Thay đổi diện mạo đô thị

Quận 8 có số nhà tạm bợ ven kênh rạch nhiều nhất với khoảng 11.000 căn nhà nằm ven các kênh Tàu Hủ - Bến Nghé, Lò Gốm, kênh Đôi... Trong đó, chỉ riêng 3 phường 9, 10 và 11 của rạch Ụ Cây đã có trên 2.550 căn nhà tạm, với hơn 13.700 cư dân. Từ nhiều năm nay, những căn nhà tạm bợ này không chỉ hạn chế lợi thế về cảnh quan sông nước của quận 8 mà còn khiến địa phương này mang tiếng là "khu ổ chuột" lớn ở TP.

Thế nhưng, hình ảnh nhếch nhách, hôi hám của tuyến rạch Ụ Cây đã dần được xóa bỏ, lùi dần vào quá khứ để nhường chỗ cho diện mạo mới. Chương trình di dời, bố trí tái định cư các hộ dân ở rạch Ụ Cây đang được thực hiện với mục tiêu kết hợp việc chỉnh trang đô thị, xây dựng khu vực này thành một khu đô thị mới văn minh, hiện đại, đầy đủ các dịch vụ thương mại, giáo dục, thể thao, giải trí... Bà Đổng Thị Kim Vui, Bí thư Quận ủy quận 8 cho biết, từ nay đến cuối năm quận sẽ tiếp tục giải tỏa, di dời các căn nhà ven và trên tuyến rạch để đến cuối năm 2013 sẽ trả mặt bằng cho đơn vị thi công. Dù còn một chặng đường dài dự án mới kết thúc, nhưng giờ đây khi đi qua cầu Nguyễn Tri Phương, hình ảnh con rạch bị bồi lấp, lấn chiếm ngày xưa đã thay bằng một đô thị khang trang đang thành hình.

Một dự án lớn khác của TP là dự án cải tạo kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè cũng xuất phát từ chủ trương xóa nhà ổ chuột, chỉnh trang đô thị. Hàng ngàn căn nhà tạm bợ được giải tỏa, di dời đã giúp nhiều người dân thoát khỏi nơi từng bị xem là "dòng kênh chết" này. Chủ nhân của những căn nhà tạm bợ ven kênh đã được di dời đến nơi ở mới khang trang tại khu Bàu Cát (quận Tân Bình), Hiệp Bình Phước (quận Thủ Đức)… Không chỉ thay đổi cuộc sống cho người dân mà dự án còn khơi thông dòng kênh, mở rộng mặt đường, lát lại vỉa hè, trồng cây xanh, thực hiện các công trình chống ngập do mưa, triều… tạo môi trường sống tốt cho hơn 1,5 triệu dân ở 7 quận kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè đi qua. Còn nhiều dự án khác như dự án cải tạo kênh và đường dọc kênh Tân Hóa - Lò Gốm nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường và cải thiện tình trạng ngập lụt cũng đang vào giai đoạn hoàn tất, với việc di dời các hộ dân sống dọc theo dòng kênh thuộc khu vực các quận 6, 11, Tân Bình và Tân Phú để chỉnh trang khu vực…

Chất lượng sống của người dân ven kênh rạch cũng được thay đổi đáng kể. Ông Lê Thanh Hùng, một trong những người đầu tiên "bứt" khỏi tuyến kênh hôi hám để đến chung cư tái định cư Tân Mỹ (quận 7) chia sẻ: "Thoát được cảnh sống trên dòng kênh đen hôi hám đã là một niềm vui. Càng vui hơn khi gia đình tôi được bố trí một căn hộ mới rộng 36m2 thay cho căn nhà lụp xụp chỉ 16m2 trên rạch Ụ Cây".

Chương trình di dời và tái định cư 15.000 hộ dân sống ven và trên kênh rạch thuộc chương trình chỉnh trang đô thị của TP tập trung chủ yếu ở các tuyến kênh rạch, như khu vực Tân Hóa - Lò Gốm và các chi lưu có 4.074 hộ; kênh Tham Lương - Bến Cát, Vàm Thuật - Rạch Nước Lên giai đoạn 1 gồm 1.000 hộ; các chi lưu Nhiêu Lộc - Thị Nghè 4.800 hộ; Kênh Đôi - Kênh Tẻ 4.676 hộ. Theo Sở Xây dựng, đến nay cơ quan chức năng đã bồi thường, giải phóng mặt bằng hơn 9.800 hộ/tổng số 15.000 hộ sống trên và ven kênh rạch cần di dời, đạt 65% kế hoạch.

Tuy còn khá chậm so với chỉ tiêu đặt ra, nhưng đó cũng đã là một nỗ lực rất lớn của TP trong nhiều năm qua. Như Chủ tịch UBND TP Lê Hoàng Quân cho biết, giải quyết nhà ven kênh rạch là chương trình an sinh xã hội nhằm chăm lo tốt hơn đời sống, sức khỏe, nơi ở và việc làm cho người dân, đồng thời giải quyết đồng bộ các vấn đề ô nhiễm, thoát nước, giao thông… tiến tới xây dựng TP giàu đẹp, văn minh, hiện đại và phát triển bền vững theo Quy hoạch chung xây dựng TP đến năm 2025 đã được phê duyệt.