Nhộn nhịp nghề buôn lá dong ở Tranh Khúc

(HNMO)- Những ngày giáp tết ở làng bánh chưng Tranh Khúc (Thanh Trì, Hà Nội), không chỉ có người dân tất bật cho đợt hàng tết cuối năm mà ngay cả những người buôn lá dong phục vụ làng nghề truyền thống này cũng tranh thủ kiếm thêm thu nhập.

Dân buôn lá nhộn nhịp cùng làng bánh chưng

Những ô tô chở đầy lá dong từ khắp các tỉnh như Hà Giang, Nghệ An, Yên Bái,… tập kết ngay trên đê đầu làng. Đây là đợt cao điểm đối với những người buôn lá dong bởi làng càng gói nhiều bánh chưng, thì nhu cầu tiêu thụ lá dong càng cao.

Nếu hàng ngày, chỉ có khoảng 3 chủ buôn lá dong phục vụ làng nghề Tranh Khúc thì đến tết, khi cả làng rộn ràng làm hàng vạn chiếc bánh cung cấp cho thị trường thì có đến 20 chủ buôn, luôn sẵn sàng cung cấp nguồn nguyên liệu cho làng bánh chưng.

Chị Miên (Hưng Yên), một người buôn lá dong cho làng Tranh Khúc từ lâu cho biết: “Dịp tết, nhu cầu tiêu thụ lá dong của làng gấp đến 30 lần ngày bình thường. Tính từ đầu tháng, riêng tôi đã bán hết gần 200 vạn lá cho làng gói bánh chưng phục vụ nhu cầu tết.”

Cũng giống như chị Miên, anh Thành, chủ một xe tải chất đầy lá dong vừa chạy từ Nghệ An ra vui vẻ cho chúng tôi biết “Mỗi chuyến xe này chở được 50 vạn lá. Đây là chuyến thứ 3 phục vụ lá cho gói bánh chưng tết này cho làng Tranh Khúc. Chắc cả tết thì buôn khoảng năm chuyến”. Năm chuyến tức khoảng 2.5 triệu lá. Một con số mang nhiều ý nghĩa.

Tuy nhiên, với một làng nghề lâu đời và trọng chữ tín như Tranh Khúc, việc chọn là cũng hết sức cầu kỳ và kỹ lưỡng.

“Họ gói bánh lâu rồi nên kén lá lắm. Lá mà nhỏ, vàng thì sẽ không lấy. Nhiều khi lá không đẹp, ế cả đống cũng chẳng ai mua” chị Miên chia sẻ.

Tết ấm no nhờ…lá

Với nhu cầu lá dong lớn như vậy của làng Tranh Khúc, dịp Tết chính là “tháng củ mật” của những người buôn lá dong chuyên nghiệp.

Chị Miên cho chúng tôi biết, năm nay, lái buôn mua lá tại rừng với giá khoảng 14.500 đồng/100 lá. Cộng với chi phí vận chuyển và bảo quản, giá 100 lá sẽ rơi vào 16.000 đồng. Giá khi bán tới tay người làm bánh là khoảng 17.000 đồng đến 18.000 đồng/100 lá- đối với bán buôn; còn bán lẻ, giá phải lên đến 20.000 đồng/100 lá.

Nếu mua được lá giá rẻ, đẹp đáp ứng được những tiêu chuẩn về lá của người mua và tìm được đầu ra nhanh, mỗi chuyến hàng cũng mang lại cả triệu đồng cho người buôn. Do vậy, với những người như chị Miên, buôn lá dong vào thời điểm này đang trở thành cứu cánh cho cuộc sống nhọc nhằn nơi quê nhà.

Nhưng dĩ nhiên, không phải bao giờ mọi chuyện cũng đều suôn sẻ như vậy với những người buôn lá.

“Vui chỗ buôn, buồn chỗ bán”

Đó là những gì người ta nói với nhau về cái nghề buôn lá dong này.

Theo kinh nghiệm của những người làm bánh chưng lâu năm, lá dong nếu không xanh, tươi khiến bánh gói sẽ không thơm ngon, lại nhanh bị hỏng trong ngày tết. Bởi thế, để đảm bảo chất lượng bánh, dù cho không, người làng Tranh Khúc cũng không lấy loại lá này để gói.

Với những người thu gom lá từ rừng, họ có thể bảo quản được lá dong tươi, xanh bằng cách cắm phần cuống lá xuống mặt bùn xâm xấp nước do đó có thể để được cả tuần cho lái buôn dưới xuôi lên mua.

Nhưng với những người lấy công làm lãi như lái buôn, nếu trời lạnh và ẩm thì còn có thể để lá xanh được vài ngày chứ trời nóng như mấy ngày qua, chỉ sau 3 ngày lá dong sẽ trở nên vàng úa, ủng cuống lá. Khi đó, nguy cơ lỗ vốn, thậm chí trắng tay là hoàn toàn có thể.

Đến làng Tranh Khúc vào những ngày này mới thấy được sự khắc nghiệt của nghề buôn lá. Bên cạnh những đống lá dong xanh mướt, những chiếc xe tải chất đầy những bó lá dong rừng to, đẹp…là hàng vạn lá dong bị chủ buôn bỏ đi do bị vàng quá, người “làng bánh chưng” không ai mua về gói. Đánh cả chuyến xe lá dong mà phải bỏ đi chừng này coi như lỗ vốn!

“Phi thương bất phú”! Dù cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro nhưng những người buôn lá dong hàng năm vẫn đánh cược với thần may mắn để có được những cái Tết no ấm.