Thế nào là trách nhiệm hành chính?

Hỏi:Trong một số văn bản pháp luật, người ta thường nói “truy cứu trách nhiệm hình sự”. Vậy, có trường hợp nào truy cứu trách nhiệm hành chính không?

Trả lời: Xử phạt vi phạm hành chính là biện pháp tập trung nhất, rõ nét nhất của truy cứu trách nhiệm hành chính. Nói một cách khác, truy cứu trách nhiệm hành chính là hậu quả mà cá nhân hay tổ chức vi phạm phải gánh chịu trước nhà nước.

Trách nhiệm hành chính bị truy cứu cả trong trường hợp mà vi phạm hành chính chưa gây ra thiệt hại. Vấn đề thiệt hại chỉ có ý nghĩa khi lựa chọn hình thức và mức độ xử phạt.

Không truy cứu trách nhiệm hành chính trong các trường hợp: sự kiện bất ngờ, tình thế cấp thiết, phòng vệ chính đáng, không có năng lực hành chính, hết thời hiệu truy cứu, vi phạm đã chuyển hóa thành tội phạm. Đương nhiên những hành vi được thực hiện trong các trường hợp mà pháp luật quy định không xử phạt hành chính thì cũng không bị truy cứu trách nhiệm hành chính.

Như vậy, tùy theo tính chất của những vi phạm pháp luật mà người vi phạm sẽ phải chịu các hình thức truy cứu trách nhiệm pháp lý khác nhau. Có 4 hình thức trách nhiệm pháp lý. Đó là: trách nhiệm hình sự, trách nhiệm dân sự, trách nhiệm hành chính và trách nhiệm kỷ luật. Khi truy cứu mỗi dạng trách nhiệm pháp lý khác nhau đối với người vi phạm, cần tuân theo những trình tự khác nhau, trong các điều kiện nhất định và với những mục đích không giống nhau.

Căn cứ để truy cứu trách nhiệm hành chính là vi phạm, còn căn cứ để truy cứu trách nhiệm hình sự là tội phạm. Trách nhiệm hành chính bao gồm cả tổ chức, còn trách nhiệm hình sự thì chỉ có cá nhân.

Trách nhiệm kỷ luật là trách nhiệm của công nhân, viên chức đối với cơ quan, còn trách nhiệm hành chính là trách nhiệm của mọi công dân đối với Nhà nước.

Trách nhiệm dân sự là trách nhiệm của người vi phạm đối với người bị thiệt hại về tài sản, hoặc bị xâm phạm đến danh dự và nhân phẩm.