Phát triển năng lượng - nền tảng cho tăng trưởng kinh tế cao và bền vững

Phát biểu khai mạc, TS Tạ Đình Thi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội nhấn mạnh: Diễn đàn đã đặt ra nhiều giải pháp mang tính đột phá nhằm tháo gỡ các rào cản, đặc biệt là cơ chế huy động vốn cho phát triển năng lượng sạch. Kết quả thảo luận sẽ được tổng hợp thành báo cáo kiến nghị gửi Chính phủ và các bộ, ngành để phục vụ hoạch định chính sách kinh tế vĩ mô, cũng như định hướng chiến lược năng lượng quốc gia đến năm 2045.

Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, mục tiêu phát triển 150.000MW năng lượng tái tạo đến năm 2035 là thách thức rất lớn. Để triển khai khoảng 1.500 dự án trong vòng 10 năm, Việt Nam cần thay đổi mạnh mẽ cơ chế, chính sách về đầu tư hạ tầng và huy động nguồn lực. Tổng vốn đầu tư cho nguồn và lưới điện đến năm 2030 ước tính hơn 136 tỷ USD, trung bình 25 tỷ USD mỗi năm.

Bổ sung góc nhìn từ thực tiễn, ông Nguyễn Quốc Thập, Chủ tịch Hiệp hội Dầu khí Việt Namcho rằng, phát triển năng lượng cần gắn với cam kết tại COP26 về phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Trong đó, điện gió ngoài khơi kết hợp với năng lượng mặt trời, thủy điện tích năng, hydro xanh… sẽ mở ra hướng đi mới, vừa bảo đảm an ninh năng lượng, vừa tạo giá trị kinh tế, đồng thời bảo vệ môi trường. Ông nhấn mạnh, đầu tư năng lượng phải được nhìn nhận như đầu tư hạ tầng trọng yếu, cần chính sách đồng bộ về thị trường carbon, định giá khí thải, ưu đãi giá điện theo nhóm đối tượng và cơ chế pháp lý minh bạch.

Ở góc độ tài chính, TS Nguyễn Anh Tuấn, Chuyên gia tài chính chỉ ra những rào cản lớn hiện nay như: Cơ chế giá điện chưa ổn định, pháp lý còn thiếu đồng bộ, hạ tầng lưới điện hạn chế và khó khăn trong tiếp cận tín dụng dài hạn. Ông kiến nghị Nhà nước cần sớm hoàn thiện khung pháp lý về năng lượng tái tạo, phát triển hạ tầng lưới điện thông minh, đồng thời đa dạng hóa kênh huy động vốn thông qua trái phiếu xanh, hợp tác công - tư, cũng như các mô hình tài chính sáng tạo.

Tại diễn đàn, các tham luận tập trung vào nhiều vấn đề then chốt: Xu hướng tăng trưởng kinh tế Việt Nam giai đoạn 2026-2030, nhu cầu vốn đầu tư năng lượng, chia sẻ kinh nghiệm quốc tế trong phát triển năng lượng xanh, nhận diện những “nút thắt” thể chế, pháp lý và đề xuất giải pháp tháo gỡ. Một nội dung đáng chú ý là vai trò ngày càng lớn của khu vực kinh tế tư nhân trong đầu tư năng lượng tái tạo và năng lượng mới. Đây được xem là động lực quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng nhanh, bền vững của Việt Nam.

Với sự tham gia sôi nổi của các chuyên gia hàng đầu, diễn đàn đã mang đến những khuyến nghị có giá trị lý luận và thực tiễn, góp phần xây dựng nền tảng cho chiến lược phát triển năng lượng xanh, sạch, thân thiện môi trường. Đây sẽ là cơ sở để Việt Nam vừa bảo đảm mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao, vừa hiện thực hóa cam kết phát thải ròng bằng “0”, khẳng định vai trò và trách nhiệm của quốc gia trên trường quốc tế.