Những giá trị còn mãi với thời gian từ cuộc vượt ngục lớn nhất tại nhà tù Hỏa Lò

Chương trình có sự tham gia của thân nhân các cựu tù chính trị từng tham gia cuộc đại vượt ngục cách đây 80 năm: Trần Đăng Ninh, Lê Tất Đắc, Trần Tử Bình, Trương Thị Mỹ…

Theo Giám đốc Ban Quản lý di tích Nhà tù Hỏa Lò Nguyễn Thị Bích Thuỷ, chương trình giao lưu “Dấu ấn vượt thời gian” không chỉ bày tỏ lòng tri ân với các cựu tù cách mạng mà còn khơi dậy niềm tự hào lịch sử cho các thế hệ người Việt Nam. Chương trình ôn lại những ký ức hào hùng của lịch sử dân tộc, nhiều câu chuyện về cuộc vượt ngục của các chiến sĩ cách mạng thể hiện ý chí và khát vọng tự do của người Việt Nam.

Ban Quản lý di tích Nhà tù Hoả Lò cho biết, cách đây vừa tròn 80 năm, ngày 9-3-1945, Nhật đảo chính Pháp, chiếm quyền quản lý Nhà tù Hỏa Lò. Lợi dụng quân Nhật có nhiều sơ hở trong việc canh phòng, hơn 100 tù chính trị đã vượt ngục bằng nhiều hình thức: “Thăng thiên”: Trèo tường; “Độn thổ”: chui cống ngầm; “Đi qua cửa ngục”, trà trộn vào đoàn người thăm nuôi tiếp tế thoát khỏi Nhà tù Hỏa Lò. Sau khi vượt ngục thành công, các đồng chí nhanh chóng tỏa về các địa phương, kịp thời bổ sung cán bộ lãnh đạo cốt cán, góp phần làm nên thắng lợi của cuộc Tổng khởi nghĩa tháng Tám – 1945 ở Hà Nội và các tỉnh Đồng bằng Bắc Bộ.

Chia sẻ tại buổi giao lưu, ông Trần Kháng Chiến, con trai đồng chí Trần Tử Bình kể lại: “Sau khi nhóm các đồng chí Trần Đăng Ninh, Lê Trọng Nghĩa, Lê Tất Đắc, Vũ Tuân, Hoàng Minh Chính, Vũ Kỳ… thực hiện vượt ngục vào tối 11-3-1945 chưa thành công, ngày hôm sau 12-3-1945, cha tôi (đồng chí Trần Tử Bình) cùng một số đồng chí khi đến trại J thấy một nắp cống bê tông. Từ nắp cống này, nhóm tìm được đường thoát ra ngoài. Tù chính trị họp lại, lập kế hoạch vượt ngục qua đường cống ngầm. Cuộc đại vượt ngục với sự tham gia hơn 100 tù chính trị đã thành công, trong đó có các đồng chí: Đỗ Mười, Trần Văn Cử, Nguyễn Cao Đàm, Nguyễn Lam, Đỗ Thị Hạnh…”

Ông Trần Tuấn Quảng, con trai đồng chí Trần Đăng Ninh chia sẻ, 80 năm kể từ khi cuộc đại vượt ngục lớn nhất trong lịch sử diễn ra tại di tích nhà tù Hoả Lò, đa số nhân chứng lịch sử từng tham gia cuộc đại vượt ngục đã không còn. Tuy nhiên, câu chuyện về ý chí chiến đấu, tinh thần cách mạng của các chiến sĩ cách mạng vẫn là những bài học lớn cho thế hệ sau, đó là khát vọng tự do, độc lập dân tộc. “Tôi rất xúc động khi được nghe lại những câu chuyện chia sẻ lại từ cuộc vượt ngục của cha ông. Câu chuyện về ý chí chiến đấu không ngừng của ông cha luôn mang có giá trị vượt thời gian”, ông Trần Tuấn Quảng chia sẻ.

Sau thành công của những cựu tù chính trị nam, khu trại giam nữ nhanh chóng mưu trí tìm cách vượt ngục bằng cách nhờ người nhà đem quần áo thường phục, sau đó đóng giả những người đến thăm tù để thoát khỏi nhà lao. Bà Nguyễn Hồng Nga, con cự tù Trương Thị Mỹ bày tỏ, sự thành công của cuộc vượt ngục cho thấy sự mưu trí, dũng cảm, biết nắm thời của những cựu tù trong thời điểm khắc nghiệt.

Tại buổi giao lưu, Trưởng ban liên lạc chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày tại Nhà tù Hoả Lò Nguyễn Tiến Hà chia sẻ: Nhà tù Hoả Lò là mặt trận chiến đấu mới của các chiến sĩ cách mạng. Vì thế, qua các thời kỳ, các cựu tù không ngừng chiến đấu cả về ý chí, tinh thần và hành động. “Vượt ngục là hình thức đấu tranh trình độ cao của các chiến sĩ cách mạng. Với sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, các chiến sĩ phải tranh thủ thời cơ, mưu trí và dũng cảm để thực hiện các cuộc vượt ngục thành công, từ đó tiếp tục chiến đấu vì sự nghiệp cách mạng chung. Cuộc vượt ngục thể hiện rõ sự đoàn kết, tinh thần đấu tranh bền bỉ của người Việt Nam”, ông Nguyễn Tiến Hà bày tỏ thêm.

80 năm kể từ khi cuộc đại vượt ngục lớn nhất lịch sử diễn ra tại nhà tù Hỏa Lò thành công, giá trị và ý nghĩa của sự kiện này vẫn còn mãi với thời gian. Hỏa Lò hiện nay trở thành di tích lịch sử cách mạng với nhiều hoạt động ôn lại lịch sử hào hùng của dân tộc. Hiện nay, Ban Quản lý di tích Nhà tù Hỏa Lò thường xuyên tổ chức các hoạt động, trưng bày, tour đêm… với nội dung đặc sắc, trở thành địa chỉ văn hoá, lịch sử có sức hút đối với du khách trong và ngoài nước đến Thủ đô.