Thành lập tòa án chuyên biệt nhưng không tràn lan

Tham gia thảo luận, nhiều đại biểu góp ý về nội dung tòa án sơ thẩm chuyên biệt (mục 5, chương IV của dự thảo Luật). Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn Hải Dương) cho rằng, quy định về 3 loại tòa án sơ thẩm chuyên biệt, gồm TAND sơ thẩm chuyên biệt hành chính, sở hữu trí tuệ và phá sản là cần thiết và xuất phát từ yêu cầu thực tiễn trong công tác xét xử.

“Thời gian qua, tỷ lệ giải quyết các vụ án hành chính, phá sản, sở hữu trí tuệ không cao, thậm chí thấp, số lượng vụ việc bị hủy, sửa cao. Vì vậy, đòi hỏi sự chuyên nghiệp, chuyên sâu trong công tác xét xử để đảm bảo hiệu quả xét xử các loại vụ án này”, đại biểu nêu.

Đặc biệt, tòa án sơ thẩm chuyên biệt hành chính nếu được thành lập tách biệt hẳn với đơn vị hành chính địa phương sẽ bảo đảm tính khách quan hơn trong công tác xét xử, hạn chế được tâm lý nể nang, e ngại của thẩm phán khi giải quyết các vụ án hành chính.

Tuy nhiên, đại biểu đề nghị, cần nghiên cứu, quy định rõ điều kiện, tiêu chí thành lập các tòa án chuyên biệt trong dự thảo Luật, chỉ thành lập các tòa án chuyên biệt theo vùng, theo khu vực, tránh việc thành lập tòa án chuyên biệt quá nhiều.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Đoàn Bắc Kạn) cho biết, về cơ sở chính trị, các nghị quyết của Đảng về cải cách tư pháp thời gian qua đã đặt ra yêu cầu tăng cường tính chuyên biệt trong hoạt động xét xử của tòa án. Tuy nhiên, với cách bố trí như hiện nay, sẽ rất khó để đảm bảo tính chuyên nghiệp với một số vụ án đặc thù, trong đó có án hành chính, phá sản và sở hữu trí tuệ.

Theo đại biểu, các án hành chính là loại rất phức tạp, xảy ra ngày càng nhiều ở các lĩnh vực quản lý nhà nước. Án phá sản và sở hữu trí tuệ là loại án rất khó về mặt chuyên môn. Các thẩm phán được phân công xét xử không chỉ đòi hỏi trình độ chuyên môn sâu về pháp luật mà còn đòi hỏi được đào tạo bài bản về kinh tế hành chính.

Do đó, đại biểu tán thành rất cao về việc thành lập tòa sơ thẩm chuyên biệt và trước mắt chỉ nên thành lập tòa sơ thẩm chuyên biệt ở 3 thành phố lớn là Hà Nội, Đà Nẵng và thành phố Hồ Chí Minh. Đây là những địa phương có nhiều vụ án, đồng thời nếu bản án của những tòa án này bị kháng cáo, kháng nghị sẽ do 3 tòa án cấp cao ở đây xét xử theo trình tự phúc thẩm.