Tâm huyết góp ý về phương án thi lớp 10 theo chương trình mới

Thông tin về việc địa phương được chủ động xác định môn thi thứ ba trong kỳ thi tuyển sinh lớp 10 trung học phổ thông đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận xã hội và các nhà trường, học sinh. Đây là một nội dung quan trọng tại dự thảo thông tư ban hành quy chế tuyển sinh trung học cơ sở và tuyển sinh trung học phổ thông do Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa công bố. Thông tư sẽ áp dụng từ kỳ tuyển sinh năm học 2025-2026, đây là năm học đầu tiên kỳ thi thực hiện theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Dưới đây là một số ý kiến liên quan đến nội dung này với mong muốn đóng góp ý kiến nhằm xây dựng phương án tuyển sinh phù hợp nhất.

Tiến sĩ Nguyễn Tùng Lâm, Phó Chủ tịch Hội Khoa học tâm lý giáo dục Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Trường Trung học phổ thông Đinh Tiên Hoàng:

Môn thi thứ ba nên cố định là môn thi tổng hợp dưới dạng trắc nghiệm.

Đề xuất của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc giao cho địa phương xác định môn thi thứ ba nhưng có sự thay đổi hằng năm, về cơ bản tương tự việc bốc thăm. Mong muốn của Bộ là học sinh phải học đều các môn nhằm bảo đảm kiến thức căn bản ở bậc trung học cơ sở nên môn thi thứ ba không cố định mà thay đổi hằng năm là phù hợp, bởi học sinh hiện nay thường có thói quen thi gì học nấy, không thi sẽ không học. Trong khi đó, mong muốn của phụ huynh và học sinh là các môn thi cần ổn định lâu dài để giảm áp lực và bảo đảm công bằng cho kỳ thi có tính cạnh tranh cao như thi vào lớp 10.

Để bảo đảm hài hòa cả hai mục tiêu nói trên, môn thi thứ ba nên cố định là môn thi tổng hợp dưới dạng trắc nghiệm. Đề thi cần có những câu hỏi được thiết kế ở mức độ nhận biết, thông hiểu và vận dụng sáng tạo… Dù kiến thức phải học sẽ nhiều song các em được chủ động việc học ngay từ đầu, không phải lo lắng về chuyện luân phiên chọn môn thi ít nhiều may rủi, cũng không phải lo lắng về việc không bảo đảm công bằng.

Nguyễn Thị Vân Hồng, Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Chương Dương (quận Hoàn Kiếm):

Chủ động tốt thì việc tổ chức thi môn thứ ba là môn nào cũng không khiến giáo viên, học sinh lúng túng.

Nhà trường hiện có hơn 250 học sinh lớp 9. Ghi nhận sơ bộ những ngày qua, học sinh, phụ huynh và giáo viên đều ủng hộ phương án chốt cố định ba môn thi như dự thảo quy chế thi của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Việc này giúp học sinh, phụ huynh học sinh và giáo viên giảm áp lực về việc có thể xuất hiện môn thi thứ tư trong kỳ thi tuyển sinh lớp 10 những năm tới.

Để chuẩn bị cho kỳ thi tuyển sinh lớp 10 đầu tiên theo chương trình mới, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội đã ban hành cấu trúc định dạng và đề thi các môn. Đây là căn cứ giúp các nhà trường có định hướng cụ thể về số lượng câu hỏi từng phần, về kết cấu bài thi, nội dung cũng như hình thức thi từng môn. Đề minh họa của Sở cho thấy sẽ có thêm định dạng câu hỏi trắc nghiệm mới (ngoài dạng trắc nghiệm nhiều lựa chọn mà học sinh đã quen thuộc), như trắc nghiệm đúng/sai; trắc nghiệm trả lời ngắn. Nhà trường đang tập trung xây dựng ngân hàng đề kiểm tra, đánh giá nhằm giúp học sinh làm quen, sẵn sàng với kỳ thi. Với sự chủ động trong chuẩn bị, việc tổ chức thi môn thứ ba là môn nào trong chương trình cũng không khiến các nhà trường, học sinh lúng túng.

Phụ huynh học sinh lớp 9 Trường Trung học cơ sở Nghĩa Tân (quận Cầu Giấy) Lại Phú Kiên:

Học sinh đạt giải cấp thành phố nên được cộng điểm ưu tiên trong kỳ thi vào lớp 10.

Gia đình tôi có con trai lớn trải qua kỳ thi tuyển vào lớp 10 hai năm trước nên hiểu về những áp lực đối với học sinh trước một kỳ thi có tính cạnh tranh gay gắt khi tỷ lệ vào trường công lập chỉ chiếm hơn 60%. Năm nay, con gái út của chúng tôi tham dự kỳ thi lớp 10 đầu tiên theo chương trình mới nên mối lo càng lớn. Theo tôi, kỳ thi vào lớp 10 của Hà Nội cần ổn định cả về phương thức và số môn thi. Trong trường hợp đặc biệt như dịch bệnh, thiên tai, thành phố có thể quyết định điều chỉnh cho phù hợp với thực tế.

Tôi đề xuất Bộ Giáo dục và Đào tạo bổ sung đối tượng được hưởng chế độ ưu tiên là học sinh đạt giải các kỳ thi từ cấp thành phố trở lên. Tại Hà Nội, rất nhiều học sinh đạt giải thưởng về các môn văn hóa, khoa học cấp thành phố, quốc gia, quốc tế rất đáng được hưởng chế độ ưu tiên trong kỳ thi tuyển sinh lớp 10. Thực tế, nhiều trường trung học phổ thông của các cơ sở giáo dục đại học đã áp dụng quy định này và tuyển được các học sinh ưu tú. Việc cộng điểm ưu tiên cho các học sinh đạt giải cấp thành phố trở lên cũng là động lực để các em nỗ lực hơn nữa trong học tập, rèn luyện để vừa đem lại thành tích cho nhà trường, vừa bảo đảm quyền lợi của mình trong kỳ thi có tính cạnh tranh cao.