Phát thanh cần cơ chế nào để bứt phá trong thời đại công nghệ số?

Đây cũng là nội dung chính được thảo luận trong phiên thảo luận với chủ đề “Cơ chế nào để phát thanh phát triển trong giai đoạn hiện nay?” diễn ra vào ngày 20-6 tại Diễn đàn Báo chí, trong khuôn khổ Hội Báo Toàn quốc 2025.

Phát thanh trong thời đại công nghệ số

Theo PGS.TS Đinh Thị Thu Hằng, Viện trưởng Viện Báo chí - Truyền thông, Học viện Báo chí và Tuyên truyền: Phát thanh là loại hình báo chí có khả năng tiếp cận sâu rộng, linh hoạt, tiện lợi. Đây là kênh định hướng chính trị, tư tưởng mạnh mẽ trong hệ thống báo chí cách mạng Việt Nam. Đối với đời sống xã hội, phát thanh là kênh truyền thông đi đầu trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển quốc gia, phát thanh nâng đỡ tinh thần con người trong đời sống.

Bên cạnh việc khẳng định giá trị của loại hình phát thanh, tại diễn đàn, các chuyên gia, đại biểu cũng nhận định những cơ hội của phát thanh trong thời đại số trước sự thay đổi mạnh mẽ của khoa học công nghệ. Theo ông Đồng Mạnh Hùng , Trưởng Ban Thư ký - Biên tập, Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV), trước kia, phát thanh chỉ được phát sóng trên AM, FM nhưng hiện nay, mạng internet và chuyển đổi số đã khiến loại hình báo chí này tiếp cận gần gũi hơn với công chúng thông qua nhiều hình thức đa dạng như nền tảng số, mạng xã hội, những hình thức phát sóng không cần đến ăng-ten.

Thời đại công nghệ số mang đến nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức với báo chí, trong đó có phát thanh. Bà Lưu Thị Thanh Hà, Phó Giám đốc Trung tâm Báo chí và Truyền thông thành phố Hải Phòng, Phó Chủ tịch Hội Nhà báo thành phố Hải Phòng đặt vấn đề: Trong bối cảnh báo chí đa nền tảng, liệu các cơ quan quản lý địa phương, lãnh đạo cơ quan báo chí đã thực sự coi phát thanh là một mũi nhọn cần đầu tư phát triển hay vẫn là sản phẩm bên lề?

Còn theo Phó Tổng Biên tập Báo và Đài PT-TH Phú Thọ Nguyễn Thị Tuyết Chinh, trong lĩnh vực quản lý phát thanh, truyền hình gần như không có một cơ quan nào hướng dẫn về chuyên môn, nghiệp vụ. “Hiện nay, về mặt quản lý, để định danh cho các hệ thống phát thanh, truyền hình từ Trung ương đến địa phương đang không có đầu mối. Chúng tôi cần một cơ chế rõ ràng cho các loại hình báo chí về thẩm quyền quản lý nhà nước, về định hình cho các loại hình, kỹ năng nghiệp vụ chuyên môn, các chức danh sản xuất để các đài địa phương làm theo,” bà Chinh nói.

Một trong những thách thức lớn nhất của phát thanh trong thời đại công nghệ số là hấp dẫn công chúng. Trước kia, công chúng có thể dành hàng giờ đồng hồ để nghe các chương trình radio, nhưng bây giờ thì khác, họ ít khi dành nhiều thời gian như vậy cho phát thanh. Thay vào đó, công chúng sẽ chọn nghe những gì họ yêu thích.

Cần đổi mới hình thức phát thành

Tại diễn đàn, các đại biểu nêu nhiều ý kiến đóng góp để phát thanh phát triển trong thời đại công nghệ số. Trưởng Ban Thư ký - Biên tập Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV) Đồng Mạnh Hùng chia sẻ, điều quan trọng nhất trong việc sản xuất một chương trình phát thanh là nội dung. Các nhà báo cần lựa chọn những vấn đề gần gũi, quen thuộc với công chúng. Nếu chỉ nói những điều lớn lao, xa vời với họ thì họ sẽ ngày càng ít quan tâm đến các chương trình phát thanh.

Cũng theo ông Hùng, để phát triển được nền tảng phát thanh số quốc gia, cần tạo ra một nền tảng tích hợp tất cả các đài phát thanh, truyền hình địa phương, các kênh phát thanh để công chúng có thể theo dõi một cách dễ dàng hơn. “Vấn đề quan trọng nhất là nội dung ở trên các nền tảng. Chúng ta cần thay đổi chiến lược phát triển, nghiên cứu nội dung kỹ, đảm bảo nội dung đó phải đáp ứng được nhu cầu của công chúng số. Người nghe phát thanh bây giờ rất hiện đại và họ cũng rất muốn nghe điều gì đó mang khía cạnh cá nhân, góc nhìn riêng của một nhà báo cụ thể,” ông Đồng Mạnh Hùng chia sẻ.

Về vấn đề này, Trưởng Ban VOH Online (Đài Tiếng nói Nhân dân thành phố Hồ Chí Minh) Nguyễn Công Vinh chia sẻ thêm, hiện nay nếu truyền thông chính sách bằng hình thức thông tin thông thường thì công chúng sẽ không quan tâm. Nhưng nếu biến tiếng nói của Nhà nước trở thành giọng nói của người dân thì công chúng sẽ dễ tiếp cận hơn.

Diễn đàn “Cơ chế nào để phát thanh phát triển trong giai đoạn hiện nay?” đặt ra những vấn đề “nóng” dành cho loại hình phát thanh, đồng thời cũng gợi mở những giải pháp hiệu quả để phát thanh ngày càng phát triển, đáp ứng được nhu cầu của công chúng trong thời đại số.