Tăng trưởng toàn cầu trì trệ ở mức 2,7%

Báo cáo Thương mại và Phát triển năm 2024 của UNCTAD cảnh báo, mức tăng trưởng thấp là rào cản đối với những nỗ lực giải quyết các mục tiêu phát triển và khí hậu cấp bách, hoặc giúp xoa dịu sự bất mãn lan rộng trong bối cảnh cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt toàn cầu khiến nhiều hộ gia đình rơi vào tình thế dễ bị tổn thương.

Trong khi Nam bán cầu có tốc độ tăng trưởng hằng năm 6,6% trong giai đoạn 2003-2013, con số này đã giảm xuống còn 4,1% trong thập kỷ qua, khiến nhiều quốc gia khó mở rộng các dịch vụ xã hội, trang trải chi phí chuyển đổi năng lượng tăng cao và quản lý nợ công ngày càng tăng. Không tính Trung Quốc, các nền kinh tế tại Nam bán cầu chỉ tăng trưởng trung bình 2,8% trong thập kỷ qua.

Lãi suất cao ở các nền kinh tế tiên tiến và tình trạng tiền tệ mất giá tại các quốc gia đang phát triển đẩy chi phí nợ nước ngoài lên cao. Một vấn đề quan trọng khác là sự tăng trưởng chậm lại của thương mại so với Tổng sản phẩm nội địa (GDP). Từ năm 1995 đến 2007, thương mại tăng trưởng gấp đôi tốc độ GDP toàn cầu. Nhưng kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, đà tăng trưởng này đã chững lại. Năm 2023 là lần đầu tiên trong lịch sử ghi nhận thương mại hàng hóa giảm (-1,2%) dù kinh tế toàn cầu tăng trưởng.

Báo cáo kêu gọi các thay đổi chính sách khẩn cấp để đảo ngược tình trạng bất bình đẳng, tiền lương trì trệ và thất nghiệp, đặc biệt tại các quốc gia đang phát triển. Tăng trưởng do sản xuất truyền thống dẫn đầu không còn đủ, trong khi lĩnh vực dịch vụ đang phát triển vẫn chưa thể tạo ra đủ việc làm chất lượng.

Các khuyến nghị chính bao gồm: Áp dụng cách tiếp cận cân bằng đối với lạm phát; cải cách nợ toàn diện; đa dạng hóa nền kinh tế; thúc đẩy thương mại và hội nhập khu vực; ưu tiên các công nghệ bổ sung cho lao động.

UNCTAD cảnh báo, nếu không có hành động mạnh mẽ, khoảng cách giữa các quốc gia giàu và nghèo sẽ tiếp tục gia tăng, làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng toàn cầu, gia tăng bất ổn xã hội và khiến cuộc chiến chống biến đổi khí hậu trở nên khó khăn hơn.

Các quốc gia đang phát triển cần sự hỗ trợ toàn cầu để vượt qua những thách thức này, nhưng cũng phải đi đầu trong đa dạng hóa nền kinh tế, áp dụng các công nghệ mới và xây dựng khả năng phục hồi trước những rủi ro kinh tế, xã hội và môi trường ngày càng gia tăng.