Tập sự hành nghề luật sư: Có hướng dẫn, vẫn vướng

Theo luật sư Nguyễn Thị Hằng Nga, Trưởng Văn phòng Luật sư Hằng Nga (Ban Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP Hà Nội), quy định của pháp luật thì dường như ngày càng "bó hẹp" hơn đối với người tập sự hành nghề luật sư. Pháp lệnh Luật sư năm 1997 cho phép người tập sự hành nghề luật sư có thể tham gia tranh tụng tại tất cả các cấp. Pháp lệnh năm 2001, quy định họ chỉ được phép tranh tụng tại các tòa án cấp quận, huyện. Đến dự thảo thông tư ban hành quy chế đối với người tập sự hành nghề luật sư thì những người này chẳng được làm gì ngoài "giúp việc" theo chỉ dẫn của luật sư hướng dẫn.

Trước bất cập này, Liên đoàn Luật sư Việt Nam đề nghị dự thảo thông tư cần quy định LSTS và tổ chức hành nghề luật sư nhận tập sự phải thỏa thuận về việc ký kết hợp đồng lao động. Trong trường hợp này, quyền và nghĩa vụ của các bên được thực hiện theo quy định của pháp luật về lao động, pháp luật...

Một số thầy cãi còn cho rằng, cần có quy định về mức lương đối với LSTS và đó là số tiền mà họ cần được hưởng trong quá trình tập sự tại văn phòng. Tuy nhiên, luật sư Nguyễn Phúc Tiến (Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh Phú Thọ) cho rằng, có người tập sự hành nghề luật sư mà không làm việc, nay nếu đề nghị thông tư quy định chung chung là phải trả thù lao cho 100% LSTS thì không hợp lý. Mặt khác, điều 55 của Luật Luật sư chỉ quy định việc trả phí đối với luật sư chứ không có quy định về việc trả phí cho người tập sự hành nghề luật sư. Do đó, chỉ nên dựa trên công việc thực tế và sự thỏa thuận để đưa ra khoản phí cho LSTS.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Bốn, Phó Vụ trưởng Vụ Bổ trợ tư pháp (Bộ Tư pháp) cho biết, Luật Luật sư chỉ quy định: "Người tập sự hành nghề luật sư được giúp luật sư hướng dẫn trong hoạt động nghề nghiệp; không được nhận và thực hiện dịch vụ pháp lý cho khách hàng". Quy định chung chung như vậy nhưng lại chưa được hướng dẫn nên các văn phòng luật sư, công ty luật lúng túng, chẳng biết bố trí việc gì cho các bạn trẻ tập sự, học nghề. Cũng vì thế, người tập sự ít được trau dồi kỹ năng, kiến thức và chẳng mấy khi được va chạm với vụ việc cụ thể… Vì vậy, Thông tư hướng dẫn lần này sẽ quy định rõ về quyền và nghĩa vụ đối với LSTS trong thời gian học nghề của mình theo hướng Liên đoàn Luật sư Việt Nam đề nghị. Để giải quyết việc người tập sự thường xuyên chuyển nơi tập sự, gây khó khăn cho công tác quản lý của Đoàn Luật sư địa phương, dự thảo cũng quy định thời gian tập sự tại mỗi tổ chức hành nghề luật sư ít nhất là 3 tháng. "Nhưng có một thực tế nói chung hiện nay là số lượng LSTS ngày càng đông, song không tỷ lệ thuận về mặt chất lượng. Điều này do rất nhiều nguyên nhân. Hiện nay, chưa có bất cứ quy định nào về chuyên môn như phải tham gia bao nhiêu vụ án, những loại án gì, ngoài mốc thời hạn 18 tháng tập sự. Vì vậy, nhiều LSTS chỉ chuyên về một lĩnh vực như tư vấn hay tranh tụng… Chưa kể đến chuyện có những người chỉ "đánh trống ghi tên", hết 18 tháng tập sự vác hồ sơ đi thi sát hạch lấy chứng chỉ hành nghề mà chẳng hiểu gì về những quy định cơ bản cả. Trong khi đó, có một số ít LSTS vững về chuyên môn nhưng lại vướng thời gian tập sự 18 tháng nên không thể hành nghề ngay. Do đó, Thông tư hướng dẫn Luật Luật sư cần có những quy định linh hoạt để giải quyết vấn đề này" - Luật sư Nguyễn Văn Chiến, Trưởng Văn phòng Luật sư Nguyễn Chiến (Hà Nội) cho biết. Cũng theo luật sư Chiến, Ban soạn thảo cần quy định cho người tập sự hành nghề luật sư được tham gia cùng luật sư hướng dẫn tại các buổi tiếp xúc bị can, bị cáo tại trại giam chứ không chỉ bó hẹp ở việc theo luật sư ra tòa. Tức là phải có cơ chế bảo đảm cho LSTS được cùng luật sư hướng dẫn tham gia suốt các phần việc khi giải quyết vụ việc. Có như thế mới bảo đảm được chất và lượng của lớp thầy cãi kế cận.