Nhìn lại 1 năm quan hệ song phương Việt Nam-Mỹ

Đây là một giai đoạn dù không dài nhưng được cả hai bên đánh giá là đã phát triển rất thuận lợi, hiệu quả, sâu, toàn diện và ngày càng phục vụ đắc lực cho lợi ích của nhân dân hai nước.

Năm 2010 tuy không có các cuộc viếng thăm cấp cao chính thức giữa hai bên, nhưng lãnh đạo cấp cao hai nước liên tục gặp nhau trong suốt cả năm, tại nhiều diễn đàn khác nhau, mà theo Đại sứ, vừa để xác định bước đi của quan hệ song phương cho giai đoạn tới, vừa củng cố lòng tin lẫn nhau.

Ở cấp bộ trưởng, đặc biệt là ở các ngành ngoại giao và quốc phòng, hai nước đã trao đổi các chuyến viếng thăm chính thức. Hiếm có khi nào Việt Nam đón Ngoại trưởng Mỹ tới hai lần trong một năm. Các cuộc gặp này mang tính quyết định cho việc triển khai cụ thể trên thực tế.

Đại sứ Lê Công Phụng cho rằng đây là những nét rất đặc trưng cho quan hệ hai nước, thể hiện đà tiến của mối quan hệ, đồng thời thể hiện quyết tâm của lãnh đạo và nhân dân hai nước để mối quan hệ này ngày càng tốt hơn, phục vụ thiết thực cho hai quốc gia, cho ổn định, an ninh và hòa bình ở khu vực và trên thế giới.

Một điểm thuận lợi khác trong năm 210 là việc Việt Nam làm chủ tịch ASEAN trong lúc Mỹ có chính sách quay trở lại khu vực. Đại sứ nói: "Chúng ta cùng các nước ASEAN hoan nghênh sự trở lại của Mỹ mang tính xây dựng ở khu vực." Việt Nam cũng đã phối hợp chặt chẽ với Mỹ để triển khai chính sách vì hòa bình, vì hợp tác của Mỹ ở khu vực.

Về vai trò của Việt Nam trong cách nhìn nhận của Mỹ, Đại sứ cho rằng "Mỹ đánh giá rất cao vai trò của Việt Nam trong năm 2010 với tư cách chủ tịch ASEAN, và vì lợi ích chiến lược của Mỹ, Mỹ đánh giá rất cao vai trò chiến lược của Việt Nam ở khu vực."

Về phương diện kinh tế, việc tăng cường đầu tư vào Việt Nam là một trào lưu chung của các doanh nghiệp Mỹ. Đại sứ Lê Công Phụng bày tỏ tin tưởng rằng không lâu nữa, các doanh nghiệp Mỹ sẽ vươn lên từ vị trí thứ sáu hiện nay trở thành nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất tại Việt Nam. Theo ông, mở rộng quan hệ làm ăn, đầu tư với Việt Nam hiện là một xu hướng rất mạnh, không chỉ diễn ra ở Washington, mà trên toàn liên bang.

Sự hợp tác về giáo dục, khoa học công nghệ cũng diễn ra thuận lợi. Việt Nam đang thương lượng với Mỹ về Hiệp định hạt nhân dân sự, đã trao đổi và tiến hành thiết lập các trường đại học liên doanh Việt-Mỹ hoặc đại học của Mỹ tại Việt Nam. Các chương trình trao đổi sinh viên, giáo sư, giáo trình đang được thúc đẩy thuận lợi.

Nhìn tổng thể, Đại sứ Phụng cho rằng quan hệ Việt-Mỹ năm 2010 là sự đúc kết, sự quy tụ của thành quả của quan hệ hai nước 15 năm qua. Nó cũng là cơ hội để hai bên nhìn lại những việc làm trong 15 năm và thống nhất với nhau về định hướng trong tương lai. Ông tin rằng với đà phát triển như hiện nay, quan hệ Việt Mỹ "không thể không phát triển tốt đẹp."

Hướng đi cho những năm tới

Sau 15 năm phát triển, với những thành tựu đã đạt được, Đại sứ Lê Công Phụng cho rằng đã đến lúc hai nước phải tính đến việc nâng quan hệ lên một đỉnh cao hơn, đó là quan hệ đối tác chiến lược. Nếu làm được, nó sẽ tạo ra một môi trường mới, không gian mới đưa quan hệ hai nước đi lên trong tương lai.

Hiện hai nước còn nhiều vấn đề phải bàn, như các tranh chấp thương mại, các áp đặt về thương mại của Mỹ, những khác biệt về vấn đề dân chủ, nhân quyền, tôn giáo. Ông Lê Công Phụng nói rằng Việt Nam phải đấu tranh để hai bên hiểu biết sâu hơn, mọi sự áp đặt, dù là trong thương mại, buôn bán, hay trong các vấn đề dân chủ, nhân quyền đều không có lợi cho quan hệ hai nước. Để cho quan hệ tiếp tục phát triển, hai nước phải xử lý được những khác biệt, không để những khác biệt này ảnh hưởng đến quan hệ hai nước.

Việc thúc đẩy các cuộc đàm phán, đối thoại hiện có cũng là một trong những hướng đi quan trọng. Đại sứ Phụng cho biết Việt Nam đang tiến hành đàm phán với Mỹ trên nhiều lĩnh vực, đặc biệt là về kinh tế, thương mại, như Hiệp định hợp tác xuyên Thái Bình Dương, Hiệp định mậu dịch tự do song phương. Cả hai bên đều hiểu đây không phải là những vấn đề dễ dàng, nhưng cả hai bên đang quyết tâm thúc đẩy.

Về hợp tác an ninh-quốc phòng, Đại sứ cho rằng hai bên cần tìm ra những biện pháp thích hợp để vừa thúc đẩy hợp tác hai bên, đồng thời phù hợp với thời cuộc, phù hợp với tình hình quốc tế, tình hình khu vực, với mối quan hệ bang giao giữa Việt Nam với các nước khác và giữa Mỹ với các nước khác.

Về vấn đề chất độc da cam ở Việt Nam, ông Lê Công Phụng nhận xét rằng Mỹ ngày càng quan tâm, hỗ trợ cao hơn, từ trong chính giới và các tổ chức phi chính phủ và cá nhân người Mỹ, để giúp xử lý vấn đề chất độc da cam ở Việt Nam. Tuy nhiên, ông cho rằng sự quan tâm đó là chưa đủ và phía Mỹ phải làm nhiều hơn nữa, dù rằng phía Mỹ không công khai nhận trách nhiệm.

Trong năm 2011, lãnh đạo cấp cao hai nước sẽ có nhiều cuộc gặp tại các diễn đàn quốc tế, như hội nghị APEC tổ chức tại Hawaii tháng 11/2011, hội nghị cấp cao Đông Á tại Indonesia. Việt Nam đã đặt vấn đề, và phía Mỹ cũng cân nhắc, để tổng thống Obama đi thăm Việt Nam. Đại sứ Phụng không loại trừ khả năng lãnh đạo cấp cao hai nước sẽ đi thăm song phương trong năm 2011.

Đối với cộng đồng người Việt Nam tại Mỹ, Đại sứ muốn chuyển thông điệp của người dân và chính phủ trong nước, mong bà con đoàn kết, thương yêu lẫn nhau, sống đúng luật, đừng để mang tiếng người Việt Nam, sống cho đúng với tính nhân văn của người Việt Nam và bao giờ cũng giữ được bản sắc của Tổ quốc mình. Nhân dịp năm mới, Đại sứ chúc bà con một năm mới hạnh phúc, vui vẻ, hòa đồng và ngày càng thịnh vượng.