Ớn lạnh... thịt thối

Thời điểm này, dạo qua các chợ nội, ngoại thành Hà Nội… dễ gặp nội tạng động vật như lòng, nầm dê, lợn, gà chín, sống "tươi ngon" được bày bán rất nhiều. Có điều một lượng không nhỏ sản phẩm đó không có nguồn gốc, không có giấy kiểm dịch vệ sinh thú y...

Một vụ vận chuyển thực phẩm bẩn bị phát hiện tại huyện Thường Tín, Hà Nội.
Ảnh: Đỗ Minh

Tràn lan nội tạng động vật "bẩn"

Còn hơn một tháng nữa mới đến Tết Nhâm Thìn, nhưng các mặt hàng thực phẩm đông lạnh, tươi sống… tràn lan trên thị trường, sản phẩm không nguồn gốc, mất an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) bày bán vô tư ở các chợ và sử dụng trong các nhà hàng.

Cùng với đoàn kiểm tra liên ngành, PV Hànộimới có mặt tại các chợ đầu mối ở Hà Nội, các ngã ba vào thành phố chứng kiến hàng đoàn xe máy đang đứng đợi lấy hàng. Mới đây, tại ngã ba dốc Tân Ấp, phường Phúc Tân, quận Hoàn Kiếm, đội kiểm soát liên ngành phát hiện xe ô tô chở 10 thùng xốp cỡ lớn, chứa đầy nầm lợn, tràng lợn ngả màu vàng, bụi đất bám đầy, mùi hôi bốc lên đến khó thở. Kết quả là lực lượng chức năng đã thu giữ 1,4 tấn nầm và 50kg tràng lợn. Lái xe đồng thời là chủ nhân lô hàng thừa nhận, số hàng này được mua từ Bắc Ninh đưa về Hà Nội để bán cho các nhà hàng, quán ăn. Dĩ nhiên, lô hàng trên không có hóa đơn chứng từ, không giấy kiểm dịch thú y. Trước đó, tại địa bàn huyện Thường Tín, cơ quan chức năng đã phát hiện hai xe ô tô chở khoảng 1 tấn nội tạng động vật không có giấy kiểm dịch, không giấy tờ chứng minh nguồn gốc. Lô hàng chuẩn bị được "xé" nhỏ để giao cho các chủ hàng đang ngồi trên xe máy thì bị lực lượng liên ngành ập tới kiểm tra. Nếu không kịp thời bị bắt giữ, có lẽ số nội tạng "bẩn" trên đã "nằm" trên bàn ăn của người tiêu dùng.

Chi cục Thú y Hà Nội cho biết, trong 3 tháng qua lực lượng liên ngành đã phát hiện và bắt giữ 10 vụ vận chuyển, tiêu thụ nội tạng động vật không rõ nguồn gốc, trong đó số lượng nhiều chính là nầm lợn và lòng tràng gà. Đa phần số hàng này đang trong kỳ phân hủy, bốc mùi hôi thối, tiết ra chất nhớt. Hầu hết nguồn hàng này chưa qua kiểm dịch, không có hóa đơn chứng từ xác định nguồn gốc được đưa về Hà Nội và các tỉnh lân cận tiêu thụ. Điều đáng lo ngại, các lô hàng thực phẩm bẩn sau khi đi qua cửa ngõ thành phố sẽ được chia nhỏ đưa về các chợ, quán ăn và điểm chế biến thực phẩm. Một chủ quán nầm nướng tại Văn Quán, Hà Đông thản nhiên cho rằng, thực phẩm cứ đưa đến thấy tươi, ngon thì lấy chứ đâu cần để ý đến nguồn gốc. Quán nướng nào chẳng được đưa hàng đến tận nơi. Theo ông Cấn Xuân Bình, Phụ trách Chi cục Thú y Hà Nội, nhiều loại thực phẩm, nội tạng động vật nhập lậu đã ngâm hóa chất không cần bảo quản trong tủ lạnh, có thể để được vài tháng vẫn tươi nguyên.

Trong 10 tháng đầu năm 2011, Chi cục Thú y Hà Nội phối hợp với cơ quan liên ngành kiểm tra xử lý hơn 500 vụ vi phạm về ATVSTP, trong đó giật mình thấy sai phạm đến ghê sợ vì thực phẩm đã ôi thiu, nếu sử dụng sẽ mắc bệnh. Không chỉ nguồn thực phẩm nhập khẩu không bảo đảm ATVSTP mà ngay nguồn thực phẩm trong nước cũng có nguy cơ "bẩn". Tại cuộc họp ATVSTP dịp Tết do Bộ NN&PTNT tổ chức, Cục Thú y cho biết, trong tháng 11-2011, cả nước đã có 33/63 tỉnh, thành phố đánh giá, phân loại cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm (GSGC). Qua kiểm tra hơn 450 cơ sở trong cả nước, thì có đến 206 cơ sở xếp loại C - loại thấp nhất về chất lượng bảo đảm ATVSTP trong giết mổ GSGC. Cũng theo Cục Thú y, thời điểm gần đây tại một số Chi cục Thú y địa phương đã xảy ra hiện tượng bán giấy chứng nhận kiểm dịch, bán niêm phong kẹp chì, tạo cơ hội cho thực phẩm "bẩn" lưu thông. Ông Phan Huy Đăng, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội cho biết, thành phố đang đẩy mạnh công tác kiểm tra, kiểm soát hoạt động kinh doanh, vận chuyển, giết mổ gia súc gia cầm. Chi cục Thú y Hà Nội thành lập 3 đoàn kiểm tra ATVSTP tại 15 cơ sở giết mổ, 6 cơ sở bảo quản chế biến và 8 chợ, 5 siêu thị chuyên kinh doanh sản phẩm động vật, đặc biệt là nội tạng. Từ đầu năm đến nay, Chi cục Thú y đã kiểm tra trên 3 nghìn cơ sở chăn nuôi gia súc, 1.288 cơ sở kinh doanh, bảo quản, chế biến, giết mổ, xử lý 138 trường hợp, hủy 120 trường hợp với hàng chục nghìn tấn thịt gia súc, gia cầm và các sản phẩm nội tạng động vật khác.

Tăng cường kiểm tra

Theo cơ quan chức năng, dù kiểm soát quyết liệt thì số vụ nhập lậu, vận chuyển, kinh doanh thực phẩm bẩn bị phát hiện là rất nhỏ so với thực tế. Việc ngăn chặn và kiểm soát thực phẩm bẩn nhập lậu qua biên giới vẫn rất nan giải. Đặc biệt, theo quy định mức xử phạt cao nhất với các hành vi vi phạm trong lĩnh vực vận chuyển, kinh doanh thực phẩm bẩn chỉ có 2 triệu đồng. Mức xử phạt này quá thấp không đủ sức răn đe.

Có nhiều kẽ hở để nguồn nội tạng động vật tràn vào thị trường trong nước. Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát cho biết, các mặt hàng nội tạng, GSGC đã cấm nhập khẩu, song nội tạng "bẩn" vẫn tràn vào nội địa. Nhiều khả năng, nội tạng "bẩn" theo con đường tạm nhập tái xuất để tuồn vào trong nước. Hiện các Cục, Vụ liên quan thuộc Bộ NN&PTNT đang khẩn trương làm việc với Bộ Công thương, tìm hiểu lại hình thức tạm nhập tái xuất, để có biện pháp quản lý chặt hơn. Chi cục trưởng Chi cục Thú y Lào Cai Nguyễn Thị Khang cho biết, cơ quan thú y chỉ chịu trách nhiệm kiểm dịch đối với hàng nhập khẩu chính ngạch, trong khi nội tạng nhập lậu tiểu ngạch lại chiếm đến 99%. Lợi dụng chính sách biên mậu, các đầu nậu thuê "cửu vạn" vận chuyển hàng về các tỉnh giáp biên giới lén lút tiêu thụ. Ngăn chặn hàng hóa, nhập lậu trong đó có nội tạng "bẩn" vẫn ngoài tầm kiểm soát của lực lượng chức năng. Vấn đề quản lý thực phẩm, nhất là nội tạng động vật lưu hành trên thị trường còn chưa rõ chuyên ngành, nên cần sự phối hợp chặt chẽ của liên ngành để kiểm tra, xử phạt nghiêm các hành vi vi phạm.