Triển lãm mỹ thuật ứng dụng “Nam Tước – Những mảnh ghép” của Nghệ nhân ưu tú Trần Nam Tước, khai mạc chiều 2-8, tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam (66 Nguyễn Thái Học, Ba Đình, Hà Nội), mang đến một không gian nghệ thuật độc đáo, sáng tạo, tôn vinh giá trị của gốm truyền thống Việt Nam và những “mảnh ghép” trong lĩnh vực xây dựng, điêu khắc kiến trúc nghệ thuật.
Lấy từ cảm hứng “Nhà là nơi về có từ bao giờ thì tôi không biết… chỉ biết làm và làm, càng làm càng say với lề xưa lối cũ”, triển lãm “Nam Tước – Những mảnh ghép” thể hiện sự đa dạng trong cách thức sáng tạo và ẩn chứa thông điệp về sự gắn kết, tổng hòa của những yếu tố tưởng chừng rời rạc để tạo nên một tổng thể hoàn chỉnh, có ý nghĩa sâu sắc về văn hóa và di sản.
Lý giải về tên triển lãm, Nghệ nhân ưu tú Trần Nam Tước cho hay, văn hóa là sự lan tỏa và bồi đắp. Thế hệ trước lan tỏa cho thế hệ sau và thế hệ sau bồi đắp cho thế hệ trước. Mỗi người là một mảnh ghép và nhiều đời sẽ dần dần tạo nên di sản. Từ di sản trở thành văn hóa và từ văn hóa chuyển thành lịch sử, thành câu chuyện. Khi đã có lịch sử, có câu chuyện, dân tộc ấy sẽ có tiếng nói riêng.
Triển lãm là hành trình khám phá sự kết hợp hài hòa giữa nghệ thuật và đời sống thông qua các tác phẩm được tạo nên từ nhiều chất liệu và kỹ thuật khác nhau.
35 tác phẩm tại triển lãm được giới thiệu trong 3 phần. Phần 1 là các hình khối điêu khắc, trang trí truyền thống bằng chất liệu gốm, đất nung như đao góc, đầu kìm, lồng đèn đồng trụ kích cỡ lớn, phù hợp với những công trình văn hóa đương đại, gồm gạch gốm ốp trang trí, phù điêu, ám họa men đa sắc với các chủ đề về điển tích, truyền thuyết dân gian. Đặc biệt, phần đấu vòi, cửa thông phong được giới thiệu tại triển lãm là những yếu tố đã và đang được ứng dụng vào các công trình trong suốt 25 năm của nghệ nhân. Ngoài ra, còn có các tác phẩm gốm Bát Tràng tiêu biểu, tác phẩm gạch gốm ghép trang trí với các kích thước và men khác nhau.
Phần 2 tập trung vào các mảng chạm khắc gỗ điển tích như “Tứ đại con gà (ò ó o o)” hay bộ cửa “12 cánh Trung Hiếu Môn” – tác phẩm giúp anh đoạt giải Nhất tại Triển lãm Mỹ thuật ứng dụng toàn quốc lần thứ 4 năm 2019. Các tác phẩm khắc gỗ được phối màu theo phong cách tam lam hoặc sơn thếp truyền thống, thể hiện kỹ thuật đục bấm tinh xảo và tư duy tạo hình sáng tạo.
Ở phần 3, lần đầu tiên nghệ nhân giới thiệu đến công chúng những bản vẽ tay, phác thảo thiết kế đã được ứng dụng thực tế trong hơn hai thập niên qua. Không chỉ có giá trị tư liệu, những bản vẽ này còn là minh chứng cho quá trình lao động nghệ thuật bền bỉ, chi tiết và đầy cảm xúc.
Triển lãm là cơ hội để công chúng chiêm ngưỡng những tác phẩm mang tính ứng dụng cao nhưng vẫn giữ được giá trị nghệ thuật sâu sắc, hòa quyện giữa hơi thở đương đại và nét văn hóa cổ xưa - kết tinh cho tài năng và tâm huyết của Nghệ nhân ưu tú Trần Nam Tước.
Đánh giá về tài năng của Nghệ nhân ưu tú Trần Nam Tước, họa sĩ Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam chia sẻ: “Trần Nam Tước nương vào đất để được hồn của đất, neo vào lửa để có được màu men, đã đành là nghiệp phận trời định, trời cho. Nhưng không phải ai cũng được duyên phận ấy… và Trần Nam Tước càng đi càng khác, càng lạ và đẹp với nghề - đã và đang khẳng định một ngôi vị đẹp đẽ sóng đôi truyền thống và đương đại của gốm Việt Nam thế kỷ XXI”.
Triển lãm diễn ra đến hết ngày 12-8.
Nghệ nhân ưu tú Trần Nam Tước tên thật là Trần Xuân Triều, sinh năm 1974 tại Hưng Yên (Thái Bình cũ). Anh được đánh giá là người thợ gốm tài hoa “bách nghệ” – dù không sinh ra từ làng gốm nhưng lại thành danh ở mảnh đất này.
Trần Nam Tước không ngừng sáng tạo, kết hợp cảm hứng từ những điển tích và giá trị văn hóa cổ điển để tạo nên các tác phẩm gốm sứ mang tính ứng dụng cao nhưng vẫn giữ được giá trị nghệ thuật sâu sắc. Điều này được thể hiện rõ nét qua các triển lãm của anh.Trước triển lãm này, anh rất thành công với hai cuộc triển lãm “Linh thú thời nay” (năm 2023) và “Nam Tước - Hồn của đất” (năm 2024).
Một số tác phẩm tại triển lãm:
(*) Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Hànộimới.