Nước Bỉ trước nguy cơ chia tách

(HNM) - Đã hơn 5 tháng qua, kể từ ngày bầu cử Quốc hội (10-6) nhưng Vương quốc Bỉ vẫn chưa có Chính phủ mới bất chấp vua An-be II đã nhiều lần kêu gọi hai cộng đồng Phla-măng và Va-lô-ni đoàn kết và bắt tay xây dựng một chính phủ liên hiệp.

Như vậy, Bỉ đã phá vỡ kỷ lục của chính mình vào năm 1988 đểlập một kỷ lục mới về tình trạng không có chính phủ mới. Đây là lý do khiến những lời đồn đoán về sự phân rã của xứ sở của sô-cô-la - một ý tưởng nghe có vẻ hoang đường nhưng lại trở thành đề tài nónghiện nay của người dân nước này. Nhất là khi các nguồn tin cuối tuần qua cho biết, các đảng thuộc khu vực Va-lô-ni đã quyết định ngừng các cuộc thương lượng về thành lập liên minh cầm quyền để phản đối các đảng thuộc khu vực Phla-măng bỏ phiếu chia tách khu vực bầu cử chủ chốt quanh thủ đô Brúc-xen thành hai khu vực riêng biệt.

Nằm giữa Hà Lan, Pháp và Đức, Vương quốc Bỉ có khoảng 10,5 triệu dân. Trong đó 6,5 triệu người nói tiếng Hà Lan thuộc cộng đồng Phla-măng ở miền Bắc và bốn triệu người nói tiếng Pháp thuộc cộng đồng Va-lô-ni ở miền Nam. Hai cộng đồng này đã gần như tự trị từ những năm 1980 chỉ trừ thủ đô Brúc-xen là khu vực song ngữ. Thực ra xu hướng tách biệt không phải đến bây giờ mới xuất hiện mà ngay từ khi vương quốc này ra đời năm 1830, mối bất hòa từ đó đến nay giữa những người Phla-măng và Va-lô-ni vẫn tồn tại. Trong những năm qua, việc các đảng phái thuộc hai cộng đồng có thể hợp tác với nhau phần lớn là nhờ công sức và tiếng nói của nhà Vua.

Trong cuộc tổng tuyển cử hồi tháng 6 vừa qua, Đảng Dân chủ Thiên chúa giáo (CDV) của những người nói tiếng Hà Lan và Đảng Tự do của những người nói tiếng Pháp đã giành đa số trong Quốc hội có 150 ghế của Bỉ. Tuy nhiên, sau đó mỗi đảng này lại bị tách ra thành hai đảng khác nhau. Tiến trình đàm phán về thành lập chính phủ liên minh giữa 4 đảng này đã liên tiếp thất bại. Một trong những nguyên nhân là bất đồng về vấn đề quyền tự trị ở vùng Phla-măng. Hai đảng nói tiếng Pháp ở vùng Va-lô-ni đã kiên quyết phản đối yêu cầu của hai đảng ở vùng Phla-măng, trong đó có CDV, đòi trao quyền tự trị nhiều hơn cho vùng này.

Nước Bỉ hiện tiếp tục nằm dưới sự điều hành tạm thời của chính phủ sắp mãn nhiệm đứng đầu là Thủ tướng Ghi Véc-hốp-xtát. Tuy nhiên, chính phủ sắp mãn nhiệm này không có quyền đưa ra các quyết sách. Trong khi đó, ông Y-vơ Lơ-téc-mơ, thủ lĩnh CDV - đảng giành được nhiều phiếu bầu nhất trong cuộc bầu cử hồi tháng 6, được Vua Bỉ An-be II chỉ định đứng đầu các cuộc đàm phán thành lập chính phủ liên minh vẫn chưa tìm được sự thỏa hiệp giữa hai cộng đồng nói tiếng Hà Lan và nói tiếng Pháp.

Năm ngoái, người dân Bỉ đã một phen choáng váng khi một đài truyền hình của nước này tung tin thất thiệt rằng cộng đồng Phla-măng ở Bỉ đã tuyên bố độc lập còn Vua và Hoàng hậu thì đã rời khỏi ngai vàng. Hiện, sự bế tắc trong việc thành lập một chính phủ liên hiệp giữa hai cộng đồng trên đã khiến ngày càng có nhiều ý kiến đề xuất chia tách Bỉ thành hai quốc gia. Các tổ chức cực đoan đã tận dụng cơ hội này tổ chức biểu tình khắp nơi đòi chia tách đất nước. Nhiều người Phla-măng than phiền rằng nền kinh tế hưng thịnh hơn của họ đã phải “bao cấp” cho cộng đồng Va-lô-ni với những thành phố xập xệ và tỉ lệ thất nghiệp cao tới 14% (gấp đôi của người Phla-măng). Một cuộc thăm dò ý kiến mới đây trên hệ thống truyền hình VTM của Bỉ cho biết 46% người dân Phla-măng ủng hộ độc lập, cao nhất trong vài năm trở lại đây.

Hy vọng cuối cùng của những người muốn duy trì một nước Bỉ nguyên vẹn là Brúc-xen vẫn là nơi “đóng đô” của 2 tổ chức quan trọng: trụ sở chính của Khối hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và trụ sở chính của Liên minh châu Âu (EU). Các nhà lãnh đạo EU lo ngại, nếu nước Bỉ xảy ra một cuộc chia cắt, châu Âu sẽ phải đối mặt với một phong trào ly khai như nhóm ly khai xứ Ba-xcơ ở Tây Ban Nha từng gây đổ máu ngay giữa EU từ nhiều năm nay.

Lâm Phương