Tháo gỡ tồn tại, thêm quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm y tế

Tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế chưa bền vững

Tính đến hết năm 2024, cả nước có hơn 95,5 triệu người tham gia bảo hiểm y tế, tỷ lệ bao phủ đạt mức 94,29%.

Ông Dương Tuấn Đức, Trưởng ban Thực hiện chính sách bảo hiểm y tế, Bảo hiểm xã hội Việt Nam (Bộ Tài chính) cho biết, nhờ sự thay đổi chính sách, bổ sung thêm các đối tượng tham gia bảo hiểm y tế qua mỗi lần sửa đổi, Việt Nam đã trở thành một trong những quốc gia bao phủ bảo hiểm y tế toàn dân.

Về cơ cấu, tỷ lệ hộ gia đình tham gia bảo hiểm y tế chiếm 28% - đây là nhóm tự đóng. Ngoài ra, đối tượng tham gia bảo hiểm y tế được ngân sách nhà nước đóng và hỗ trợ mức đóng là 50%.

Nhìn vào cơ cấu này cho thấy, các nhóm đối tượng tham gia bảo hiểm y tế chưa đồng đều. Nhóm đối tượng được ngân sách nhà nước đóng hoặc hỗ trợ mức đóng vẫn chiếm tỷ lệ cao.

“Dù chúng ta đã bao phủ bảo hiểm y tế trên diện rộng nhưng vẫn chưa bền vững. Bởi vì sự chuyển dịch cơ cấu giữa các đối tượng còn lớn, có thể từ hộ nghèo sang hộ cận nghèo, thoát nghèo... Khi có sự thay đổi như vậy, mức hỗ trợ đóng bảo hiểm y tế cũng thay đổi. Chẳng hạn, một bộ phận người dân đang từ đối tượng được ngân sách nhà nước đóng bảo hiểm y tế nếu chuyển sang nhóm tự đóng sẽ khó tham gia bảo hiểm y tế bền vững”, ông Dương Tuấn Đức phân tích.

Trong số những nơi đăng ký khám chữa bệnh bảo hiểm y tế, trạm y tế đăng ký nhiều nhất với hơn 9,8 nghìn trạm. Cùng với đó, Việt Nam đã có nhiều chính sách để phát triển y tế cơ sở. Thậm chí đặt ra mục tiêu, phấn đấu tới năm 2030, đạt tỷ lệ 95% người dân sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khoẻ ban đầu tại y tế cơ sở được bảo hiểm y tế chi trả. Đồng thời, đặt ra yêu cầu đổi mới cơ chế tài chính, cơ chế chi trả của Quỹ Bảo hiểm y tế theo hướng tăng chi cho y tế cơ sở.

Tuy nhiên, ông Dương Tuấn Đức lo ngại, số lượt khám chữa bệnh tại trạm y tế xã liên tục giảm từ 14,69% năm 2022 xuống 12,72% năm 2024. Nếu không có các chính sách phát triển y tế cơ sở thì trong năm 2025, tỷ lệ khám chữa bệnh tại trạm y tế sẽ giảm xuống dưới một con số.

Thêm vào đó, chi cho khám chữa bệnh bảo hiểm y tế tại tuyến xã cũng đã giảm từ 1,74% trong năm 2022 xuống còn 1,5% năm 2024. “Chính vì vậy, chúng ta cần tăng chi cho y tế cơ sở để mở rộng cung cấp dịch vụ, đặc biệt là phục vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu của người dân”, ông Dương Tuấn Đức đề xuất.

Thông cấp khám chữa bệnh, mở rộng phạm vi chi trả

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn nhấn mạnh, Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi có một số chính sách lớn về khám chữa bệnh bảo hiểm y tế, theo hướng mở rộng quyền lợi và thuận lợi hơn cho người tham gia bảo hiểm y tế cũng như tăng trách nhiệm với những người đóng phí bảo hiểm y tế, minh bạch về thanh quyết toán.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn, tại Luật Bảo hiểm Y tế sửa đổi có một số quy định có hiệu lực từ ngày 1-7-2025, trong đó việc thông cấp khám chữa bệnh bảo hiểm y tế không phân biệt địa lý hành chính. Luật cũng quy định mức hưởng bảo hiểm y tế khi thực hiện thông cấp khám chữa bệnh bảo hiểm y tế theo hướng không phân biệt địa giới hành chính theo tỉnh.

Theo đó, người bệnh được hưởng 100% mức hưởng khi khám chữa bệnh tại cấp ban đầu trong toàn quốc, 100% mức hưởng khi khám chữa bệnh nội trú tại cấp cơ bản trong toàn quốc, 100% mức hưởng khi khám chữa bệnh tại bất kỳ cơ sở y tế cấp cơ bản, chuyên sâu mà trước ngày 1-1-2025 được xác định là tuyến huyện. Đặc biệt, trong một số trường hợp bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo..., người bệnh được lên thẳng cơ sở khám chữa bệnh cấp chuyên sâu.

Đề cập đến việc mở rộng hình thức khám chữa bệnh được bảo hiểm y tế thanh toán, ông Đoàn Quốc Dân, chuyên viên cao cấp Vụ Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế) cho biết, người tham gia bảo hiểm y tế được bổ sung thêm quyền lợi được bảo hiểm y tế thanh toán khi thực hiện khám chữa bệnh từ xa hay hỗ trợ khám chữa từ xa, khám chữa bệnh y học gia đình, khám chữa bệnh tại nhà, phục hồi chức năng, khám thai định kỳ, sinh con…; đồng thời được thanh toán chi phí vận chuyển người bệnh giữa các cơ sở y tế (trước đây là vận chuyển giữa tuyến dưới và tuyến trên). Với trẻ dưới 18 tuổi điều trị lác, cận thị cũng sẽ được thanh toán bảo hiểm y tế…

Ngoài ra, người đăng ký khám chữa bệnh bảo hiểm y tế ban đầu tại cơ sở cấp chuyên sâu và cấp cơ bản khi đến không đúng nơi đăng ký ban đầu do thay đổi nơi tạm trú, nơi lưu trú thì được khám chữa bệnh tại cơ sở cấp cơ bản phù hợp với nơi ở mới và được thanh toán theo quy định.