Siết chặt kiểm soát sở hữu súng đạn:  Vẫn là bài toán khó với nước Mỹ

Theo thống kê từ đầu năm 2019 đến nay, hơn 520 người thiệt mạng và ít nhất 2.000 người khác bị thương trong các vụ xả súng tại Mỹ. Hai vụ bạo lực súng đạn mới nhất, một vụ tại siêu thị Wal-Mart ở thành phố El Paso khiến ít nhất 20 người thiệt mạng và một vụ khác ở thành phố Dayton khiến 9 người thiệt mạng đã gây ra làn sóng phẫn nộ trên toàn nước Mỹ.

Ngay sau khi xảy ra hai vụ xả súng hồi đầu tháng 8, Tổng thống D.Trump đã lên án hành động tấn công trên, đồng thời khẳng định thù ghét không có chỗ tại Mỹ và để ngỏ khả năng siết chặt hơn nữa việc kiểm soát súng đạn. Kể từ khi nhậm chức Tổng thống Mỹ, ông D.Trump đã đưa ra một số biện pháp kiểm soát súng đạn như tăng tuổi tối thiểu được phép mua súng trường, siết chặt kiểm soát đối tượng được phép mua vũ khí, cấm buôn bán các thiết bị độ súng...

Tuy nhiên, những biện pháp của ông D.Trump chỉ dừng ở mức độ hạn chế, chưa đủ sức răn đe hay siết chặt việc sở hữu súng. Gốc rễ của vấn đề nằm ở chỗ chính trường Mỹ bất đồng trong việc kiểm soát súng đạn và sự ảnh hưởng của các nhóm lợi ích. Nhiều ứng cử viên tổng thống thuộc đảng Dân chủ chỉ trích Thượng viện và đảng Cộng hòa đã không hành động nhằm chấm dứt nạn bạo lực súng đạn.

Đảng Dân chủ cũng đã nỗ lực thúc đẩy kiểm soát súng đạn kể từ khi giành quyền kiểm soát Hạ viện từ tháng 11-2018. Tháng 2-2019, Hạ viện Mỹ đã nhanh chóng thông qua dự luật có tên H.R.1112, theo đó kéo dài thời gian xem xét kiểm tra thông tin đối với hoạt động mua bán súng, ít nhất trong 10 ngày.

Sau gần một phần tư thế kỷ, lần đầu tiên nước Mỹ có một dự luật kiểm soát súng đạn qua được cửa ải Hạ viện, tạo bước đột phá trong nỗ lực hạn chế bạo lực dùng súng. Tuy nhiên, văn bản này lại “nằm im” tại Thượng viện Mỹ do phe Cộng hòa kiểm soát. Nhiều nghị sĩ Cộng hòa theo đường lối bảo thủ khẳng định dự luật H.R.1112 sẽ không bao giờ vượt qua “ải” Thượng viện. Đảng Cộng hòa cho rằng các bệnh về tâm thần mới là nguyên nhân dẫn tới bạo lực súng đạn.

Ngày 8-8 vừa qua, lãnh đạo phe đa số của đảng Cộng hòa tại Thượng viện Mỹ Mitch McConnell đã bác lời kêu gọi của hơn 200 thị trưởng trên toàn nước Mỹ hối thúc các thượng nghị sĩ thông qua dự luật kiểm soát súng đạn, đã được Hạ viện thông qua cách đây 6 tháng. Trong khi đó, Hiệp hội Súng đạn Mỹ (NRA), tổ chức vận động hành lang quyền lực, đồng thời là nhà tài trợ chủ chốt của nhiều thượng nghị sĩ Mỹ, tuyên bố sẽ chống lại mọi biện pháp siết chặt kiểm soát súng đạn. Giám đốc điều hành NRA Wayne LaPierre cho rằng, nỗ lực kiểm soát súng đạn sẽ khiến hàng triệu người dân Mỹ mất an toàn.

Theo một cuộc khảo sát mới đây, 74% số người sở hữu súng tại Mỹ cho rằng quyền sở hữu súng là cần thiết đối với sự tự do và an toàn của họ. Kết quả do Viện Nghiên cứu quốc tế và phát triển có trụ sở tại thành phố Geneve (Thụy Sĩ) được công bố hồi tháng 6-2019 cho thấy, mặc dù nước Mỹ chỉ chiếm 4% dân số thế giới nhưng họ lại sở hữu tới 40% số lượng súng đạn trên toàn cầu. Hơn bao giờ hết, đây là lúc nước Mỹ cần đưa ra những giải pháp cụ thể về vấn đề sở hữu súng đạn để các vụ xả súng hàng loạt không còn là “bóng ma” ám ảnh xứ Cờ hoa.