải những thông tin gần như những cuộc trao đổi mua-bán tạng từ người cho sống: “Mình đang cần bán một quả thận để có tiền chữa bệnh cho mẹ, mình nhóm máu B. Ai có nhu cầu liên hệ …”....

Các cơ quan chức năng cần vào cuộc

Ngày 12.1, trao đổi với phóng viên, TS-BS Dư Thị Ngọc Thu - Trưởng Đơn vị Điều phối ghép các bộ phận cơ thể người tại Bệnh viện Chợ Rẫy - cho biết, Ban giám đốc Bệnh viện cũng quan ngại trước những địa chỉ web “vô danh” trên. Những trang web gây “nhiễu sóng” đã khiến không ít người dân hoang mang, hiểu lầm.

Tuần qua, bệnh viện tiếp nhận một cuộc điện thoại từ người phụ nữ có nhu cầu hiến tạng nhân đạo sau khi qua đời. Chị hỏi về web nghe có vẻ “chính thống” là hientangvietnam.xyz có phải của Bệnh viện Chợ Rẫy hay Trung tâm Điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người lập ra hay không? Vì trên web này cũng đăng tải 2 địa chỉ hiến tạng nhân đạo trên.

Bác sĩ Thu trả lời, trang web không phải của Bệnh viện Chợ Rẫy. Đồng thời, bác sĩ lập tức liên hệ với ông Nguyễn Hoàng Phúc - Phó Giám đốc Trung tâm Điều phối quốc gia về hiến ghép tạng - thì được biết, trang web và fanpage trên không phải của trung tâm. Bác sĩ Thu cũng liên hệ với người quản lý trang này để chất vấn thì người này chỉ cho biết: “Đây là trang web chính thức đó bạn” còn câu hỏi ai quản lý thì người này im lặng.

Bác sĩ Thu cho rằng, cũng chưa đủ cơ sở để nói các trang web, fanpage trên là bất chính. Tuy nhiên, mục đích trang này mập mờ và vô cùng nguy hiểm nếu không có sự quản lý của Nhà nước. Hiện tại, ban Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy đã làm việc với cơ quan an ninh mạng về thông tin trên.