Thất nghiệp tăng, nhiều cử nhân trẻ dấn thân khởi nghiệp

Thực tế, nhiều bạn trẻ dù được đào tạo bài bản vẫn khó tìm được công việc đúng chuyên môn. Trước ngã rẽ nghề nghiệp đầy thử thách, ngày càng nhiều người chọn con đường khởi nghiệp.

Thị trường lao động ngày càng “khắc nghiệt”

Tại thành phố Hồ Chí Minh, tình trạng thất nghiệp ở nhóm lao động trẻ đang là đề tài được bàn luận sôi nổi. Dù được đào tạo chính quy và tốt nghiệp với tấm bằng cử nhân loại giỏi, nhiều bạn trẻ vẫn phải chật vật tìm kiếm việc làm.

Theo Sở Nội vụ thành phố Hồ Chí Minh, tính từ đầu năm đến ngày 31-5-2025, cơ quan này đã ban hành quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp cho 45.820 người. Đáng lưu ý, số lượng lao động dưới 35 tuổi thất nghiệp gần 22.400 người, chiếm tỷ lệ hơn 49%. Đặc biệt, người có trình độ đại học trở lên thất nghiệp là 9.297 người, chiếm hơn 20%.

Lý giải cho tình trạng thất nghiệp, các chuyên gia cho rằng, sự mất cân đối giữa cung và cầu trong lao động, sự lệch pha giữa đào tạo và nhu cầu thị trường và cả tác động từ chuyển đổi số, tự động hóa khiến nhiều công việc truyền thống biến mất, mà đáng kể đến nhất là sự xuất hiện của trí tuệ nhân tạo (AI).

Bên cạnh đó, ảnh hưởng kéo dài từ đại dịch Covid-19 và bất ổn kinh tế toàn cầu cũng khiến nhiều doanh nghiệp cắt giảm nhân sự và hạn chế tuyển dụng.

Bạn Văn Thị Như Quỳnh (sinh viên Ngôn ngữ Anh, Trường Đại học Sài Gòn) chia sẻ: “Tôi đang chuẩn bị cho kỳ thực tập và cũng bắt đầu tìm kiếm việc làm. Tuy nhiên, để tìm được công việc như mong muốn trong thời điểm này rất khó khăn. Tôi cũng đã gửi hồ sơ tìm việc đến một số đơn vị tuyển dụng nhưng hiện vẫn chưa có kết quả”.

Còn bạn Trần Huỳnh Tiến (Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh) bày tỏ: “Tuy chưa thật sự dấn thân vào thị trường lao động nhưng tôi đã có một số định hướng. Tôi dự tính sẽ cùng một nhóm bạn kinh doanh thương mại điện tử. Tôi cũng mong muốn có những chính sách hỗ trợ để những bạn trẻ dấn thân vào khởi nghiệp”.

Xu hướng dấn thân khởi nghiệp

Hiện nay, ngay khi còn ngồi trên ghế nhà trường, nhiều học sinh, sinh viên đã tham gia kinh doanh với nhiều mặt hàng phong phú trong những lĩnh vực khác nhau, trong đó đa phần thuộc các hoạt động ứng dụng và sáng kiến trong các ngành công nghiệp, như công nghệ thông tin, công nghệ thực phẩm - mỹ phẩm, mỹ thuật ứng dụng, thiết kế...

Trong khi đó, môi trường kinh doanh các ngành dịch vụ về ăn uống, thực phẩm, tiêu dùng… có dư địa phát triển rất lớn, đặc biệt tại đô thị đông dân nhất cả nước là thành phố Hồ Chí Minh. Không ít người trẻ đã mạnh dạn khởi nghiệp kinh doanh các lĩnh vực này và bước đầu thành công.

Là một người trẻ khởi nghiệp thành công ngành thực phẩm, ăn uống, anh Đoàn Văn Minh Nhựt (sinh năm 1993), Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn MHG (đơn vị sở hữu thương hiệu Bánh mì chả cá Má Hải) chia sẻ: “Nắm bắt nhu cầu thức ăn nhanh, đồng thời mang đặc trưng văn hóa ẩm thực Việt, tôi cùng những người bạn xây dựng thương hiệu Bánh mì chả cá Má Hải. Đến nay, thương hiệu này đã trở nên quen thuộc với người tiêu dùng, nhất là những người trẻ bận rộn”.

Anh Minh Nhựt cho biết sẵn sàng nhượng quyền thương hiệu cho những người trẻ khát khao khởi nghiệp lĩnh vực ăn uống, vừa giúp củng cố hệ sinh thái thương hiệu Bánh mì chả cá Má Hải, vừa “nắm tay” nhau trên hành trình khởi nghiệp, kinh doanh.

Chia sẻ về “nỗi lo thường nhật” là vốn đâu để khởi nghiệp của người trẻ, anh Mai Thanh Thái (sinh năm 1992), đồng sáng lập kiêm quản lý chuỗi cung ứng thực phẩm thuộc Công ty TNHH Công nghệ và Thương mại UFO cho biết, một kế hoạch bài bản, khả thi và có tính thuyết phục mang tính quyết định cho một hành trình khởi nghiệp kinh doanh chứ không phải là vốn. “Những người trẻ cần mạnh dạn khởi nghiệp, trước tiên hãy vượt qua rào cản tâm lý”, anh Thái nhắn nhủ.

Ông Trần Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Hội Giáo dục nghề nghiệp thành phố Hồ Chí Minh, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu đào tạo kinh tế quốc tế cho rằng, giới trẻ hiện nay có một bộ phận không nhỏ khao khát, nhiều ý tưởng sáng tạo và quyết tâm rất cao. Nếu họ có nguồn lực hỗ trợ thì sẽ thành công trong khởi nghiệp. Thực tế, khi tham gia các dự án khởi nghiệp, nhiều thanh niên mạnh dạn bắt tay tạo dựng sự nghiệp cho riêng mình và đã thành công hoặc trở thành nguồn nhân lực chất lượng cao, làm việc bất kỳ vị trí nào đều gặt hái kết quả tốt.

Cũng theo ông Tuấn, xu hướng khởi nghiệp tuy tích cực nhưng cũng tiềm ẩn không ít rủi ro nếu không được định hướng đúng. Những người trẻ cần tư duy thực tế hơn, tránh khởi nghiệp theo trào lưu. Đồng thời, luôn không ngừng bổ sung kiến thức, tham gia các cộng đồng khởi nghiệp để học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm.

Bên cạnh đó, Nhà nước cũng cần tiếp tục tạo điều kiện, xây dựng các chính sách hỗ trợ khởi nghiệp, tạo quỹ đầu tư khởi nghiệp trẻ. Từ đó, hình thành một hệ sinh thái khởi nghiệp lành mạnh, nơi người trẻ không chỉ có cơ hội thử sức, mà còn được hỗ trợ để phát triển bền vững. Đây là hướng đi rộng mở để những người trẻ chủ động quyết định tương lai của mình, không bị bỏ lại phía sau.