Thủ tướng Chính phủ: Bảo đảm an ninh lương thực trong mọi tình huống

Cùng tham dự hội nghị có Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Văn Bình; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng cùng đại diện các bộ, ngành trung ương, lãnh đạo các tỉnh, thành phố, tổ chức, hiệp hội doanh nghiệp… Đại diện TP Hà Nội dự hội nghị có Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Nguyễn Văn Sửu.

Nước xuất khẩu gạo lớn của thế giới

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Lê Quốc Doanh cho biết, 10 năm thực hiện Kết luận số 53-KL/TW ngày 5-8-2009 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 63/NQ-CP ngày 23-12-2009 của Chính phủ về Đề án “An ninh lương thực quốc gia đến năm 2020”, giai đoạn 2009-2019, sản lượng lúa tăng từ 39,17 triệu tấn lên 43,4 triệu tấn; bình quân lương thực tăng từ 497kg/người/năm lên hơn 525 kg/người/năm, đưa Việt Nam vào nhóm 6 nước hàng đầu về chỉ số này.

Thu nhập của người dân nông thôn tăng 4,3 lần, thu nhập người trồng lúa cơ bản bảo đảm có lãi hơn 30% so với giá thành sản xuất, có nơi đạt cao hơn nhiều. Việt Nam không chỉ chủ động bảo đảm an ninh lương thực trong nước mà còn góp phần bảo đảm an ninh lương thực cho nhiều quốc gia khác. Mỗi năm, nước ta xuất khẩu 5-7 triệu tấn gạo tới 150 quốc gia, vùng lãnh thổ; cơ cấu thị trường đa dạng, chủng loại chuyển dịch theo hướng tăng tỷ trọng sản phẩm có chất lượng, giá trị gia tăng cao; thu nhập người trồng lúa cơ bản bảo đảm có lãi hơn 30% so với giá thành sản xuất, có nơi đạt cao hơn nhiều…

Đối với Hà Nội, trong những năm qua, mặc dù thời tiết diễn biến bất thường do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu dẫn đến thiên tai, dịch bệnh, hạn hán... nhưng tốc độ tăng trưởng bình quân của giá trị sản xuất nông, lâm, thủy sản giai đoạn 2010-2018 của thành phố là 3,34%/năm. Từ năm 2009 đến nay, sản lượng lúa hằng năm đạt hơn 1 triệu tấn; đã hình thành nhiều vùng sản xuất lúa chất lượng cao ở các huyện: Mỹ Đức, Ứng Hòa, Phú Xuyên, Mê Linh, Thanh Oai, Chương Mỹ, Sóc Sơn… cho giá trị thu nhập tăng hơn so với sản xuất lúa truyền thống khoảng 25-30%.

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đến nông nghiệp, nông dân, nông thôn; vấn đề an ninh lương thực luôn là vấn đề hết sức hệ trọng đối với mọi quốc gia, nhất là trong điều kiện có nhiều thách thức an ninh phi truyền thống, dịch bệnh xảy ra trên thế giới. 

Về 10 năm thực hiện “Đề án an ninh lương thực”, Thủ tướng ghi nhận ngành Nông nghiệp nói chung, đặc biệt là sản xuất lương thực của nước ta đã đạt nhiều thành tựu lớn, toàn diện. Từ một nước thiếu ăn, đến nay, bình quân lương thực đầu người của Việt Nam đã đạt 525kg và là một trong những nước xuất khẩu lương thực hàng đầu thế giới, thích ứng với thiên tai, dịch bệnh, góp phần bảo đảm an ninh xã hội. Việt Nam cũng có loại gạo được bình chọn là ngon nhất thế giới.

“Hiện nay chúng ta đang thực hiện nhiệm vụ kép, vừa phải chống dịch, vừa phải giữ ổn định đời sống nhân dân, giữ nhịp độ sản xuất cũng như các lĩnh vực xã hội khác. Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đến đời sống xã hội của người dân, không để cho ai thiếu ăn, nên tỷ lệ hộ nghèo đến nay chỉ còn dưới 4%”, Thủ tướng Chính phủ khẳng định.

Giữ nguyên 3,5 triệu héc ta đất trồng lúa

Bên cạnh những thành tựu đạt được, Thủ tướng Chính phủ cũng chỉ ra những khuyết điểm, tồn tại trong sản xuất nông nghiệp nói chung và lương thực nói riêng như: Xuất khẩu gạo thuộc nhóm đứng đầu thế giới, nhưng xếp hạng về an ninh lương thực chỉ ở mức trung bình - đứng 57/113 quốc gia; đời sống nông dân khá hơn nhưng vẫn còn nghèo; liên kết chuỗi với vùng sản xuất, thị trường các ngành hàng còn yếu, nhất là chế biến nông sản, hình thành vùng sản xuất tập trung; sản lượng nông sản thấp và tiêu thụ bấp bênh kéo dài; ứng dụng cơ giới hóa, tự động hóa, áp dụng 4.0 trong sản xuất nông nghiệp còn hạn chế; năng lực ứng phó với biến đổi khí hậu, dịch bệnh, cạnh tranh, hội nhập chưa cao. Thủ tướng Chính phủ cho rằng việc dự trữ lương thực quốc gia là rất cần thiết…

Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, thời gian tới, an ninh lương thực càng trở nên bức thiết hơn khi dân số tiếp tục tăng, thiên tai, biến đổi khí hậu, nước biển dâng, tốc độ đô thị hóa nhanh, dịch bệnh xảy ra bất thường… Đây là mặt hàng thiết yếu, cần thiết, phải ổn định trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Chúng ta phải giữ diện tích trồng lúa, sản lượng lúa, dự trữ quốc gia với tinh thần tự chủ động nguồn an ninh lương thực.

Với mục tiêu chuyển sản xuất nông nghiệp từ đủ ăn sang vai trò mới đặc thù của nền nông nghiệp nhiệt đới có tính cạnh tranh cao trong bối cảnh hội nhập; ngành Nông nghiệp phải nghĩ đến việc sản xuất các loại gạo dinh dưỡng cho toàn dân và xuất khẩu, không chỉ bảo đảm số lượng mà còn phải đặt vấn đề chất lượng lên hàng đầu; đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng cho 104 triệu người vào năm 2030 nhằm phát triển thể lực, tầm vóc, nâng cao tuổi thọ của người Việt Nam…

Để bảo đảm mục tiêu này, các bộ, ngành, chính quyền địa phương thực hiện các giải pháp như giữ nguyên 3,5 triệu héc ta đất trồng lúa để có thể sản xuất ra 35 triệu tấn lúa, đáp ứng tiêu dùng trong nước và xuất khẩu, dự trữ quốc gia; tái cơ cấu ngành Nông nghiệp phải gắn với quy hoạch quốc gia, chiến lược sử dụng tài nguyên nước; tăng nhanh các loại thực phẩm, trong đó, đến năm 2030 sản xuất ra 3 triệu tấn sữa, góp phần cải thiện tầm vóc, giống nòi cho người dân Việt Nam. 

Cùng với đó, tăng nhanh sản lượng thịt gà, thủy sản, rau, củ, quả có lợi cho sức khỏe và phù hợp về dinh dưỡng. Đặc biệt, chúng ta phải giảm ngay giá thịt lợn trong cơ cấu giá để phát triển ổn định, bền vững vì hiện nay giá thành sản xuất chỉ hơn 40.000 đồng/kg. Cùng với đó, tập trung phát triển nông sản theo 3 trục sản phẩm gồm: Nhóm sản phẩm chủ lực quốc gia; Nhóm sản phẩm chủ lực cấp tỉnh; Nhóm sản phẩm là đặc sản địa phương (Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” - OCOP); ứng dụng công nghệ 4.0 đẩy nhanh và nhóm sản phẩm hữu cơ; liên kết hộ nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp. Mỗi ngành hàng đều phải có những tập đoàn kinh tế lớn để liên kết; thực hiện giải pháp khoa học công nghệ, thúc đẩy sáng tạo mới trong nông nghiệp và an ninh lương thực…

Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu phải hoàn thiện thiết chế trong phát triển nông nghiệp, như: Tích tụ ruộng đất; huy động mọi nguồn lực trong phát triển sản xuất nông nghiệp bao gồm 3 khu vực: Nhà nước, doanh nghiệp, nông dân để tham gia phát triển kinh tế. 

Tại hội nghị này, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ NN&PTNT, Ban Cán sự đảng Bộ NN&PTNT, Văn phòng Chính phủ hoàn thành báo cáo trình Bộ Chính trị về kết quả của đề án này; xây dựng nghị quyết mới của Chính phủ về nông nghiệp; xây dựng đề án bảo đảm an ninh lương thực giai đoạn 2021-2030 báo cáo trình Bộ Chính trị.