Rác thải tràn ngập nhiều kênh mương tại Hà Nội: Khơi thông các dự án cống hóa

Tuy nhiên, bất chấp nhiều cảnh báo và nỗ lực cải thiện, thực trạng này ngày càng trở nên báo động và đây cũng là một nguyên nhân khiến tình trạng ngập úng trong mùa mưa bão khó giải quyết hơn. Trong khi đó, nhiều dự án cống hóa để giải quyết tình trạng trên vẫn "nghẽn", cần được "khơi thông".

Những con kênh ngập rác

Tại mương Ngọc Hà (còn gọi là mương Kẻ Khế) đoạn từ phố Giang Văn Minh đến phố Vạn Phúc, phường Ngọc Hà, hình ảnh những bè rác gồm đủ loại ni lông, đồ dùng cũ, quần áo hỏng, vật liệu xây dựng... ngổn ngang từ trên bờ đến lòng mương đã trở nên quen thuộc. Dòng nước đen kịt đặc quánh, bốc mùi hôi thối nồng nặc.

Cùng với rác thải, việc nhiều hộ dân xả nước thải qua miệng cống xuống mương đã khiến tình trạng ô nhiễm thêm trầm trọng. Người dân sống gần con mương phải chịu đựng mùi hôi, ruồi muỗi, côn trùng, nguy cơ dịch bệnh và ngập úng khi có mưa lớn.

Trên thực tế, Dự án cống hóa mương Kẻ Khế đã được triển khai nhưng kéo dài nhiều năm chưa thể hoàn thành do gặp khó khăn trong quá trình thi công, giải phóng mặt bằng.

Tình trạng tương tự cũng xảy ra tại mương Thụy Khuê (phường Tây Hồ). Con mương kéo dài từ dốc La Pho đến cống Đõ, là kênh thoát nước chính của phường đã được cống hóa gần hết. Tuy nhiên, đến nay đoạn mương từ ngõ 123 Thụy Khuê đến ngõ 167 Thụy Khuê vẫn chưa hoàn thành và nơi đây từ lâu bị biến thành nơi chứa rác thải sinh hoạt, phế thải xây dựng... Mỗi trận mưa dù lớn hay nhỏ, nước mương đều dềnh lên tràn bờ, bốc mùi. Những loại rác hỗn độn trong lòng mương kết thành từng bè lớn, nhỏ, cản trở dòng chảy lưu thông làm tình trạng ngập úng kéo dài.

Anh Lê Anh Hùng, người dân phường Tây Hồ cho biết, thỉnh thoảng công nhân thoát nước có đến khơi thông, thu gom, vớt rác trên tuyến kênh nhưng chỉ được một thời gian ngắn là đâu lại vào đó. “Chúng tôi mong muốn con kênh nhanh chóng được cống hóa toàn bộ để người dân có thể sống trong môi trường sạch sẽ, vệ sinh”, anh Hùng nói.

Với người dân ngõ 297 phố Trần Cung, phường Nghĩa Đô và khu vực xung quanh, kênh tiêu thoát nước chảy qua con ngõ này là nỗi ám ảnh lâu nay. Con mương là một phần của sông Cầu Đá, vốn là nơi thoát nước thải sinh hoạt của các hộ dân phường Cổ Nhuế 1 và Xuân Đỉnh thuộc quận Bắc Từ Liêm (cũ). Tuy nhiên, do dòng chảy thường xuyên bị bít tắc do rác thải dày đặc, nước trong mương bị dồn ứ, biến màu đen kịt và ô nhiễm, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống và sức khỏe người dân khu vực.

Không chỉ ở những kênh mương nhỏ, những đoạn sông cũng không tránh được tình trạng bị rác thải "bức tử". Tại sông Nhuệ, đoạn qua các phường Từ Liêm và Phú Diễn, do bị rác thải và bùn cản trở dòng chảy nên mỗi khi trời mưa, nước sông lại tràn vào khu dân cư, gây ô nhiễm nặng nề. Rác bị vứt xuống sông chủ yếu là rác thải sinh hoạt, nếu không kịp thời thu gom thì lại trôi vào cống ngầm, gây tắc nghẽn dòng chảy.

Đẩy nhanh tiến độ các dự án

Chia sẻ về những khó khăn trong việc khơi thông dòng chảy ở các kênh mương ở thành phố, Giám đốc Xí nghiệp Thoát nước số 1 (Công ty TNHH một thành viên Thoát nước Hà Nội) Hoàng Thế Hùng cho biết, nhiều kênh mương trên địa bàn 4 quận nội thành (cũ) đang trong tình trạng ngập rác. Trong đó, nhiều mương đang thực hiện dự án cống hóa nhưng việc thi công đã kéo dài nhiều năm mà chưa hoàn tất khiến lượng rác thải tồn đọng, khó xử lý. Trong đó, Dự án cống hóa mương Kẻ Khế, một phần Dự án mở rộng đường Núi Trúc - Sơn Tây được phê duyệt từ năm 2008, gồm cống hóa mương dài 1,04km kết hợp xây dựng đường giao thông mặt cắt 25m nhưng hơn 17 năm vẫn thi công dang dở.

Tương tự, Dự án cải tạo mương Thụy Khuê được phê duyệt từ năm 2009 với mục đích cống hóa mương, quy mô mặt cắt ngang rộng từ 9-11m, xây dựng hai làn xe cơ giới, hệ thống chiếu sáng, thoát nước đồng bộ. Tuy nhiên, đến nay, công trình vẫn đang ngổn ngang vật liệu xây dựng, rác thải đổ xuống bờ mương và lòng mương dày đặc.

Theo ông Hoàng Thế Hùng, công nhân xí nghiệp thường xuyên nạo vét hai con mương nói trên nhưng do thi công dang dở, ý thức người dân kém nên chỉ một thời gian ngắn là rác lại xuất hiện. “Việc này khiến anh em công nhân vất vả hơn khi khối lượng công việc gia tăng. Cứ thu gom xong vài ngày thì bờ mương lại đầy rác, phế thải xây dựng”, ông Hùng chia sẻ.

Để các kênh mương không còn là những bãi rác dưới nước, GS.TS Trần Đức Hạ, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu cấp thoát nước và môi trường cho rằng, các cơ quan, đơn vị cần đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án cống hóa, tăng cường nạo vét và khơi thông kênh mương, đồng thời quy hoạch đồng bộ hệ thống thoát nước đô thị.

Còn theo PGS.TS Bùi Thị An, Viện trưởng Viện Tài nguyên, môi trường và phát triển cộng đồng, các cơ quan chức năng cần tăng cường xử phạt đối với hành vi vứt rác thải xuống kênh, mương, nguyên nhân chính gây ô nhiễm môi trường và gây ngập úng.

Hà Nội đang trong mùa mưa bão, nên nhiệm vụ tiêu thoát nước các kênh mương là vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, khi nhiều kênh mương đều trong tình trạng bị rác thải bủa vây thì việc thoát nước chậm dẫn đến ngập lụt là không tránh khỏi.

Trước mắt, đề nghị các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương tăng cường thu dọn rác thải trên và trong lòng kênh mương, khơi thông dòng chảy. Về lâu dài, cần tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy các dự án cống hóa kênh mương, vừa bảo đảm mỹ quan đô thị, vừa bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng sống cho người dân xung quanh.