"Thời điểm vàng'' với xe đa dụng tại Việt Nam?

Khởi điểm của MPV tại Việt Nam mang dấu ấn của Toyota Zace và Mitsubishi Zolie cách đây hơn 2 thập kỷ, nhưng ấn tượng tích cực đầu tiên được tạo ra là nhờ Mitsubishi Grandis vào năm 2004. Tuy nhiên, trong tư duy sử dụng ô tô của người Việt, đây vẫn là những dòng xe phù hợp cho khối doanh nghiệp, vận tải, thay vì nhu cầu gia đình. 

Tới đầu thập niên 2010, khi nhắc tới MPV, người ta thường nghĩ ngay tới Toyota Innova và cao cấp hơn là Honda Odyssey. Tuy nhiên, trong khi Innova vẫn chưa tách biệt khỏi cái bóng là công cụ làm việc, Odyssey với giá trên 2 tỷ đồng hoàn toàn không phù hợp với mặt bằng chi tiêu của người dùng trong nước. Việc thị hiếu tập trung vào các mẫu hatchback, sedan cùng nhiều MPV cỡ nhỏ ra mắt trong giai đoạn này như Chevrolet Orlando, Nissan Grand Livina, Suzuki Ertiga, KIA Carens, Nissan Grand Livina, Mitsubishi Zinger… chưa thể chinh phục được số đông, chủ yếu phục vụ nhóm xe taxi, vận tải doanh nghiệp. Năm 2015, tổng doanh số MPV trong nước chỉ khoảng 11.543 xe, thấp hơn 5-6 lần so với xe crossover và sedan. 

Tuy nhiên, chỉ một thời gian ngắn sau đó, phân khúc MPV trở nên vô cùng sôi động. Làn gió mới được khởi xướng bởi Mitsubishi Xpander (giá ban đầu khoảng 630 triệu đồng). Thiết kế trẻ trung của chiếc xe đã thay đổi hoàn toàn góc nhìn của người tiêu dùng về MPV. Nhiều giai đoạn - như tháng 1-2021 - chứng kiến Xpander là mẫu ô tô bán chạy nhất Việt Nam. Với chiến lược tương tự, KIA Grand Sedona đã “thống trị” phân khúc MPV gia đình cỡ lớn, giá khoảng 1 tỷ đồng. 

Sự kết hợp “song kiếm hợp bích” nhanh chóng hạ bệ Innova, đẩy ra khỏi ngôi vương MPV. Thậm chí, nỗ lực tung ra phiên bản giới hạn Innova Venturer, bổ sung các dòng sản phẩm Rush và Avanza vào năm 2019… cũng không giúp Toyota cải thiện thị phần. 

Thành tích ấn tượng của hai lá cờ đầu tạo cảm hứng cho nhiều thương hiệu ô tô khác, giúp phân khúc MPV phát triển nhanh. Tháng 7-2020, Suzuki mang về XL7 với giá siêu rẻ chỉ 589 triệu đồng, trong khi Mitsubishi tiếp tục bổ sung tiện nghi cho Xpander, bổ sung Xpander Cross gầm cao… để duy trì sức cạnh tranh. Các thương hiệu hạng sang cũng không đứng ngoài cuộc chơi mới. Mercedes-Benz giới thiệu V-Class AMG (3,2 tỷ đồng) trong khi Lexus “gây sốc” với LM có giá từ 6,8 tỷ đồng vào năm 2020.

Hệ quả là, lượng MPV tiêu thụ ở Việt Nam giờ đây nhiều gấp 4 lần so với năm 2015. Theo Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), riêng hai tháng đầu năm 2022, doanh số MPV đã là 4.486 xe, chiếm gần 20% tổng số ô tô tới tay người dùng trong nước, là điều chưa từng có. Ở khoảng giá từ 1 tỷ đồng trở xuống, doanh số các mẫu MPV thường xuyên dẫn đầu. Thay vì mua các dòng hatchback hay crossover 5 hay 5+2 chỗ ngồi… nhiều người dùng chuyển sang chọn MPV cỡ nhỏ, thậm chí với gầm cao (như Xpander Cross, Veloz Cross) để phục vụ gia đình. 

Nhận định về thành công của MPV, giới chuyên môn chỉ ra sự tương đồng với “cuộc cách mạng bán tải” do Ford Ranger dẫn dắt cách đây gần một thập kỷ. Các nhà sản xuất đã tận dụng thế mạnh chủ chốt của MPV là không gian nội thất rộng rãi với 7 chỗ ngồi; loại bỏ những điểm yếu cố hữu như: Ngoại hình nhàm chán, cảm giác di chuyển thô ráp; đồng thời, cải tiến và bổ sung món mới phù hợp thị hiếu. Nhiều tính năng như phanh điện tử, điều hòa tự động, hệ thống thông tin giải trí, âm thanh cao cấp… vốn là đặc quyền của SUV giờ đây đã trở thành mặc định trên MPV đời mới. 

Cùng với đó, việc tung ra nhiều sản phẩm mới với mẫu mã đa dạng, phong phú về tính năng giúp doanh số MPV gia tăng nhanh chóng. Riêng trong tháng 3, Toyota đã bổ sung Veloz Cross (từ 648 triệu đồng) để cạnh tranh với crossover cỡ C, Avanza Premio (548 triệu đồng) đương đầu với Xpander. 

Về phần mình, Suzuki mang về XL7 Sport Limited (giá 639,9 triệu đồng) với thay đổi lớn nhất là hợp chuẩn khí thải Euro 5, bổ sung camera 360 độ, gương chiếu hậu điện tích hợp camera hành trình… Hyundai Staria cũng ngấp nghé xuất trận. Đây là mẫu MPV cạnh tranh trực tiếp với KIA Carnival - chiếc MPV thế chân Grand Sedona, đã gặt hái không ít thành công kể từ khi được THACO ra mắt cuối năm 2021. 

Nhờ doanh số cao, nhiều mẫu MPV cũng có cơ hội giảm giá để thu hút người dùng. Trong những ngày cuối tháng 3, một số đại lý Mitsubishi thậm chí chào bán Xpander bản AT chỉ khoảng 560 triệu đồng, bản Xpander AT đặc biệt chỉ hơn 580 triệu đồng. Mức này thấp hơn đến 50-70 triệu đồng so với giá niêm yết. 

Như vậy, sau hơn 2 thập kỷ tồn tại, MPV đang đứng trước cơ hội “vàng” để phát triển mạnh mẽ và trở thành một trong những trụ cột quan trọng của thị trường ô tô Việt Nam.