“Rộng cửa” cho trái cây Việt Nam sang thị trường Trung Quốc

Thị trường lớn, tiềm năng

Bộ NN&PTNT thông tin, Trung Quốc đang là thị trường lớn nhất cho xuất khẩu hoa quả Việt Nam, chiếm tỷ trọng 45,38%. Trong đó, vải thiều chiếm 90% lượng xuất khẩu ra nước ngoài, thanh long chiếm hơn 80%...

Theo Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) Huỳnh Tấn Đạt, Trung Quốc có nhiều thay đổi trong quản lý chất lượng nông sản, hàng hóa nhập khẩu và là thị trường khó tính. Tổng cục Hải quan Trung Quốc áp dụng các biện pháp kiểm soát chặt chẽ hàng hóa qua biên giới, trong đó bao gồm cả hình thức biên mậu (tiểu ngạch). Trung Quốc yêu cầu đàm phán, mở cửa thị trường đối với từng loại sản phẩm, thực hiện quản lý sản phẩm nhập khẩu thông qua ký kết Nghị định thư; sản phẩm nhập khẩu phải có mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói. Việt Nam đã có sản phẩm được ký Nghị định thư, gồm: Cám gạo, gạo, măng cụt, thạch đen, sầu riêng, chuối, khoai lang.

Ngoài ra, Việt Nam đang đàm phán để ký nghị định thư với thanh long, dưa hấu, vải, nhãn, chôm chôm, xoài, mít; ớt, chanh leo đang được cho phép xuất khẩu tạm thời. Nhóm trái cây có múi (cam, bưởi…) và dừa đang trong giai đoạn đàm phán kỹ thuật. Cục Bảo vệ thực vật cũng đã nộp hồ sơ đề nghị mở cửa thị trường cho quả na, thảo quả.

Nhận diện tiềm năng và thách thức, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam Đặng Phúc Nguyên cho rằng, thị trường Trung Quốc đang tăng cường nhập khẩu rau quả từ khối ASEAN. Đây cũng là một trong những điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp Việt Nam có thể dễ dàng tiếp cận thị trường 1,4 tỷ dân. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất trong việc đẩy mạnh xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc là còn tới 7/12 mặt hàng xuất khẩu chưa có Nghị định thư nên khó phát huy hết tiềm năng.

Nâng cao chất lượng, xây dựng mã vùng

Trái cây Việt Nam có nhiều lợi thế để xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Năm 2023, Bộ NN&PTNT đặt mục tiêu xuất khẩu rau quả đạt hơn 4 tỷ USD. Để đạt được mục tiêu đó, các doanh nghiệp Việt Nam cần nâng cao chất lượng, đăng ký mã vùng trồng và tuân thủ nghiêm quy định về xuất khẩu.

Mới đây, tại hội nghị thúc đẩy giao thương nông sản, thủy sản Việt - Trung, hoạt động giao thương của doanh nghiệp hai bên diễn ra khá sôi nổi. Tổng Giám đốc mảng trái cây Đông Nam Á, Công ty Quản lý chuỗi cung ứng thương mại quốc tế Sunwah (Quảng Đông) Ngô Tuấn Dật, cho biết: Năm 2022, công ty đã ký kết hợp đồng với đối tác Việt Nam, thu mua hơn 2.000 container hàng hóa các loại: Sầu riêng, mít, chanh leo, xoài, khoai lang tím… Kế hoạch trong năm 2023 sẽ tăng 2.500 container...

Theo thống kê của Bộ NN&PTNT, hiện Việt Nam có 16 mặt hàng thực vật đang xuất khẩu sang Trung Quốc gồm: Chuối, sầu riêng, măng cụt, thạch đen, cám gạo, gạo, khoai lang, dưa hấu, thanh long, xoài, mít, nhãn, vải, chôm chôm, ớt, chanh leo. Trong đó, 7 sản phẩm đã có Nghị định thư.

Thực tế, Trung Quốc không chỉ là thị trường truyền thống mà còn là thị trường đầy tiềm năng với trái cây Việt Nam, dư địa tại thị trường này rất lớn. Tuy nhiên, các doanh nghiệp cần xác định rõ đây là thị trường “khó tính” và cần xác lập xuất khẩu chính ngạch để tránh bị động trong sản xuất và tiêu thụ như trước đây.

Để thúc đẩy xuất khẩu nông sản nói chung và sản phẩm trái cây nói riêng sang thị trường Trung Quốc, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam cho biết, Bộ NN&PTNT đang hoàn thiện chuẩn hóa các Nghị định thư cho khoai lang, ớt. Các địa phương có diện tích lớn về ớt, khoai lang, chanh leo cần rà soát cơ sở đóng gói, vùng nguyên liệu để đăng ký cấp mã vùng trồng và cơ sở đóng gói.

Ngoài ra, Bộ NN&PTNT tiếp tục đẩy mạnh phối hợp với các cơ quan phía Trung Quốc để mở cửa cho sản phẩm bơ, bưởi, dứa, na, thảo quả… “Trước những yêu cầu về tiêu chuẩn, quy chuẩn ngày càng nâng cao từ phía Trung Quốc, các doanh nghiệp cần thực hiện nghiêm yêu cầu kỹ thuật, kết hợp với các đơn vị nông nghiệp địa phương để xây dựng vùng nguyên liệu và phối hợp với các đơn vị thực hiện cấp mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói, đáp ứng yêu cầu của nước bạn”, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam nhấn mạnh.