Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ thông qua dự luật triển khai quân tới Libya: Bước đi mở rộng ảnh hưởng

Theo đó, Ankara có thể đưa quân đến quốc gia Bắc Phi trong trường hợp khẩn cấp với nhiệm vụ kéo dài tới 1 năm. Chính quyền Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan khẳng định đây là bước đi phù hợp với thỏa thuận hợp tác an ninh và quân sự mà hai bên đã ký hồi tháng 11-2019.

Quyết định của Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ được đưa ra giữa lúc Libya đang chìm trong tình trạng chia rẽ chính trị và bạo lực leo thang kể từ sau cuộc chính biến lật đổ nhà lãnh đạo Muammar Gaddafi hồi năm 2011. Hiện tại, quốc gia Bắc Phi cùng lúc tồn tại hai chính quyền với lực lượng vũ trang riêng. Trong đó, GNA dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Fayez al-Sarraj hoạt động ở thủ đô Tripoli và được Thổ Nhĩ Kỳ, Qatar hậu thuẫn.

Về phần mình, lực lượng do Tướng Khalifa Haftar đứng đầu ủng hộ chính quyền ở miền Đông và được Ai Cập, Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) hỗ trợ, đồng thời nhận được sự ủng hộ chính trị từ Mỹ, Nga và Pháp.

Kể từ tháng 4-2019, lực lượng trung thành với Tướng Haftar đã phát động chiến dịch quân sự nhằm giành kiểm soát Tripoli và gần đây đẩy mạnh tấn công các khu vực xung quanh thủ đô. Các cuộc giao tranh đã khiến hơn 1.000 người thiệt mạng và khoảng 300.000 người phải rời bỏ nhà cửa. Dư luận quốc tế cũng lo ngại về khả năng nổ ra một cuộc nội chiến mới kéo theo thảm họa nhân đạo tại quốc gia vốn đã đầy bất ổn. Trước tình hình như vậy, GNA đã chính thức đề nghị Thổ Nhĩ Kỳ hỗ trợ quân sự cả trên bộ, trên không và trên biển.

Tuy nhiên, giới phân tích nhận định, dù đã khai thông về mặt pháp lý nhưng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ chưa triển khai quân đội ngay lập tức tới Libya. Thay vào đó, trước mắt, Ankara sẽ tính tới việc gửi trang thiết bị và các chuyên gia quân sự. Một quan chức nước này mới đây cũng tiết lộ khả năng chính quyền của Tổng thống R.Erdogan sẽ giúp huấn luyện các binh sĩ Libya ở Thổ Nhĩ Kỳ cùng với xem xét điều các tay súng đồng minh ở Syria tới Tripoli như một phần trong kế hoạch hỗ trợ quân sự cho GNA.

Hướng tiếp cận thận trọng nói trên được đánh giá là lựa chọn hợp lý trong bối cảnh việc điều động quân đội tức thời có thể gây ra khó khăn đối với Thổ Nhĩ Kỳ. Bởi cùng ngày dự luật được thông qua, Chính phủ Ai Cập đã chỉ trích mạnh mẽ việc Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ "bật đèn xanh" cho việc đưa quân vào Libya. Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng lên tiếng phản đối và cảnh báo rằng hành động này có thể khiến tình hình phức tạp hơn. Việc điều động quân đội cũng có khả năng khiến Thổ Nhĩ Kỳ và Nga nảy sinh mâu thuẫn giữa lúc quan hệ giữa hai nước đang tốt đẹp.

Ngày 26-12, ông Dmitry Peskov, Thư ký báo chí của Tổng thống Nga tuyên bố Mátxcơva lên án bất kỳ sự can thiệp nào vào các vấn đề của Libya từ một lực lượng bên ngoài. Ngay trong nội bộ Ankara, việc đưa quân sang Libya cũng tiềm ẩn nguy cơ gây chia rẽ bởi tất cả các đảng đối lập lớn trong cơ quan lập pháp của Thổ Nhĩ Kỳ đều phản đối dự luật.

Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng việc “hợp pháp hóa” kế hoạch đưa quân vào Libya là một thắng lợi của Tổng thống R.Erdogan trong nỗ lực thực hiện mục tiêu mở rộng vai trò và ảnh hưởng của Ankara ở khu vực. Điều này đồng thời tạo dựng cục diện chính trị, quân sự và an ninh có lợi nhất cho Thổ Nhĩ Kỳ trong bối cảnh tình hình khu vực Trung Đông và Bắc Phi đang biến chuyển nhanh chóng.