Quy định 7 nhóm hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm toán nhà nước

Phạt tiền đến 100 triệu đồng với tổ chức vi phạm

Trình bày tờ trình, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết, việc ban hành Pháp lệnh nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật về kiểm toán nhà nước; tạo cơ sở pháp lý cho việc xử phạt hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực kiểm toán nhà nước; nâng cao hiệu lực hoạt động kiểm toán của kiểm toán nhà nước và tính nghiêm minh của pháp luật.

Dự thảo Pháp lệnh sau khi được tiếp thu, chỉnh lý gồm 5 chương, 21 điều. Về đối tượng bị xử phạt vi phạm hành chính, căn cứ Luật Xử lý vi phạm hành chính, Luật Kiểm toán nhà nước và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, đối tượng bị xử phạt vi phạm hành chính là những chủ thể có hành vi vi phạm các quy định về nghĩa vụ, trách nhiệm, điều cấm của Luật Kiểm toán nhà nước. Đồng thời, để bảo đảm tính thống nhất với quy định tại Nghị định số 118/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính, dự thảo Pháp lệnh quy định theo hướng đối tượng là cán bộ, công chức, viên chức, cơ quan nhà nước không bị xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi vi phạm khi đang thực hiện công vụ, nhiệm vụ và hành vi vi phạm đó thuộc nhiệm vụ, công vụ được giao.

Về hình thức xử phạt, căn cứ quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính, đối với mỗi hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm toán nhà nước, cá nhân, tổ chức vi phạm phải chịu một trong các hình thức xử phạt hành chính, bao gồm phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền (đến 50 triệu đồng đối với cá nhân và đến 100 triệu đồng đối với tổ chức).

Về biện pháp khắc phục hậu quả, căn cứ quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính và để phù hợp với đặc thù hoạt động kiểm toán nhà nước, dự thảo Pháp lệnh quy định biện pháp khắc phục hậu quả gồm: Buộc cải chính thông tin, tài liệu, dữ liệu có nội dung sai lệch, không chính xác hoặc không trung thực; buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm hành chính trong hoạt động kiểm toán nhà nước; buộc nộp lại số tiền tương ứng với số tiền, tài sản, lợi ích vật chất khác đã đưa hoặc sẽ đưa để mua chuộc, hối lộ thành viên Đoàn kiểm toán.

Dự thảo chia thành 7 nhóm, loại hành vi vi phạm (là các hành vi phổ biến, xảy ra thường xuyên trên thực tế), tương ứng với đó là hình thức, mức phạt tiền và các biện pháp khắc phục hậu quả cụ thể. Các nhóm, loại hành vi vi phạm, gồm: Hành vi vi phạm các quy định về gửi báo cáo định kỳ; hành vi vi phạm quy định về cung cấp thông tin, tài liệu cần thiết để thực hiện việc kiểm toán; hành vi vi phạm quy định về trả lời và giải trình liên quan đến nội dung kiểm toán; hành vi không ký biên bản kiểm toán, không chấp hành quyết định kiểm toán; hành vi mua chuộc, hối lộ thành viên đoàn kiểm toán, cản trở công việc của kiểm toán nhà nước; hành vi che giấu hành vi vi phạm pháp luật về tài chính công, tài sản công, can thiệp trái pháp luật vào hoạt động kiểm toán, kết quả kiểm toán; hành vi vi phạm quy định về thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán của kiểm toán nhà nước.

Làm rõ phạm vi xử phạt hành chính

Thẩm tra dự thảo Pháp lệnh, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, đến nay, những nội dung lớn của dự thảo Pháp lệnh đều được nghiên cứu tiếp thu, hoàn chỉnh kỹ lưỡng, cơ bản đạt sự đồng thuận giữa cơ quan trình dự án với cơ quan thẩm tra và các cơ quan có liên quan. Do thời gian từ khi dự thảo Pháp lệnh được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua (dự kiến tại phiên họp tháng 2-2023) đến thời điểm Pháp lệnh có hiệu lực thi hành (cuối tháng 5-2023) là không dài, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đề nghị Kiểm toán Nhà nước cần khẩn trương triển khai các công tác chuẩn bị thi hành Pháp lệnh, bảo đảm hiệu quả và khả thi.

Phát biểu thảo luận, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga đề nghị cần quy định rõ thế nào là không cung cấp thông tin tài liệu và thế nào là từ chối cung cấp thông tin tài liệu, đồng thời làm rõ vì sao mức phạt từ chối cung cấp thông tin tài liệu lại phạt nặng hơn. Đồng thời, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội đề nghị làm rõ hành vi xử phạt không trả lời và từ chối trả lời kiểm toán.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhận định, Pháp lệnh đi vào thực thi sẽ là công cụ để nâng cao kỷ luật, kỷ cương tài chính cũng như việc thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán. Vì vậy, cần ban hành sớm để xác lập, tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong lĩnh vực kiểm toán nhà nước. Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Quốc hội bày tỏ sự băn khoăn, nhất là tính khả thi của một số quy định. Từ đó, cần ban hành các quy định, quyết định cụ thể để thực hiện pháp lệnh và bản thân Kiểm toán Nhà nước cũng phải tuân thủ.

Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhận định, việc ban hành Pháp lệnh là cần thiết nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động lĩnh vực kiểm toán nhà nước. “Kiểm toán nhà nước đã hoạt động gần 30 năm nhưng đến nay chưa có quy định nào về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực này”, đồng chí Vương Đình Huệ nhấn mạnh.

Để bảo đảm tính khả thi của Pháp lệnh sau khi được ban hành, Chủ tịch Quốc hội đề nghị làm rõ phạm vi của quy định xử phạt, chủ thể bị xử phạt, hành vi nào xử phạt theo quy định này, hành vi nào xử phạt theo pháp luật có liên quan; biện pháp khắc phục; quy định cụ thể mức độ vi phạm để dễ thực hiện trong thực tiễn, gắn với đó là sự ngang bằng về quyền và trách nhiệm của Kiểm toán nhà nước, đơn vị được kiểm toán và các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Với 100% thành viên có mặt tán thành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua về nguyên tắc dự thảo Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm toán nhà nước. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị Kiểm toán nhà nước, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội tiếp tục phối hợp với các cơ quan hoàn thiện dự thảo Pháp lệnh, trong đó làm rõ các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu về phạm vi xử phạt; mối quan hệ giữa Pháp lệnh với các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan... trình Chủ tịch Quốc hội ký ban hành trong tháng 2-2023.