Tận dụng thời cơ, vượt qua thách thức

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là một mốc son chói lọi trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta, kết thúc hơn 80 năm đô hộ của thực dân Pháp và chấm dứt hàng nghìn năm thống trị của chế độ phong kiến, đưa nước ta từ một nước thuộc địa trở thành một quốc gia độc lập, đưa người dân từ thân phận nô lệ, lầm than trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ cuộc sống của mình. Từ mùa thu của 69 năm về trước, Việt Nam đã bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên của độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.

Theo đánh giá của các học giả, nhà nghiên cứu, Cách mạng Tháng Tám thành công đã cho thấy nhiều vấn đề về lý luận và những bài học kinh nghiệm quý báu soi sáng các chặng đường cách mạng Việt Nam. Đặc biệt trong đó, việc nắm bắt, tận dụng thời cơ, hội tụ và phát huy cao độ sức mạnh của toàn dân tộc trong thời khắc lịch sử chính là những yếu tố quyết định thắng lợi của cách mạng.

Diễn ra vào một thời điểm hết sức đặc biệt: Pháp chạy, Nhật hàng, chính phủ Trần Trọng Kim tê liệt, triều đình phong kiến nhà Nguyễn bất lực, quân đồng minh chưa vào thực hiện nhiệm vụ giải giáp; Cách mạng Tháng Tám đã nắm bắt và chọn đúng thời cơ, tận dụng triệt để những thuận lợi của thời cơ. Và đó chính là "Cơ hội có một cho quân dân Việt Nam vùng dậy giành lấy quyền độc lập của nước nhà". Sau này, nhiều nhà nghiên cứu đã chứng minh, thời cơ ấy chỉ tồn tại khách quan trong vỏn vẹn 20 ngày, bắt đầu từ 15-8 khi Nhật hoàng tuyên bố đầu hàng quân đồng minh và kết thúc ngày 5-9 khi quân đồng minh vào giải giáp quân Nhật trên đất nước ta. Tận dụng thời cơ đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định "dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập".

Cuộc tổng khởi nghĩa được tiến hành trong một bối cảnh đặc biệt. Tuy nhiên, nếu chỉ dựa vào hoàn cảnh khách quan, trước đó chúng ta không xây dựng, chuẩn bị tốt lực lượng, không tiến hành các đợt tập dượt thì dù thời cơ tới cũng khó có thể tiến hành khởi nghĩa giành thắng lợi "nhanh, gọn, ít đổ máu". Cách mạng Tháng Tám là đỉnh cao của sức mạnh Việt Nam, của nội lực Việt Nam. "Toàn dân Việt Nam đều đứng lên góp sức một ngày/Thề đem xương máu quyết lòng chiến đấu cho tương lai" - Nghe theo lời kêu gọi của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, hơn hai mươi triệu đồng bào cả nước nhất tề đứng dậy khởi nghĩa giành chính quyền cách mạng với quyết tâm "lấy sức ta mà giải phóng cho ta"...

Hôm nay, đường phố Thủ đô và cả nước rợp cờ đỏ sao vàng. Âm vang bài hát về ngày lịch sử này của 69 năm về trước như làm sống lại khí thế hào hùng của Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Với bối cảnh quốc tế và đất nước hiện nay, khi tồn tại đan xen cả thời cơ và nguy cơ, thuận lợi và thách thức, thì việc ôn lại những bài học nêu trên có ý nghĩa thời sự vô cùng lớn lao. Bên cạnh những thành tựu quan trọng đã đạt được, chúng ta vẫn còn tồn tại nhiều khuyết điểm, yếu kém và đang phải đương đầu với những khó khăn, thách thức trong giai đoạn mới.

Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã chỉ rõ: Kinh tế phát triển chưa bền vững; chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh thấp, chưa tương xứng với tiềm năng, cơ hội và yêu cầu phát triển của đất nước. Các lĩnh vực giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, văn hóa, xã hội, môi trường còn nhiều hạn chế, yếu kém, gây bức xúc xã hội. Dân chủ và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc chưa được phát huy đầy đủ. Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa chưa theo kịp yêu cầu phát triển kinh tế và quản lý đất nước... Điều đó khiến chúng ta chưa thể triệt để tập trung phát huy sức mạnh nội lực; những bất cập, yếu kém trở thành rào cản quá trình phát triển, đẩy nền kinh tế đứng trước nguy cơ tụt hậu; đặc biệt tình trạng tham nhũng, lãng phí, tệ nạn, tiêu cực xã hội vẫn còn diễn biến phức tạp làm xói mòn niềm tin của nhân dân về sự lãnh đạo của Đảng và chế độ. Những vấn đề nêu trên có những yếu tố tồn tại một cách khách quan, song việc có phát huy được thời cơ, hạn chế nguy cơ, thách thức hay không lại phụ thuộc vào chính nhân tố chủ quan, do nhân tố chủ quan quyết định, trong đó đặc biệt là vai trò lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành và tổ chức triển khai thực hiện đường lối phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

Thủ đô và đất nước hôm nay đang đứng trước những thời cơ và vận hội mới để kết hợp sức mạnh nội lực, sức mạnh dân tộc với sức mạnh của thời đại, lấy tự lập tự cường, dựa vào sức mình là chính; đồng thời tranh thủ tối đa những điều kiện quốc tế thuận lợi để nâng cao sức mạnh dân tộc và kết hợp với sức mạnh quốc tế. Tất cả đều hướng tới mục tiêu chiến lược của cách mạng Việt Nam trong thời đại ngày nay đã được Đảng ta xác định, đó là xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc. Để hạn chế khó khăn, thách thức, tận dụng thời cơ, tranh thủ thuận lợi, có nhiều việc, nhiều vấn đề quan trọng phải làm, trong đó có những việc khó, phức tạp và những việc mới, chưa có tiền lệ. Đặc biệt đây chính là thời điểm nước rút để thực hiện hiệu quả Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI và Nghị quyết của Đảng bộ TP Hà Nội lần thứ XV. Những bài học từ thành công của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là tài sản vô giá về lý luận và thực tiễn để lãnh đạo các cấp có thể vận dụng sáng tạo, tận dụng mọi nguồn lực, đưa Thủ đô và đất nước vững bước trên con đường đổi mới, phát triển và hội nhập. Thực tế hiện nay cũng cho thấy, chúng ta cần tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" một cách thiết thực, hiệu quả; đồng thời quyết liệt tự đổi mới, tự chỉnh đốn, xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) "Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay". Mục tiêu là nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, bản lĩnh chính trị và trí tuệ của Đảng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên, thắt chặt mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với dân, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Tầm vóc vĩ đại và thành quả của Cách mạng Tháng Tám đã hòa vào dòng chảy lịch sử của dân tộc Việt Nam. Trách nhiệm của các thế hệ hôm nay và mai sau là kế thừa, phát huy sáng tạo giá trị tinh thần và bài học kinh nghiệm giành thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám gắn liền với sự chuyển biến của thế giới và thời cuộc.

"Hạnh phúc sáng tỏ, non sông Việt Nam" - Đó là mong ước, là thước đo hành động và sự cống hiến của từng con người mang trong mình dòng máu Lạc Hồng.