Thực hiện phân cấp 412 nhiệm vụ lĩnh vực tài chính

Chiều 14-6, tiếp tục chương trình hội nghị tập huấn toàn quốc về chuyên môn, nghiệp vụ vận hành hệ thống chính trị khi tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã trao đổi, giới thiệu hai chuyên đề, gồm: “Báo cáo các nội dung cơ bản về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền về lĩnh vực tài chính khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp”; “Báo cáo vấn đề về xử lý tài sản khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp”.

Gần 200 nhiệm vụ tài chính cấp huyện chuyển cho cấp xã mới

Trong đó, về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền về lĩnh vực tài chính, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, trong bối cảnh thực hiện chính quyền địa phương hai cấp, đây là chủ trương, chính sách lớn, thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng và Nhà nước.

Để thể hiện sâu sắc tinh thần đột phá và căn cứ hướng dẫn của các cấp có thẩm quyền cũng như yêu cầu thực tiễn, Bộ Tài chính đã rà soát, nghiên cứu sửa các quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật do Bộ chủ trì soạn thảo trình cấp có thẩm quyền ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền, như: Sửa đổi các luật, nghị định, thông tư để phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền cho các bộ, cơ quan, địa phương thực hiện phù hợp với phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.

Bộ Tài chính đã rà soát 24 lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà nước. Kết quả cho thấy, có 253 văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến lĩnh vực trên, bao gồm 17 luật; 1 nghị quyết của Quốc hội; 2 nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; 65 nghị định, 25 quyết định của Thủ tướng Chính phủ và 143 thông tư của Bộ Tài chính.

Bộ Tài chính đề xuất phân cấp và thực hiện chính quyền địa phương hai cấp đối với 412 nhiệm vụ, đạt tỷ lệ 48,5%. Trong đó, có 58 nhiệm vụ đã thực hiện phân cấp, phân quyền tại các luật, nghị quyết đã được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ tám (tháng 10-2024) và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Còn lại, có 354 nhiệm vụ, thẩm quyền đã và đang tiếp tục đề xuất phân cấp, phân quyền. Trong đó, có 13 nhiệm vụ thuộc thẩm quyền của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội phân quyền cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; 3 nhiệm vụ Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội phân quyền cho chính quyền địa phương. 92 nhiệm vụ thuộc thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phân cấp cho Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ hoặc chính quyền địa phương (HĐND, UBND, Chủ tịch UBND cấp tỉnh/xã). 25 nhiệm vụ thuộc thẩm quyền của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ phân cấp cho chính quyền địa phương.

Hai nhiệm vụ thuộc HĐND phân cấp cho UBND; 3 nhiệm vụ thuộc thẩm quyền của người có thẩm quyền phân cấp cho chủ đầu tư; 3 nhiệm vụ Bộ trưởng phân cấp cho Thủ trưởng cơ quan thống kê quốc gia; 6 nhiệm vụ trước đây phải báo cáo đại diện chủ sở hữu phê duyệt/cho ý kiến đã được giao cho hội đồng thành viên, chủ tịch công ty.

Ngoài ra, có 187 nhiệm vụ chính quyền địa phương cấp huyện chuyển xuống cho chính quyền địa phương cấp xã. 20 nhiệm vụ chính quyền địa phương cấp huyện chuyển lên chính quyền địa phương cấp tỉnh.

Quản lý đầu tư bằng Hệ thống công nghệ thông tin và hậu kiểm

Đối với các nhiệm vụ nêu trên, thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước, Bộ Tài chính đã xây dựng trình Chính phủ để trình Quốc hội sửa 13 luật tại kỳ họp thứ chín (tháng 5-2025), đồng thời xây dựng các văn bản quy định chi tiết các luật này. Bộ cũng đã trình Chính phủ ban hành 5 nghị định và ban hành theo thẩm quyền 7 thông tư để thực hiện phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền trong lĩnh vực tài chính khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cũng làm rõ các nội dung phân cấp theo từng lĩnh vực tài chính, ngân sách, qua đó thể hiện rõ kết quả thể chế hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, bảo đảm định hướng mô hình cấp trung ương (Chính phủ, các bộ, cơ quan ngang bộ) tập trung vào quản lý vĩ mô, xây dựng thể chế, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, cơ chế, chính sách, giữa vai trò kiến tạo và tăng cường kiểm tra, giám sát; phân cấp, phân quyền triệt để cho chính quyền địa phương trên tất cả các lĩnh vực, đồng thời bảo đảm việc triển khai nhiệm vụ được thông suốt, hiệu quả, kịp thời, cải cách tối đa thủ tục hành chính, giảm chi phí, tạo thuận lợi cao nhất cho người dân, doanh nghiệp...

Đáng chú ý, về lĩnh vực đầu tư công, có 4 nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền. Trong đó, có 2 nhiệm vụ thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính được phân cấp cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương. Cụ thể, Thủ tướng Chính phủ phân cấp toàn bộ thẩm quyền quyết định đầu tư, bao gồm cả dự án quan trọng quốc gia. Thủ tướng Chính phủ chỉ quyết định đầu tư duy nhất đối với trường hợp dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân. Thủ tướng đồng thời phân cấp thẩm quyền trong việc kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân vốn ngân sách trung ương.

Ngoài ra, công tác quản lý đầu tư công được đổi mới toàn diện nhằm bảo đảm các bộ, cơ quan trung ương và địa phương được chủ động, rút ngắn thời gian trong công tác chuẩn bị đầu tư, quyết định chủ trương đầu tư và tổ chức thực hiện dự án bao gồm 7 nội dung. Trong đó, chuyển toàn bộ công tác quản lý đầu tư công sang quản lý bằng Hệ thống công nghệ thông tin và công tác hậu kiểm đi kèm với xây dựng chế tài để xử lý việc chậm trễ thi hành công vụ trong lĩnh vực đầu tư công.