Phố Đồng Xuân

Phố Đồng Xuân
Ảnh: P.Thảo

Tên một phố dài 168m nối tiếp phố Hàng Giấy chỗ ngã tư Hàng Khoai, cắt qua ngã tư Hàng Chiếu, Hàng Mã, qua Ngõ Gạch đến phố Hàng Đường, hướng ra hồ Hoàn Kiếm, thuộc phường Đồng Xuân, quận Hoàn Kiếm. Thời Pháp thuộc, phố có tên là phố Hàng Gạo (Rue du Riz). Sau 1947, đặt tên là Đồng Xuân. Đây là phố hẹp nhưng rất đông đúc. Hai bên đường đều là những gian đầy ắp các loại hàng hoá. Nửa phố về phía Đông Bắc là Chợ Đồng Xuân, ngày nay đã được xây dựng lớn, vừa bán buôn vừa bán lẻ.

Phố này được xây dựng trên nền đất xưa thuộc hai thôn: Đồng Xuân ở bên lẻ, Nhiễm Trung ở bên số chẵn, đều thuộc tổng Hậu Túc (sau đổi là tổng Đồng Xuân), huyện Thọ Xương. Đến giữa thế kỷ XIX thôn Nhiễm Trung hợp với thôn Hoa đán thành thôn Phương Trung. Phố Đồng Xuân có đình Phương Trung ở số nhà 18, thờ Uy Phủ đại vương còn đình Đồng Xuân lại ở số nhà 83 phố Hàng Giấy, thờ Bạch Mã. Chợ Đồng Xuân nguyên là hai chợ cổ của Thăng Long xưa: Chợ Bạch Mã và chợ Cầu Đông. Chợ Bạch Mã ra đời năm 1035, lúc đầu gọi là chợ Cửa Đông, đến thời Trần đổi là Bạch Mã vì ở gần đền Bạch Mã (nay ở số 76 phố Hàng Buồm), chợ Cầu Đông ở cạnh chùa Cầu Đông (nay ở 38b phố Hàng Đường), xưa cả hai đều nằm trên bờ sông Tô Lịch. Nằm ven theo sông Tô còn có Chợ Gạo, Chợ Hàng Cá. Năm 1889, thực dân Pháp lấp sông Tô Lịchở đoạn này, mở phố xá mới và đồn 2 chợ Bạch Mã và Cầu Đông nói trên tới bãi đất trống cạnh đình Đông Xuân (Hàng Giấy), lập thành một chợ mới và từ đó tới nay đều gọi là Chợ Đồng Xuân, khánh thành năm 1890. Lúc đầu chợ Đồng Xuân được rào bằng tre nứa, về sau được thay bằng khung sắt, mái tôn. Đêm 14 rạng 15/7/1995, chợ đã bị hoả hoạn, thiêu cháy ba tầng lầu, gây thiệt hại nặng, sau đó đã được xây dựng lại chợ mới với hệ thống phòng chống hoả hoạn và các gian hàng đẹp, hiện đại

Trích Từ điển đường phố Hà Nội