Nơi chắp cánh cho ước mơ bay xa

Những lớp học đặc biệt

Bao nhiêu năm Trung tâm Nuôi dưỡng trẻ khuyết tật Hà Nội (Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Hà Nội) đi vào hoạt động (từ năm 1978 đến nay) là bấy nhiêu năm trẻ em được nuôi dưỡng thường xuyên tại đây có mùa tựu trường ý nghĩa. Những ngày đầu tháng 9-2022, học sinh có hoàn cảnh đặc biệt sống tại trung tâm chính thức bước vào năm học mới 2022-2023 với nhiều cung bậc cảm xúc.

Lớp 1A là lớp tiền tiểu học duy nhất tại “ngôi trường” đặc biệt này, dành cho trẻ em mới vào hoặc những trẻ chưa đủ khả năng tiếp thu kiến thức bậc tiểu học. Hiện tại, lớp có 8 học sinh đến từ nhiều địa phương trên địa bàn Hà Nội. Các em được giáo viên chủ nhiệm Nguyễn Thị Kiều Ninh rèn nếp sinh hoạt, hướng dẫn làm quen với nét chữ và con số, tập cầm bút… Thấy cô giáo, cũng là người mẹ thứ hai vào lớp, em N.A bật lên âm thanh “bẹ… ẹ.. ẹ… ơi” (mẹ ơi). Vừa đến bên N.A vỗ về, cô giáo Kiều Ninh vừa kể, N.A (sinh năm 2012), đến từ xã Tốt Động (huyện Chương Mỹ), bị khiếm thính và tật khác, vào trung tâm từ năm 2018. Thời gian đầu, N.A không thể giao tiếp, thường có thái độ sợ sệt. Sau quá trình phục hồi chức năng, N.A dần bật lên những âm thanh thân thuộc, trở thành học sinh lớp tiền tiểu học.

Dường như cũng muốn được mẹ Kiều Ninh vỗ về, em N.Đ.M (sinh năm 2011) đến từ phường Phú Lãm (quận Hà Đông) bị đa dạng tật liền òa khóc. Thấy M khóc, lớp trưởng N.T.L (sinh năm 2013) xăm xắn đi lấy khăn mặt để mẹ Ninh lau mặt cho bạn. Được biết, N.T.L là trẻ mồ côi bị bỏ rơi, được đưa về trung tâm từ khi còn rất nhỏ với thể trạng yếu, đa khuyết tật. Sau thời gian dài được những người bố, người mẹ thứ 2 ở trung tâm nuôi nấng, chăm sóc, sức khỏe thể chất, tinh thần của N.T.L chuyển biến vượt bậc, hiện có thể giúp cô giáo Kiều Ninh một số việc nhỏ, như lau bảng, quét lớp, giặt khăn mặt cho bạn…

Sau quá trình học tiền tiểu học, những học sinh có khả năng tiếp thu sẽ được học tiểu học, từ lớp 1B đến lớp 5. Trưởng phòng Quản lý dạy chữ và hướng nghiệp dạy nghề (Trung tâm Nuôi dưỡng trẻ khuyết tật Hà Nội) Trương Thị Liên cho hay: Ở bậc tiểu học, các lớp học được sắp xếp theo dạng tật của học sinh. Năm học 2022-2023, trung tâm có 8 lớp học văn hóa theo chương trình giáo dục chuyên biệt (7 lớp dành cho trẻ khiếm thính, 1 lớp dành cho trẻ khuyết tật trí tuệ). Còn những trẻ không đủ khả năng nhận thức được điều trị phục hồi chức năng lâu dài.

Bằng sự tận tâm, yêu nghề, yêu trẻ của đội ngũ giáo viên nơi đây, việc dạy và học tại những lớp bậc tiểu học diễn ra bài bản, khoa học. Với các lớp dành cho học sinh khiếm thính, bàn ghế được sắp xếp theo hình chữ U để học sinh dễ dàng tiếp thu kiến thức, tương tác với giáo viên bằng ngôn ngữ ký hiệu. Khi học bài “Cậu bé thông minh” vào sáng 6-9 vừa qua do cô giáo Nguyễn Thị Tuyền đứng lớp, học sinh L.T.H (lớp 3, sinh năm 2009, đến từ xã Hợp Đồng, huyện Chương Mỹ) dùng ngôn ngữ ký hiệu để bày tỏ: “Em cũng muốn trở thành người thông minh. Em sẽ tiếp tục học tập tốt, học lên cao để thầy, cô vui, bố, mẹ phấn khởi”…

Đồng hành với người khuyết tật

Những năm trước, nhờ việc kiên trì dạy và học, điều trị phục hồi chức năng, Trung tâm Nuôi dưỡng trẻ khuyết tật Hà Nội đã giúp nhiều thế hệ học sinh hòa nhập xã hội. Có thể kể đến trường hợp Đỗ Thanh Sơn, hiện là giáo viên tại Trường Phổ thông cơ sở dân lập dạy trẻ câm điếc Hà Nội; đồng thời làm trợ giảng cho Khoa Giáo dục đặc biệt của một số trường sư phạm trên địa bàn thành phố. Đánh giá về đồng nghiệp, Hiệu trưởng Trường Phổ thông cơ sở dân lập dạy trẻ câm điếc Hà Nội Mạc Chung Thủy cho biết: “Thầy Đỗ Thanh Sơn biết cách truyền đạt kiến thức cho học sinh khiếm thính dễ nhớ, dễ tiếp thu. Hơn nữa, quá trình vượt lên khó khăn, hòa nhập xã hội của thầy Sơn là tấm gương để các thế hệ học sinh nhà trường học tập, noi theo”.

Ngoài trường hợp nêu trên, hàng chục lao động khuyết tật đang làm việc tại Công ty TNHH May mặc 18-4 Hà Nội cũng trưởng thành từ trung tâm. Nhiều trường hợp khác trở về địa phương lập nghiệp cũng gặt hái được thành công nhất định. Trao đổi với phóng viên Báo Hànộimới, Giám đốc Trung tâm Nuôi dưỡng trẻ khuyết tật Hà Nội Phan Văn Thái cho hay, trẻ em được nuôi dưỡng, học tập tại trung tâm ở nhiều độ tuổi khác nhau, có những học sinh tốt nghiệp bậc tiểu học đã bước vào tuổi lao động.

Do đó, trung tâm thường xuyên phối hợp với các đơn vị, doanh nghiệp tổ chức hướng nghiệp, dạy nghề cho học sinh khuyết tật theo hướng phù hợp với thị trường lao động. Những năm gần đây, đa số học sinh hoàn thành chương trình học tập, điều trị tại trung tâm đều có khả năng hòa nhập xã hội tốt hơn.

Tuy nhiên, cũng như nhiều đơn vị có chức năng nuôi dưỡng, dạy học, hướng nghiệp cho người khuyết tật khác, Trung tâm Nuôi dưỡng trẻ khuyết tật Hà Nội gặp không ít khó khăn trên lộ trình giúp người khuyết tật có kiến thức văn hóa, kỹ năng nghề nghiệp vững vàng. Lý giải nguyên nhân, Trưởng phòng Quản lý dạy chữ và hướng nghiệp dạy nghề của trung tâm Trương Thị Liên cho hay, do số lượng học sinh không nhiều, mỗi năm chỉ có khoảng 10-15 người hoàn thành chương trình tiểu học, nên việc tổ chức đào tạo nghề hoặc dạy học văn hóa bậc trung học cơ sở tại trung tâm không thể thực hiện. Hơn nữa, với những học sinh đã lớn, các em không còn là đối tượng bảo trợ xã hội để được tiếp tục nuôi dưỡng, học tập tại trung tâm, còn việc đưa các em đi học văn hóa, học nghề trong môi trường giáo dục hòa nhập ngoài cộng đồng rất khó triển khai…

Đáng quan tâm hơn, người khuyết tật thường mong muốn được làm việc trong môi trường có những người đồng cảnh, khiến việc sắp xếp công việc cho họ không dễ dàng. Có những doanh nghiệp đã cử cán bộ về Trung tâm Nuôi dưỡng trẻ khuyết tật Hà Nội học ngôn ngữ ký hiệu, làm quen với người khuyết tật để giao tiếp, dạy nghề và nhận họ về làm việc, nhưng họ từ chối vì doanh nghiệp không có người đồng cảnh…

Vượt lên tất cả những khó khăn, vất vả, 37 cán bộ, giáo viên, nhân viên Trung tâm Nuôi dưỡng trẻ khuyết tật Hà Nội ngày đêm tận tình chăm lo từ bữa ăn, giấc ngủ đến việc học chữ, học nghề, phục hồi chức năng của 129 trường hợp đang sống tại đây. Tấm lòng yêu thương đó góp phần vun trồng, bồi đắp cho những ước mơ của trẻ em khuyết tật được vươn xa. Ông Nguyễn Trung Minh, thôn 1, xã Canh Nậu (huyện Thạch Thất), hiện có 2 cháu nội sống tại trung tâm chia sẻ: “Mỗi lần đến thăm các cháu, nhìn các cháu tiến bộ từng ngày, biết bày tỏ sở thích, ước mơ, trong tôi đong đầy niềm vui, sự biết ơn các thầy, cô giáo nơi đây”.