Phó Giám đốc Sở Công Thương thành phố Hà Nội Nguyễn Kiều Oanh:Mạnh tay với hàng giả, gian lận thương mại

Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội Nguyễn Kiều Oanh đã trao đổi với phóng viên Báo Hànộimới để làm rõ nội dung này.

Triển khai quyết liệt

- Trong những ngày qua, lực lượng chức năng đã phát hiện nhiều vụ hàng giả như: Sữa, thực phẩm, sản phẩm bảo vệ sức khỏe... Bà có thể thông tin rõ hơn về vấn đề này?

- Thời gian qua, các thành viên Ban Chỉ đạo 389 thành phố Hà Nội đã tập trung triển khai các chỉ thị, công điện và ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, trong đó có Công điện số 65/CĐ-TTg ngày 15-5-2025 về mở đợt cao điểm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Qua kiểm tra, lực lượng chức năng đã phát hiện, ngăn chặn, xử lý nhiều vụ việc, đối tượng sản xuất, buôn bán sữa, thuốc, thực phẩm giả... Chúng tôi đánh giá đây là vấn đề gây nhiều bức xúc. Thực tế, do lợi nhuận cao nên buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ vẫn tiếp tục diễn biến rất phức tạp. Đặc biệt, việc lợi dụng thương mại điện tử để kinh doanh, vận chuyển hàng cấm, hàng lậu, hàng không rõ nguồn gốc, hàng giả… có chiều hướng gia tăng.

- Bà có thể nói rõ hơn về kết quả đấu tranh trong thời gian qua?

- Qua gần 1 tháng triển khai Công điện số 65/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, các lực lượng chức năng thành phố Hà Nội đã chủ động vào cuộc, phát hiện nhiều vụ việc lớn, nghiêm trọng, góp phần tạo chuyển biến trong nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của người dân và doanh nghiệp.

Cụ thể, từ ngày 15-5 đến ngày 11-6, Chi cục Quản lý thị trường thành phố Hà Nội chủ động và phối hợp với Công an thành phố, kiểm tra 496 vụ, xử lý 469 vụ (các vụ còn lại đang hoàn thiện hồ sơ, chuyển cơ quan công an điều tra). Tổng số tiền xử phạt hành chính là gần 8,167 tỷ đồng. Trị giá hàng hóa vi phạm là 7,476 tỷ đồng.

Tuy nhiên, hoạt động của các đối tượng được tổ chức chặt chẽ, trên địa bàn rộng, liên tỉnh, liên tuyến; thường xuyên thay đổi phương thức, lợi dụng công nghệ hiện đại, mạng xã hội để che giấu hành vi vi phạm, gây khó khăn cho lực lượng chức năng trong xác minh, đấu tranh, ngăn chặn, xử lý.

- Trong đợt cao điểm kiểm tra lần này, nhiều cơ sở kinh doanh chủ yếu là quần áo, giày dép, mỹ phẩm, dụng cụ thể thao... đồng loạt đóng cửa. Xin bà cho biết, lực lượng chức năng giải quyết vấn đề này như thế nào?

- Lực lượng chức năng sẽ tiếp tục tăng cường quản lý địa bàn, kiểm soát hoạt động thương mại điện tử để phát hiện và xử lý nghiêm vi phạm. Bên cạnh đó, các cấp, ngành cũng tuyên truyền, hướng dẫn người dân thực hiện đúng quy định của pháp luật trong hoạt động thương mại.

- Quá trình đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, các lực lượng chức năng đối mặt với những khó khăn gì, thưa bà?

- Theo quy định, lực lượng quản lý thị trường chỉ kiểm tra, kiểm soát nhóm hàng dược phẩm, thuốc cổ truyền, thực phẩm, mỹ phẩm.

Nhóm sản phẩm bổ sung vi chất dinh dưỡng, thực phẩm chức năng, hay dược phẩm có thành phần dinh dưỡng đặc biệt do Bộ Y tế quản lý, dẫn đến nhiều hạn chế trong đấu tranh, xử lý vi phạm. Với nhóm sản phẩm này, lực lượng quản lý thị trường không được thanh tra chuyên ngành, kiểm tra định kỳ hay hậu kiểm, mà chỉ có thể kiểm tra khi phát hiện dấu hiệu vi phạm trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được giao.

Mặt khác, việc chia sẻ thông tin giữa các lực lượng chức năng trong thẩm tra, xác minh, kiểm tra, xử lý vi phạm có lúc, có nơi còn chưa kịp thời và đồng bộ. Việc phối hợp giữa công an các phường, xã với các đội quản lý thị trường cũng gặp nhiều khó khăn do chưa có quy chế cụ thể.

- Thời gian qua, nhiều đối tượng lợi dụng không gian mạng để quảng cáo, bày bán công khai sản phẩm, hàng hóa không rõ nguồn gốc, bà có thể thông tin rõ hơn về vấn đề này?

- Hiện, các tổ chức, cá nhân có thể dễ dàng lập và sử dụng nhiều tài khoản khác nhau để kinh doanh hàng hóa trên các nền tảng mạng xã hội như: Zalo, Facebook, TikTok... Cùng với đó, các đối tượng còn thuê, sử dụng hình ảnh nhiều người nổi tiếng, có tầm ảnh hưởng để PR, quảng cáo, livestream giới thiệu sản phẩm, thổi phồng công dụng, gây hậu quả nghiêm trọng.

Đa số đối tượng kinh doanh không có địa điểm và kho hàng cố định, chỉ thông qua các website, trang mạng xã hội để quảng bá, giới thiệu, sau đó giao hàng qua các đơn vị chuyển phát và thanh toán theo thỏa thuận. Hàng hóa được phân tán nhỏ lẻ, cất giấu ở nhiều nơi, thậm chí chỉ bán hàng qua cộng tác viên, trung gian… gây không ít khó khăn cho lực lượng chức năng khi xác minh địa điểm, kho hàng.

Tạo lập môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng

- Trước thực trạng các đối tượng buôn lậu, làm hàng giả ngày càng nhiều thủ đoạn tinh vi, ẩn nấp trong hệ thống phân phối, lực lượng quản lý thị trường đã triển khai những giải pháp gì, thưa bà?

- Ngay từ đầu năm 2025, Chi cục Quản lý thị trường thành phố Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 04/KH-QLTTHN về đấu tranh, phòng, chống hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc và hàng hóa xâm phạm sở hữu trí tuệ, Kế hoạch số 05/KH-QLTTHN về kiểm tra, kiểm soát thị trường, đấu tranh phòng, chống gian lận thương mại, kinh doanh hàng cấm, hàng hóa nhập lậu, không bảo đảm chất lượng, vi phạm an toàn thực phẩm trên địa bàn thành phố và Kế hoạch số 06/KH-QLTTHN về đấu tranh với các hành vi vi phạm trong lĩnh vực thương mại điện tử trên địa bàn thành phố.

Đặc biệt, khi được bàn giao từ Tổng cục Quản lý thị trường (nay là Cục Quản lý và phát triển thị trường trong nước, Bộ Công Thương) về Sở Công Thương thành phố Hà Nội, Chi cục Quản lý thị trường thành phố Hà Nội đã tổ chức, sắp xếp lại chức năng nhiệm vụ của một số đội, trong đó Đội Quản lý thị trường số 1 chịu trách nhiệm chính trong việc kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm trong hoạt động thương mại điện tử.

Chi cục đã chỉ đạo các đội bám sát địa bàn được phân công quản lý, tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường, rà soát, giám sát việc kinh doanh thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, mỹ phẩm...; mở đợt cao điểm tổng kiểm tra, xử lý vi phạm trên địa bàn theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ…, từ đó phát hiện, ngăn chặn, xử lý hàng lậu, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, không rõ nguồn gốc, gian lận thương mại...

Cùng với kiểm tra, các đội quản lý thị trường cũng chú trọng tuyên truyền, hướng dẫn thực hiện các quy định pháp luật, giúp tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh và người tiêu dùng hiểu rõ tác hại của hàng lậu, hàng giả và các hành vi gian lận thương mại; vận động các cơ sở ký cam kết không kinh doanh hàng hóa nhập lậu, không sản xuất, tàng trữ, buôn bán hàng cấm, hàng giả, hàng hóa không bảo đảm chất lượng, an toàn thực phẩm…

- Để đấu tranh chống buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại đạt hiệu quả cao hơn, Ban Chỉ đạo 389 Hà Nội có đề xuất gì, thưa bà?

- Về giải pháp, Ban Chỉ đạo 389 thành phố Hà Nội đề xuất sớm sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành, trong đó có các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và tiêu chuẩn quốc gia đối với thực phẩm, tạo cơ sở pháp lý rõ ràng cho doanh nghiệp tự công bố sản phẩm, đồng thời, giúp cơ quan chức năng có căn cứ kiểm tra, giám sát chất lượng sản phẩm lưu thông trên thị trường.

Bên cạnh đó, các bộ, ngành xem xét, bổ sung nhân lực, trang thiết bị, vật tư và ứng dụng khoa học công nghệ cho các tổ chức giám định chất lượng, phòng thí nghiệm, kiểm nghiệm…; bổ sung kho vật chứng chuyên dụng, có điều kiện bảo quản phù hợp với đặc thù hàng hóa thu giữ như: Thực phẩm, mỹ phẩm, thiết bị điện tử...

Các lực lượng chức năng tăng cường chia sẻ thông tin, phối hợp, công khai địa chỉ thư điện tử, số điện thoại đường dây nóng để tiếp nhận và xử lý kịp thời các tin báo về buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.

- Trân trọng cảm ơn bà!