Thách thức và cơ hội trong quản trị tòa soạn số báo chí các nước ASEAN

Tham dự Hội thảo có 7 đoàn đại biểu quốc tế đến từ Liên đoàn báo chí ASEAN, gồm: Lào, Campuchia, Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Philippines, Singapore. Đây là Hội thảo báo chí quốc tế lớn nhất được tổ chức tại Việt Nam năm 2023, nhằm xây dựng cơ sở khoa học, cơ sở thực tiễn, đề xuất kinh nghiệm giải pháp phát triển nền báo chí Việt Nam và các quốc gia khu vực ASEAN, thúc đẩy mối quan hệ hợp tác trong Liên đoàn báo chí ASEAN nói riêng và cộng đồng các nước ASEAN nói chung trong thời gian tới.

Kinh nghiệm quý trong khu vực

Phát biểu đề dẫn tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Thanh Lâm cho biết, chuyển đổi số trong lĩnh vực báo chí đã có sự quan tâm đặc biệt của Việt Nam với việc Chính phủ ban hành Quyết định số 348/QĐ-TTg ngày 6-4-2023 phê duyệt Chiến lược “Chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”. Cuối năm nay, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ công bố mức độ trưởng thành về chuyển đổi số của các cơ quan báo chí. Hiện nay, nhiều cơ quan báo chí Việt Nam đã mạnh dạn đưa sản phẩm báo chí của mình lên không gian mạng, đem lại trải nghiệm mới, bài học mới trong quá trình làm báo.

Chia sẻ kinh nghiệm trong việc chuyển đổi số hoạt động báo chí, Phó Cục trưởng Cục Báo chí (Bộ Thông tin và Truyền thông) Đặng Thị Phương Thảo thông tin, Bộ Thông tin truyền thông đã xây dựng bản đồ công nghệ số trong lĩnh vực xuất bản, giúp các cơ quan báo chí rà soát lại những điều kiện của mình để có sự chuẩn bị cho việc đầu tư cho việc chuyển đổi số; xây dựng bộ chỉ số thực hiện công nghệ số; thử nghiệm ứng dụng bảo vệ bản quyền trên không gian mạng..

Trao đổi kinh nghiệm trong quản trị tòa soạn số, đại diện cho cơ quan báo chí của Việt Nam, nhà báo Phạm Mạnh Hùng, Phó Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam (TNVN) cho biết, Đài TNVN đã và đang xây dựng một hệ sinh thái linh hoạt dựa trên công nghệ, ở đó các đơn vị nội dung có thể chia sẻ nguồn lực và tài nguyên một cách hiệu quả. Hiện Đài TNVN đã số hoá quy trình sản xuất gồm các công đoạn thu thập, lưu trữ, chia sẻ, lập lịch, phát và truyền thông, phân phối nội dung trên mọi loại hình, nền tảng; xây dựng các nền tảng số dùng chung cho toàn bộ cán bộ, nhân viên của Đài; phát triển nền tảng phát thanh số quốc gia...

Nhìn nhận, báo chí số đang tác động mạnh mẽ tới hoạt động báo chí toàn cầu, đại diện của liên đoàn báo chí Singapore chia sẻ, cách thức truyền thông của nhiều cơ quan báo chí tại Singapore luôn đổi mới khi tổ chức tòa soạn hội tụ. Ngoài việc đưa thông tin thông thường, các tòa soạn còn tổ chức nhiều hình thức livestream, video trên mạng xã hội; tận dụng công nghệ AI đề cải thiện quy trình làm việc. Còn theo ông Agus Sudibgo, đại diện cho các cơ quan truyền thồng Indonesia cho rằng, việc chuyển đổi số đang được thực hiện mạnh mẽ tại Indonesia, trong đó, các cơ quan báo chí đã thay đổi cách thức đưa tin; tận dụng mạng xã hội để chia sẻ thông tin.

Cùng vượt qua thách thức

Tại hội thảo, bên cạnh việc chia sẻ những kinh nghiệm quản trị tòa soạn số, các cơ quan quản lý, tòa soạn báo các nước trong khu vực ASEAN cũng nhận diện những thách thức mà các quan báo chí đang phải đối diện khi thực hiện chuyển đổi số.

Đại diện liên đoàn báo chí Singapore thừa nhận, cách làm báo chí hiện đại mang lại nhiều lợi ích, giúp thông tin đến gần với bạn đọc nhưng đó cũng là thách thức lớn buộc những người làm báo cần phải chuyển đổi, nâng cao kỹ năng tác nghiệp. “Chúng tôi gặp thách thức khi buộc phải trực tin 24/7, cùng áp lực xử lý tin bài nhanh. Những người làm báo phải làm nhiều việc hơn trước. Trong khi đó, độc giả cũng dần thay đổi cách đọc báo, họ không kiên nhẫn đọc bài dài mà chỉ đọc lướt, đọc tin ngắn. Đây là thách thức lớn để các cơ quan báo chí phải bảo đảm đưa tin nhanh nhưng chính xác”, đại diện liên đoàn báo chí Singapore chia sẻ.

Còn theo ông Khieu Kola, cố vấn Chủ tịch Hội Nhà báo Capuchia, chuyển đổi số báo chí vẫn còn là khái niệm khá mới. Thách thức của việc chuyển đổi số báo chí tại Campuchia không chỉ liên quan đến việc chuyển đổi về kỹ thuật mà còn là việc cần phải đạt hiệu quả trong việc thực hiện kinh tế báo chí, quy trình làm báo hiện đại.

Nhận diện những khó khăn, thách thức đang phải đối diện tại các cơ quan báo chí trong khu vực, các đại biểu cũng đưa ra những giải pháp để việc chuyển đổi số đạt hiệu quả. Phó Trưởng ban Điện tử Báo Nhân Dân Ngô Việt Anh cho rằng, các tòa soạn cần sớm xây dựng, bổ sung, hoàn thiện chiến lược chuyển đổi số báo chí trong giai đoạn 5-10 năm tới; đầu tư mạnh mẽ cho công nghệ, đổi mới và phát triển theo mô hình “cơ quan báo chí - công nghệ” (media-tech); cần xây dựng quy trình vận hành tòa soạn số theo hướng “digital-first”, trong đó phải cấu trúc, sắp xếp để tận dụng tối đa nguồn lực, sản xuất thông tin theo phương thức tích hợp…

Còn theo Phó Chủ tịch Câu lạc bộ Báo chí quốc gia Philippines Maria Kristina Maralit, để chuyển đổi từ tòa soạn truyền thống sang toà soạn số đạt hiệu quả cần phải đẩy mạnh hợp tác công – tư trong đầu tư về công nghệ. Hiện Philippines đã thực hiện các chiến dịch đào tạo, phổ cập kiến thức truyền thông với quy mô toàn quốc để tiếp cận khán giả trẻ.