Quản lý, sử dụng biên chế của ngành giáo dục: Vẫn cần điều chỉnh

Bảo đảm cơ cấu giáo viên

Cấu trúc biên chế của Sở GD-ĐT Hà Nội gồm 2 mảng: Hành chính và sự nghiệp. Phần biên chế hành chính tính đến năm học 2013-2014 là 167 người, dự kiến ổn định trong năm 2014. Phần biên chế sự nghiệp gồm những người công tác tại hơn 300 trường và đơn vị trực thuộc. Theo báo cáo của Sở GD-ĐT, sau khi điều chỉnh địa giới hành chính, đội ngũ giáo viên (GV), nhân viên (NV) tại các huyện không phù hợp về cơ cấu, có trường thừa 12 giáo viên ngữ văn song cũng có trường thiếu GV; một số nơi thừa NV theo quy định… Sở GD-ĐT đã điều chỉnh bằng nhiều hình thức như vận động nghỉ tinh giản biên chế, luân chuyển, cử đi đào tạo, sắp xếp lại nhiệm vụ… Công tác tuyển dụng được thực hiện theo hướng phân cấp, tạo điều kiện để các đơn vị chủ động bố trí sử dụng viên chức phù hợp yêu cầu, nhiệm vụ, người lao động có điều kiện phát huy khả năng. Đến nay, Hà Nội cơ bản không còn tình trạng thiếu GV, đội ngũ GV các trường tương đối bảo đảm về cơ cấu. Hơn 300 NV dư thừa được chuyển đổi sang công việc phù hợp.

Đáng chú ý trong 5 năm gần đây là việc thực hiện cơ chế chính sách với GV, NV tại hơn 300 trường mầm non bán công nông thôn sang loại hình công lập. Sau khi mở rộng địa giới hành chính, hầu hết các trường mầm non bán công nông thôn không có NV kế toán và y tế; thiếu 2.500 GV mầm non; 5% GV chưa đạt chuẩn đào tạo; nhiều cán bộ quản lý được bổ nhiệm nhưng chưa là viên chức, gần 26 nghìn GV là ngoài biên chế. Từ việc rà soát, tham mưu của Sở GD-ĐT, hiện nay, toàn bộ GV ngoài biên chế đều được hưởng chế độ chính sách như viên chức nhà nước; lộ trình tuyển dụng GV vào biên chế đã được thông qua với mục tiêu 100% GV mầm non trong biên chế vào năm 2015.

Theo tính toán, nhu cầu sử dụng biên chế năm 2014 của khối trường trực thuộc Sở GD-ĐT là 11.672 người, giảm 114 người so với năm nay.

Thừa mà thiếu

Ông Nguyễn Hoài Nam, Trưởng Ban Pháp chế - HĐND TP nhận định: Quy định về biên chế hành chính, sự nghiệp của Sở GD-ĐT trong thời gian qua được thực hiện nghiêm túc, đúng tinh thần của thành phố là không tăng biên chế, có giải pháp sử dụng người lao động hiệu quả. Việc chuyển đổi hơn 300 trường mầm non bán công nông thôn sang loại hình trường công lập, bảo đảm cho hàng chục nghìn GV, NV yên tâm công tác, không để xảy ra xáo trộn về tư tưởng là thành công của ngành.

Mặc dù cần tinh giản 114 biên chế vào năm tới, song, theo Sở GD-ĐT, để đáp ứng yêu cầu và đòi hỏi từ thực tế giáo dục hiện nay, các trường cần bổ sung biên chế cho một số vị trí việc làm mới và điều chỉnh thời gian phê duyệt chỉ tiêu biên chế. Thực tế, việc xây dựng biên chế cho các trường hiện chưa phù hợp, dẫn đến tình trạng thừa hoặc thiếu GV mà các trường không thể chủ động. Bà Trần Minh Trang, Trưởng phòng Tổ chức cán bộ (Sở GD-ĐT) dẫn chứng: Hiện tại, biên chế sự nghiệp của các đơn vị xây dựng vào tháng 6 (để chuẩn bị cho năm học mới), nhưng đến tháng 4 năm sau mới được giao chỉ tiêu - thời điểm đã gần kết thúc năm học. Theo bà Trang, việc giao chỉ tiêu biên chế cho các nhà trường cần được thực hiện vào tháng 6 hằng năm để các đơn vị có cơ sở lập kế hoạch tuyển dụng, kịp thời bổ sung đội ngũ cho năm học tiếp đó.

Để đáp ứng yêu cầu hiện nay, Sở GD-ĐT đề xuất bổ sung ba vị trí việc làm trong trường học, gồm GV tư vấn tâm lý giáo dục ở các trường phổ thông, NV bảo vệ tại trung tâm giáo dục thường xuyên (hiện mới được duyệt biên chế 2 người trong khi thời gian làm việc là 24/24h - không đúng Luật Lao động và không bảo đảm hiệu quả); có chỉ tiêu biên chế cho NV làm công tác chăm sóc trong trường mầm non. Đây là nội dung được tập trung đề cập bởi theo ý kiến của Sở GD-ĐT, ở cấp mầm non, ngoài tổ chức hoạt động giáo dục như ở các cấp học trên thì còn phải làm nhiệm vụ chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ. Theo quy định hiện hành, NV chăm sóc ở trường mầm non chỉ là hợp đồng, khó tạo được sự gắn bó, chuyên tâm với nghề. Trong trường hợp xảy ra sự cố, việc xem xét trách nhiệm của NV nuôi dưỡng rất khó khăn.

Một băn khoăn nữa cũng được đề cập tại buổi làm việc là ngành GD-ĐT có thể sẽ khó chủ động sắp xếp, tổ chức biên chế cán bộ, GV khi chương trình, sách giáo khoa mới được triển khai sau năm 2015. Việc thiết kế các môn học, hoạt động giáo dục theo hai hình thức bắt buộc và tự chọn chắc chắn kéo theo sự thay đổi về số lượng GV. Thực tế ấy đòi hỏi phải có một "nhạc trưởng" tổ chức xây dựng đội ngũ GV chất lượng, đủ sức đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, hạn chế tình trạng thừa, thiếu GV.