Những cảnh báo nguy hiểm khi mắc bệnh teo não

Những dấu hiệu nhận biết bị teo não

Ở người trưởng thành, bộ não có trọng lượng trung bình khoảng 1,3-1,4 kg và chứa hơn 100 tỷ nơron thần kinh. Tuy nhiên, sau tuổi 25, mỗi ngày con người mất khoảng 3.000 tế bào quan trọng này, kéo theo não bộ bị giảm dần kích thước và sự liên kết giữa các tế bào não cũng kém dần đi. Quá trình lão hóa này phát triển nhanh chóng và rầm rộ hơn khi bước vào độ tuổi 60. PGS.TS Bùi Khắc Hậu, nguyên Trưởng khoa Nội tổng hợp (Bệnh viện Đại học Y Hà Nội) cho biết, teo não hay còn gọi là thoái hóa não được xem như một căn bệnh, một hiện tượng tự nhiên của quá trình lão hóa theo thời gian của con người. Đó là quá trình mất dần các tế bào thần kinh hoặc mất các kết nối giữa tế bào thần kinh trong bộ não, tế bào não chết đi không thể phục hồi.

Biểu hiện sớm nhất của bệnh teo não, theo PGS.TS Bùi Khắc Hậu, đó là thay đổi tính tình và giảm trí nhớ. Thậm chí, người bệnh có thể quên cả những hoạt động thường ngày như quên việc ăn uống, rửa mặt, đi vệ sinh, cài cúc áo... Thậm chí, có trường hợp quên cả ngày, tháng, quên tên người thân trong gia đình, khi ra đường quên cả lối về nhà... Nguy hiểm hơn, trong số những bệnh nhân bị teo não, khoảng 30% có ảo giác, khoảng 30% bị hoang tưởng và 40 - 50% có các triệu chứng trầm cảm và lo âu. Hậu quả của bệnh teo não từ lúc xuất hiện những triệu chứng đầu tiên cho đến lúc qua đời có thể kéo dài từ 8 đến10 năm và gây ra nhiều bệnh lý khác như viêm phổi, viêm đường tiết niệu, nhiễm trùng do loét bởi tỳ đè (với người nằm nhiều), bệnh tim mạch...

Nguy cơ “bệnh chồng bệnh”

Theo bác sĩ Nguyễn Trung Anh, Giám đốc Bệnh viện Lão khoa trung ương, hay quên, nhầm lẫn, gặp khó khăn trong cuộc sống sinh hoạt thường ngày... là biểu hiện thường thấy ở người cao tuổi khi não bị teo. Khi ở giai đoạn nặng, bệnh nhân mất khả năng tự chăm sóc bản thân. Bệnh nhân ăn uống khó khăn, không thể kiểm soát bước đi và thường đi lang thang khỏi nhà. Chính vì mất các khả năng kiểm soát càng khiến người bệnh dễ mắc thêm các bệnh khác. Chẳng hạn như khi bệnh nhân khó nuốt thức ăn và đồ uống dễ khiến các chất này bị hít vào phổi gây ra viêm phổi. Ngoài ra, khi bệnh nhân đi tiểu không tự chủ nên phải đặt thông tiểu, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu. Nếu không được điều trị thì bệnh sẽ càng nặng hơn, có thể đe dọa mạng sống bệnh nhân. Thậm chí, bệnh nhân bị teo não thường mất định hướng và dễ dàng bị vấp ngã, làm tăng nguy cơ gãy xương. Hơn nữa, té ngã thường gây chấn thương nặng vùng đầu như xuất huyết nội sọ, bệnh nhân phải chịu phẫu thuật nằm viện dài ngày, càng làm tăng nguy cơ huyết khối trong não, loét da do tư thế nằm nhiều...

PGS.TS Bùi Khắc Hậu cho rằng, bệnh teo não ở người cao tuổi là bệnh lý rất khó chữa khỏi nên chủ yếu là bổ sung các loại dược phẩm vitamin, nhất là vitamin B12, các loại đa sinh tố nhằm làm giảm tốc độ tiến triển của bệnh, nhất là các trường hợp teo não do thiếu hụt vitamin B12. Bên cạnh đó, nên tìm các giải pháp kích thích nhận thức (tâm lý trị liệu), cho người bệnh tham gia các hoạt động văn hóa (đọc sách, báo, xem vô tuyến...), các hoạt động thể dục thể thao, giúp người bệnh dần dần nhớ lại. Điều quan trọng nhất là chế độ chăm sóc trong sinh hoạt hằng ngày như đi lại, vệ sinh cá nhân, chế độ ăn uống hợp lý, không để người bệnh bỏ bữa, uống đủ lượng nước cần thiết, kết hợp uống thêm nước ép trái cây, nước cam chanh tươi, nước ép dưa hấu...

Cần chăm sóc não đúng cách

Để phòng ngừa bệnh teo não, PGS.TS Bùi Khắc Hậu khuyến cáo, cần phát hiện và điều trị sớm các bệnh lý như xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn chuyển hóa lipid máu, béo phì... Bởi vì đây là các bệnh góp phần thúc đẩy tình trạng thiếu máu não cục bộ dẫn đến teo não. Bên cạnh đó, mỗi người cần tạo ra cho mình một chế độ sinh hoạt hợp lý, ngủ đủ giấc, hạn chế thức khuya, hạn chế hút thuốc lá, bia, rượu, nước uống có gas. Đặc biệt, cần có chế độ chăm sóc não đúng cách.

Chẳng hạn như việc lao động trí não thường xuyên dưới những hình thức học tập như học ngoại ngữ hay nghiên cứu về ngôn ngữ, lịch sử, cây cảnh non bộ... Đây là những hình thức rất tốt giúp não được hoạt động thường xuyên, làm chậm quá trình teo não. Mặt khác, luôn tạo cho mình một không khí vui tươi, bằng lòng với cuộc sống, giảm stress. Bởi vì nếu đầu óc luôn căng thẳng, áp lực quá nhiều và liên tục sẽ khiến não trở nên rối loạn làm cho trí nhớ suy giảm.

Còn theo bác sĩ Nguyễn Trung Anh, thường xuyên tập luyện thể dục, thể thao như chạy bộ, đi bộ, leo cầu thang, đạp xe đạp, dưỡng sinh hay yoga phù hợp với lứa tuổi, giúp lưu thông máu, các dưỡng chất tới não một cách tốt hơn, giúp mô não khỏe mạnh tăng cường khả năng chống lại bệnh tật. Bên cạnh đó, một chế độ dinh dưỡng hợp lý cũng đóng vai trò không nhỏ trong việc tăng cường thể lực, sức đề kháng của cơ thể; hạn chế thực phẩm quá nhiều dầu mỡ; tăng cường sử dụng các loại thực phẩm giàu vitamin như ngũ cốc, các loại hạt, các loại rau xanh, trứng, thịt gà...; thực phẩm giàu canxi như hải sản, đậu nành, súp lơ, cá biển, hạnh nhân...