Những “ngôi làng mất trí nhớ”

De Hogeweyk - nơi cảm hứng bắt đầu

Với hàng chục ngôi nhà bằng gạch thân thiện, cảnh trí xinh đẹp trong một khu vực rộng 16.000m2, De Hogeweyk, một cộng đồng nhỏ bé nằm cách thành phố Amsterdam khoảng 20km, thoạt nhìn cũng giống như bao thị trấn nhỏ khác của Hà Lan. Ở đây cũng có nhà hát, cửa hàng bách hóa, bưu điện, khu vườn nhỏ và câu lạc bộ sinh hoạt văn hóa. Tuy nhiên, khi bước chân vào ngôi làng bạn sẽ thấy một thế giới hoàn toàn khác biệt. “Cư dân” ở đây là những người mắc bệnh mất trí nhớ, rất khó để hòa nhập với cuộc sống bên ngoài.

De Hogeweyk được xem là mô hình đầu tiên trên thế giới biến một trại dưỡng lão thông thường trở thành một ngôi làng hoàn hảo. “Cư dân” được tự do bài trí nhà cửa, mua sắm đồ đạc ở siêu thị, đi dạo công viên, xem phim, gặp gỡ bạn bè... mà không phải lo bất cứ điều gì, kể cả chuyện quên không mang tiền, thậm chí quên mất mình là ai. Đơn giản bởi tất cả đều được sắp đặt để họ được chăm sóc mà không có cảm giác của một người bệnh. Ngôi làng được trang bị rất nhiều camera giám sát, theo dõi cư dân 24/24 giờ. Tất cả nhân viên phục vụ từ chủ hiệu tạp hóa đến người làm vườn, từ nhà tạo mẫu tóc đến nha sĩ... đều được đào tạo bài bản.

De Hogeweyk được thành lập năm 2009 từ ý tưởng của Yvonne Van Amerongen, nhân viên tại một nhà dưỡng lão truyền thống của Hà Lan. Bà nhận ra điều quan trọng với người cao tuổi mắc bệnh lú lẫn, hơn cả tiếp cận với cách trị liệu tốt nhất, là được tự do làm theo ý thích, được sống một cuộc sống bình thường như ở nhà mình. Kết quả, “cư dân” tại De Hogeweyk ít dùng thuốc, ăn ngon hơn, sống lâu hơn và vui vẻ hơn so với những người trong các cơ sở chăm sóc người già tiêu chuẩn. Chính vì vậy, ngôi làng này đã trở thành nguồn cảm hứng tuyệt vời cho những người đang tìm kiếm mô hình chăm sóc nhân văn cho người cao tuổi bị sa sút trí tuệ.

Korongee Dementia Village

Tại Australia cũng có một “thị trấn bí ẩn" dành cho người mất trí có tên Korongee Dementia Village, nằm ở Hobart, thành phố lớn nhất của bang Tasmania.

Lấy cảm hứng từ ngôi làng De Hogeweyk của Hà Lan, thị trấn này cũng có các cửa hàng, quán cà phê, tiệm cắt tóc, siêu thị, nhà hàng, công viên và rạp chiếu phim... Những ngôi nhà ở đây được thiết kế thấp tầng, có nhiều chỗ ngồi nhưng không có cầu thang, cửa ra vào rộng, màu sắc trang nhã, thân thiện, được trang trí theo những cách riêng phù hợp sở thích và thói quen của mỗi người. Đặc biệt, những nguyên tắc về thiết kế cho người bị chứng mất trí nhớ được áp dụng tối đa. Chẳng hạn mỗi ngôi nhà có một màu khác nhau với cánh cửa sơn màu đặc biệt. Trước mỗi nhà lại trồng một loại cây có màu sắc, hình dáng khác biệt và có gắn một hộp ghi nhớ...

Giám đốc điều hành của Korongee Dementia Village, ông Lucy O'Flaherty cho biết: Thiết kế của ngôi làng giúp cư dân sống với chứng mất trí nhớ dễ dàng tìm đường và sống độc lập nhất có thể. Hiện có hơn 90 cư dân là những người cao tuổi bị mắc chứng mất trí nhớ sống ở đây. Họ thường đi dạo xung quanh, trò chuyện với hàng xóm, chơi cờ vua và sống một cuộc sống vô cùng nhàn nhã.

"Ngôi làng mất trí nhớ” ở Pháp

Cách thủ đô Paris của nước Pháp ba giờ rưỡi ngồi tàu điện, Landais Alzheimer nằm ở thành phố Dax, tỉnh Landes có vẻ ngoài giống hầu hết ngôi làng nhỏ vùng tây nam nước Pháp với những ngôi nhà gỗ mái đỏ nổi bật bên con đường làng uốn lượn mềm mại. Song đây không phải ngôi làng bình thường, bởi cư dân đều mắc hội chứng Alzheimer, căn bệnh cướp đi trí nhớ và không có cách nào chữa khỏi. Chính phủ Pháp đã đầu tư khoảng 33 triệu USD để xây dựng ngôi làng này.

Làng bao gồm 4 “khu phố” được xây dựng trên một khu đất rộng 5ha, bao bọc xung quanh bởi cảnh quan yên tĩnh. Các quán cà phê, cửa hàng, tiệm làm tóc, siêu thị nhỏ và thư viện làng Landais Alzheimer mở cửa hằng ngày. Ngôi làng còn có công viên và ao cá. Những “cư dân” ở đây không được phép rời khỏi làng nhưng bạn bè và gia đình họ có thể tự do tới thăm. Thay vì cuộc sống chỉ có nghỉ ngơi và chờ được chăm sóc, những người ở đây có thể được bố trí làm các công việc nhẹ nhàng như sắp xếp bàn ăn dưới sự hỗ trợ của một nhân viên...

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 10 triệu người được chẩn đoán mắc chứng sa sút trí tuệ. Chính vì vậy, mô hình nghỉ dưỡng, chữa bệnh kiểu những “ngôi làng mất trí” ngày càng phát triển ở những quốc gia có dân số già, mang đến cảm hứng cho một cuộc sống nhân văn hơn, thân thiện hơn với người cao tuổi.