Nuôi trồng thủy sản ở Hà Nội: Manh mún, tự phát và rủi ro cao

(HNM) - Nuôi trồng thủy sản (NTTS) là một hướng phát triển kinh tế của nhiều vùng nông thôn. Tuy nhiên, NTTS ở Hà Nội đang gặp nhiều khó khăn. Ngoài những rủi ro do thời tiết, dịch bệnh, thiên tai... NTTS ở Hà Nội còn có những hạn chế trong áp dụng khoa học kỹ thuật và thiếu cơ chế chính sách phù hợp nên phát triển manh mún, năng suất, chất lượng thấp. Nhiều ý kiến cho rằng, ngành thủy sản Hà Nội rất cần được quy hoạch đúng tầm, có quy mô để phát triển bền vững.

Nông dân "đói" kiến thức

Thu hoạch thủy sản tại huyện Thanh Trì. Ảnh: TTXVN

Theo Chi cục Thủy sản thành phố, các huyện như Phú Xuyên, Ứng Hòa, Mỹ Đức, Thanh Oai, Thanh Trì, Chương Mỹ, Ba Vì… đều có tiềm năng lớn về NTTS tập trung với tổng diện tích khoảng hơn 30.000ha. Tuy nhiên, diện tích đưa vào nuôi thả hiện tại mới đạt khoảng 17.000ha (đạt 54,15%);năng suất bình quân đạt 3 tấn/ha/năm. Theo ông Nguyễn Viết Để, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Hà Nội, hiện nay người NTTS thường chỉ làm theo cảm tính và dựa vào kinh nghiệm là chính, kiến thức về chăm sóc, quản lý môi trường nước để phòng trừ dịch bệnh hầu như chưa có. Bên cạnh đó, người nông dân còn chưa am hiểu cách sử dụng thức ăn hợp lý nên còn lãng phí trong chăn nuôi, gây ô nhiễm môi trường. Đặc biệt, nguồn vốn của nông dân đầu tư vào NTTS còn hạn hẹp, các nguồn vay hỗ trợ khó tiếp cận, nên bà con rất khó khăn đầu tư lớn để mở rộng sản xuất.

Bên cạnh đó, việc áp dụng khoa học kỹ thuật và công tác quy hoạch trong NTTS chưa được quan tâm đúng mức. Ở một số nơi, môi trường đã có dấu hiệu suy thoái, nguồn nước bị ô nhiễm, dẫn đến dịch bệnh phát sinh gây thiệt hại lớn cho người nông dân. Anh Bùi Văn Tại, ở Thanh Oai bộc bạch: Hiện nay, nguồn nước bị ô nhiễm do nhiều nguyên nhân, chủ yếu từ nguồn nước thải trong chăn nuôi, sinh hoạt, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật… bởi hệ thống thủy lợi phục vụ NTTS ở một số nơi chưa hoàn thiện. Khó khăn thứ hai là sự mất cân bằng giữa cung và cầu, theo đó vấn đề bảo đảm chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm còn hạn chế trong khi vấn đề kiểm soát chất lượng đầu vào như giống, thức ăn còn rất nan giải.

Cần cơ chế hỗ trợ hợp lý

Đến năm 2020, diện tích mặt nước NTTS của thành phố Hà Nội phấn đấu đạt 24.500ha, năng suất 7,1 tấn/ha. Tổng kinh phí thực hiện chương trình là 1.931,514 tỷ đồng, trong đó ngân sách nhà nước là 1.052,060 tỷ đồng. Giá trị thu nhập từ thủy sản là 5.400 tỷ đồng, cung cấp 175.000 tấn cá tươi cho thành phố mỗi năm. Tăng thu nhập cho người nuôi lên 80-90 triệu đồng/ha/năm.

Theo ông Nguyễn Viết Để, Nhà nước đã có một số chính sách đối với người NTTS như hỗ trợ xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm, hỗ trợ nông dân học nghề và kinh phí đào đắp bờ cho vùng chuyển đổi với mức 8-10 triệu đồng/ha. Thành phố Hà Nội cũng đã đầu tư xây dựng hạ tầng cho các vùng nuôi tập trung, gồm các hạng mục chính như hệ thống điện đến trục chính của các hộ, hệ thống bờ bao vùng chuyển đổi; hỗ trợ xây dựng mô hình là 50 triệu đồng/ha… Để mở hướng cho thủy sản Hà Nội phát triển, UBND thành phố đã phê duyệt Chương trình phát triển NTTS giai đoạn 2009-2015 và định hướng đến năm 2020. Trong đó, xây dựng quy hoạch vùng nuôi thả tập trung ở những huyện có tiềm năng chuyển đổi lớn để đầu tư hạ tầng đồng bộ, áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, tạo ra khối lượng hàng hóa lớn, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm. Đặc biệt chú ý xây dựng cơ cấu đàn cá nuôi hợp lý cho từng vùng và khuyến khích đầu tư chuyển đổi sang nuôi con đặc sản ở các huyện có tốc độ đô thị hóa cao như Từ Liêm, Thanh Trì, Đông Anh…

Tuy nhiên, nhiều hộ NTTS đề nghị cơ quan chức năng cần quan tâm đầu tư khâu sản xuất giống có chất lượng cao, ưu tiên phát triển sản xuất giống phục vụ nhu cầu nuôi tại chỗ ở những nơi có điều kiện thuận lợi. Đồng thời đẩy nhanh công tác chuyển giao kỹ thuật, ở những vùng nuôi tập trung cần đưa công nghệ tiên tiến về quản lý môi trường nước, phòng trừ dịch bệnh; áp dụng công nghệ sinh học cho cải tạo, xử lý ô nhiễm môi trường. Bên cạnh đó, thành phố cũng nên có cơ chế, khuyến khích các tổ chức, cá nhân đầu tư vào lĩnh vực NTTS; gắn kết "4 nhà" (nhà quản lý, nhà khoa học, nhà doanh nghiệp, nhà nông) nhằm đẩy mạnh phát triển thủy sản, bảo quản, chế biến và tiêu thụ sản phẩm.

Quỳnh Dung