Phòng trộm quên phòng cháy - Lời cảnh báo từ những ngôi nhà "chuồng cọp"

“Tầng tum hàn chắc chắn quá, không sao cứu được người!”

Theo ông Sơn, người sống ngay cạnh nhà số 311 phố Tôn Đức Thắng, thời điểm xảy ra hỏa hoạn, khoảng 1h sáng nay (4-4) - khi ấy ông còn chưa ngủ. Khi phát hiện nhà số 311 có khói tỏa ra, ông Sơn đã chạy sang đập cửa cảnh báo cho những người đang ngủ bên trong rồi hô hoán hàng xóm kề bên để cùng hợp sức cứu người; đồng thời gọi điện báo cho lực lượng cứu hỏa.

“Khi đó tôi nghe rất rõ tiếng kêu cứu của anh V, con rể ông Th. Cả nhà họ ngủ ở tầng 2 nhưng khi phát hiện có cháy, họ chạy hết lên tầng tum để kêu mọi người giúp. Tôi dùng búa tạ phá khóa cửa tầng 1 nhưng không được nên cùng nhiều người chạy lên tầng cao tìm cách cứu thì thấy họ mắc kẹt ở khu vực tầng tum. Nhà số 311 sau nhiều lần sửa chữa, cơi nới, không gian tầng tum được hàn kín xung quanh. Khi xe cứu hỏa tới thì khói đã tỏa ra dày đặc, kín cửa sổ các nhà xung quanh, khiến việc quan sát rất khó khăn. Tiếng người nhà ông Th kêu cứu đã tắt dần. Tất cả chỉ diễn ra chừng 10 phút…”, một người hàng xóm khác cũng tên Sơn bàng hoàng kể lại.

Thông tin từ UBND quận Đống Đa, đây là ngôi nhà hình ống, cao 3 tầng, 1 tum, có mái lợp tôn hàn sắt, diện tích mặt sàn mỗi tầng khoảng 60m2, mặt tiền rộng khoảng 3,2m, nhà có lối ra vào duy nhất là cửa chính. Khi nghe tiếng kêu cứu của các nạn nhân, nhiều người hàng xóm đã cố gắng tìm cách tiếp cận nơi họ đang mắc kẹt nhưng bất thành. Điều khiến họ cảm thấy bất lực nhất là không có cách nào để phá song sắt đã bao kín ngôi nhà. Ông Thủy, một người hàng xóm thốt lên: “Tầng tum hàn chắc chắn quá, không sao cứu được người!”.

Trước vụ hỏa hoạn này chỉ 5 ngày, vụ cháy xảy ra tại căn nhà cấp 4 phường Cát Lái (Thủ Đức, thành phố Hồ Chí Minh) cũng đã gây hậu quả xót xa không kém khi cả 6 người trong gia đình đều thiệt mạng. Căn nhà này bị bít bùng tứ phía, chỉ có một lối ra vào là cửa chính nhưng bị 5 chiếc xe máy chắn ngang. Khi ngọn lửa bùng lên, 6 người đang ngủ say bên trong không thể thoát nạn. Người duy nhất sống sót nằm ngủ phía bên ngoài cũng bị bỏng nặng trong lúc tìm cách cứu người thân.

Hai vụ hỏa hoạn gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng về người này đều có chung đặc điểm là nạn nhân không có đường thoát thân. Tại vụ cháy ở Thủ Đức, số xe máy mà gia chủ để phía trước nhà, nơi có cửa thoát hiểm duy nhất đã bắt lửa, chặn lối thoát. Còn tại vụ cháy xảy ra tại nhà 311 phố Tôn Đức Thắng, cả khu vực sân thượng và các cửa sổ đều được hàn kín. Hậu quả khiến các nạn nhân tử vong trong sự bất lực của những người xung quanh.

 “Chuồng cọp” không dễ xóa

Hàn kín không gian thoáng của ngôi nhà hoặc gia cố thêm các “chuồng cọp” với mục đích bảo đảm an ninh, tăng diện tích... là “bệnh” cố hữu ở các căn nhà cũ sau nhiều lần cải tạo, cơi nới, các căn hộ khu tập thể và thậm chí là những ngôi nhà cao tầng vừa xây mới. Cách làm này dù có phần hiệu quả trong phòng, chống trộm nhưng lại gây ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn công trình, đặc biệt gây mất an toàn trong phòng cháy, chữa cháy. Phần vật liệu các gia đình sử dụng thường bằng sắt thép, bê tông kiên cố, gây cản trở tiếp cận hiện trường khi hỏa hoạn xảy ra để dập lửa và giải cứu nạn nhân.

Thượng tá Đỗ Anh Quyến, Phó Trưởng Công an quận Bắc Từ Liêm, với nhiều kinh nghiệm trong chỉ huy và trực tiếp tham gia nhiều vụ chữa cháy cho biết, xu hướng “phòng trộm mà quên phòng cháy” diễn ra ở hầu khắp các dạng nhà. Những nhà dạng ống gần như chỉ có cầu thang trong nhà là lối thoát hiểm duy nhất. Tuy nhiên, khi có cháy, lối thoát này đã bị khói, lửa chặn. Vì thế, phương thức tối ưu nhất của lực lượng phòng cháy, chữa cháy là phải cắt dỡ những lồng sắt để mở đường cứu nạn. Trong tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”, thời gian cắt các lồng sắt khá lâu dẫn tới không kịp cứu người. Do đó, những “chuồng cọp” càng được gia công kiên cố thì nguy cơ thiệt hại về người và tài sản càng lớn bởi đường thoát nạn đã bị bịt kín.

Thượng tá Phạm Trung Hiếu, Trưởng phòng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ Công an thành phố Hà Nội khuyến cáo, người dân không được bịt kín hoàn toàn ngôi nhà của mình mà nên chủ động mở lối thoát hiểm ở ban công hoặc khu vực tầng thượng. Trong trường hợp lắp “chuồng cọp” thì gia chủ phải thiết kế ô cửa có khóa và để chìa khóa ở nơi dễ lấy. Khóa này cũng phải được mở thường xuyên, phòng trường hợp khi xảy ra sự cố, do mất bình tĩnh nên không tìm thấy chìa khóa hoặc khóa bị gỉ sét, khó mở. 

Khi xảy ra hỏa hoạn, người trong nhà có thể thông qua các ô cửa này thoát ra ngoài bằng dây thừng. Nếu trong nhà không có dây thừng, người dân có thể dùng rèm, màn, quần áo nối với nhau để trèo xuống qua ô cửa. Với những nhà xây mới, người dân nên bố trí lối thoát nạn đủ kích thước. Các nhà dân liền kề nên cùng nhau xây dựng phương án để tạo ra lối thoát hiểm ở ban công, từ nhà này sang nhà khác, khi xảy ra cháy có thể trợ giúp.

Sau hàng loạt những vụ hỏa hoạn gây thiệt hại về người do người dân đã tự “khóa” đường thoát, các cơ quan chức năng cũng đã nhiều lần lên tiếng cảnh báo, khuyến cáo và đưa ra các giải pháp cả trước mắt và lâu dài, nhưng tư duy "chuồng cọp" phòng trộm không dễ gì xóa được nên những vụ việc đau lòng vẫn tiếp tục tái diễn. Do vậy, các lực lượng chức năng tiếp tục đưa ra khuyến cáo: Người dân không được chủ quan và cần có ý thức tự trang bị các kỹ năng bảo đảm an toàn phòng chống cháy, nổ; tạo lối thoát hiểm cho căn nhà, không vì phòng trộm mà tự "bịt" đường sống của chính mình.