Thận trọng với các quy định chuyển tiếp 4 dự án luật có hiệu lực sớm

Dự án Luật đề xuất điều chỉnh thời điểm có hiệu lực thi hành sớm hơn (từ ngày 1-8-2024) đối với Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Nhà ở; sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 209 Luật Các tổ chức tín dụng.

Thảo luận tại tổ, các đại biểu Quốc hội đánh giá cao sự quyết tâm, nỗ lực của Chính phủ về việc đề nghị điều chỉnh thời hạn có hiệu lực từ ngày 1-8-2024 của các luật với mong muốn góp phần đẩy nhanh việc giải quyết tình trạng chồng chéo, mâu thuẫn trong các chính sách pháp luật có liên quan, tạo động lực cho phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới.

Đại biểu Vũ Tiến Lộc (Đoàn Hà Nội) cho rằng, trong bối cảnh còn tồn tại một bộ phận cán bộ có tâm lý sợ sai, không dám chịu trách nhiệm thì việc Chính phủ quyết tâm đẩy nhanh hoàn thiện các văn bản để đưa các Luật, đặc biệt là Luật Đất đai vào cuộc sống thể hiện tinh thần dũng cảm, không sợ sai, không sợ trách nhiệm.

“Để 5 tháng nữa các Luật có hiệu lực thi hành thì chắc chắn hơn cho mình nhưng lại làm chậm sự phát triển của đất nước”, đại biểu Vũ Tiến Lộc nói và cho rằng đây là tinh thần đẩy mạnh cải cách thể chế trong việc xây dựng hệ thống pháp luật.

Bên cạnh đó, các đại biểu cũng bày tỏ lo ngại về việc ban hành đầy đủ các văn bản hướng dẫn, cũng như các quy định chuyển tiếp khi Luật có hiệu lực sớm. Đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội) cho rằng 4 dự án Luật sẽ có hiệu quả cao, gỡ bỏ những “nút thắt” cho nền kinh tế nếu triển khai sớm, nhưng trong quá trình đẩy nhanh hiệu lực thi hành nếu không thận trọng sẽ có những vấn đề xảy ra. Đại biểu đánh giá cao dự thảo các Nghị định hướng dẫn thi hành Luật đã được nghiên cứu, xây dựng nghiêm túc, không chạy đua theo tiến độ.

Đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng, không nên đặt mục tiêu phải hoàn thành các Nghị định hướng dẫn thi hành Luật trước 1-8, phải đặt chất lượng và tính đồng bộ lên cao nhất nhưng cũng phải bảo đảm hoàn thành trong năm 2024 theo quy định của các luật được Quốc hội thông qua.

Về quy định chuyển tiếp các luật, đại biểu Hoàng Văn Cường đề nghị từ thời điểm 1-8 đến 31-12-2024 các quy định trong Luật mới khi thực hiện có ảnh hưởng không có lợi bằng Luật cũ thì đối tượng thực hiện có quyền lựa chọn áp dụng theo Luật cũ.

Cho rằng dự án Luật cần được thông qua để các Luật có hiệu lực sớm, tuy nhiên đại biểu Phạm Đức Ấn (Đoàn Hà Nội) cho rằng băn khoăn của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội là có cơ sở khi việc các Luật có hiệu lực sớm sẽ tạo áp lực rất lớn trong việc bảo đảm tiến độ, chất lượng của các văn bản cần được ban hành khi Luật Đất đai năm 2024 mới chỉ có 1/16 văn bản quy định chi tiết được ban hành.

Về đề xuất quy định chuyển tiếp các Luật được đại biểu Hoàng Văn Cường nêu, đại biểu Phạm Đức Ấn cho rằng việc áp dụng sẽ có lợi nhiều hơn có hại, tuy nhiên cũng sẽ tạo ra việc áp dụng không đồng bộ, tạo khoảng trống về pháp luật.

Bên cạnh đó, đại biểu Nguyễn Thành Trung (Đoàn Yên Bái) bày tỏ băn khoăn và đề nghị cân nhắc thận trọng việc trình Quốc hội thông qua dự án Luật. Đại biểu cho rằng, tờ trình của Chính phủ chưa làm rõ sự cần thiết ban hành luật, nhất là hiệu quả về mặt kinh tế - xã hội của việc quy định sớm thời hạn hiệu lực của các Luật; thiếu nội dung đánh giá tác động trong tờ trình của Chính phủ khi ban hành chính sách, nhất là liên quan đến sự đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật; đánh giá nguồn lực thực hiện và khả năng tác động đến cân đối ngân sách nhà nước năm 2024 đã được Quốc hội quyết định khi triển khai một số chính sách mới của luật như thu hồi, bồi thường, hỗ trợ tái định cư, chính sách bảo đảm đất sinh hoạt cộng đồng cho đồng bào dân tộc thiểu số, hỗ trợ đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số thiếu đất ở, đất sản xuất...

Đại biểu Đoàn Yên Bái cũng cho rằng, thời hạn hiệu lực thi hành của các luật được đẩy sớm hơn 5 tháng là không nhiều trong khi có rất nhiều văn bản cần quy định chi tiết thuộc thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, đặc biệt là văn bản hướng dẫn của các địa phương, trong thực tế vẫn phải chờ các văn bản hướng dẫn của Trung ương để có căn cứ thực hiện; nhiều nội dung phức tạp, liên quan đến nhiều luật khác nhau.

Bên cạnh đó, việc xây dựng hệ thống các văn bản hướng dẫn chi tiết thực thi các luật cần có thời gian để nghiên cứu kỹ lưỡng, bảo đảm chất lượng; cần thời gian để tập huấn nghiệp vụ cho cán bộ, công chức thực thi chính sách và bảo đảm công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách đến người dân, doanh nghiệp.