Nhiều vấn đề đáng suy ngẫm

Những câu chuyện phía sau

Trong căn phòng nhỏ tại địa chỉ số 35 Trần Phú, Ba Đình (Hà Nội), chuông điện thoại Đường dây nóng liên tục vang lên. Người bấm “phím số diệu kỳ 18001567” thuộc rất nhiều thành phần, lứa tuổi, nhưng nội dung các cuộc trao đổi đều tập trung vào đối tượng trẻ em.

7 năm trực Đường dây nóng, chị Lê Thị Mai Quyên không thể nhớ hết số cuộc điện thoại từng nghe, số người từng tư vấn. Song, nội dung các cuộc gọi liên quan đến việc trẻ yêu sớm luôn khiến chị và đồng nghiệp cảm thấy day dứt. Chị kể, có trường hợp bé gái 15 tuổi gọi đến từ tỉnh Đồng Nai chia sẻ chuyện "cháu yêu người lớn hơn nhiều tuổi qua mạng xã hội Facebook. Sau một tháng quen nhau, cháu và người ấy đã quan hệ tình dục và sau đó bị bỏ rơi khiến cháu hoang mang, mất niềm tin vào tương lai". Điều đáng suy nghĩ là cháu gái này khi gọi điện đến Đường dây nóng để nhờ tư vấn cách níu giữ bạn trai, chứ không hề có ý định tố giác người này cố tình quan hệ tình dục với trẻ em.

“Qua những lời tư vấn, thời gian sau, thấy cháu nhẹ nhàng vượt qua cơn khủng hoảng tâm lý, chúng tôi rất vui, nhưng thật không ngờ cháu lại bước vào mối quan hệ yêu đương với bạn trai vừa quen qua mạng. Và đây chỉ là một trong số hàng trăm câu chuyện trẻ em bị ảnh hưởng bởi mạng xã hội mà chúng tôi từng tư vấn, hỗ trợ. Điều đó cho thấy số trẻ em yêu sớm, quan hệ tình dục sớm, sống ảo và đặt niềm tin vào thế giới ảo ngày càng tăng”, chị Lê Thị Mai Quyên nói.

Cùng với những câu chuyện tình cảm, tình yêu, tâm sinh lý tuổi học trò, các cuộc gọi đến Đường dây nóng nhờ tư vấn kiến thức pháp luật về trẻ em, cung cấp thông tin trẻ bị bạo lực, xâm hại, mua bán chiếm tỷ lệ không nhỏ. Chị Nguyễn Thuận Hải, người quản lý Đường dây nóng cho biết: Chỉ tính riêng từ đầu năm 2017 đến nay, tổng đài 18001567 đã tiếp nhận hơn 2.000 cuộc gọi tìm hiểu về khung pháp lý bảo vệ trẻ em hoặc phản ánh tình trạng trẻ bị lạm dụng, bạo lực, hành hạ… Đa số trường hợp cần sự hỗ trợ đều liên quan đến xâm hại tình dục và bạo lực trẻ em. Ngoài ra, tổng đài còn tiếp nhận nhiều cuộc gọi phản ánh việc các em bị áp lực, căng thẳng trong học tập, buồn bã, chán nản khi bố mẹ ly hôn và tranh chấp quyền nuôi con…

Tăng cường dịch vụ can thiệp, hỗ trợ trẻ em

Hơn 13 năm hoạt động, Đường dây nóng tiếp nhận khoảng 3 triệu cuộc gọi phản ánh các vấn đề về trẻ em. Ngoài nhiệm vụ tư vấn, hỗ trợ thông tin cần thiết qua điện thoại cho người gọi, cán bộ, nhân viên Đường dây nóng còn tổng hợp, phân tích, đánh giá nội dung các cuộc gọi để có thể đưa ra giải pháp hỗ trợ kịp thời đối với những trường hợp khẩn cấp.

Trên cơ sở thông tin tiếp nhận, đội ngũ cán bộ, nhân viên Đường dây nóng đã tư vấn giải quyết các vấn đề liên quan đến trẻ em cho hơn 300.000 trường hợp; can thiệp, giúp đỡ gần 4.000 trẻ em bị bạo lực, xâm hại, bị mua bán,… Điển hình là em H.T.D (sinh năm 2002), thường trú tại xã Sa Lông, huyện Mường Chà (Điện Biên) và một số trường hợp khác bị bán ra nước ngoài đã được giải cứu thành công. Ngoài ra, Đường dây nóng 18001567 còn phát triển dịch vụ tư vấn trực tiếp, đánh giá, trị liệu tâm lý cho trẻ em bị khủng hoảng do bị xâm hại tình dục, bạo lực, mua bán. Sau khi nhận được sự hỗ trợ, đa số nạn nhân vượt qua nỗi đau, tự tin hòa nhập xã hội.

Hiệu quả hoạt động của Đường dây nóng 18001567 đã được khẳng định. Tiếc rằng, các dịch vụ can thiệp, giúp đỡ trẻ em tương tự như Đường dây nóng chưa có nhiều. Đa số trẻ em gặp rủi ro mới chỉ nhận được sự quan tâm, hỗ trợ về vật chất, rất hiếm trường hợp được hỗ trợ về tâm lý, tinh thần. Nhiều vụ việc xảy ra đối với trẻ em chưa được phát hiện, xử lý kịp thời do đội ngũ cán bộ cấp cơ sở phải kiêm nhiệm quá nhiều việc, không có điều kiện nắm bắt tình hình một cách toàn diện, hoặc do gia đình muốn che giấu thông tin, do sự phối hợp giữa các ngành chức năng chưa chặt chẽ, do nguồn lực đầu tư cho các dịch vụ hỗ trợ trẻ em còn hạn chế… “Trẻ bị bạo lực, xâm hại hay mua bán có thể bị tổn thương tâm lý suốt đời. Với những trường hợp này, việc hỗ trợ toàn diện, đúng lúc, kịp thời là rất quan trọng”, chị Lê Thị Mai Quyên khẳng định.

Từ kinh nghiệm “gỡ rối’ các vấn đề liên quan đến trẻ em, chị Nguyễn Thuận Hải kiến nghị: Ngoài các giải pháp vĩ mô, ngay từ bây giờ các ngành, địa phương nên xây dựng các dịch vụ tư vấn, hỗ trợ trẻ em, bổ sung nguồn lực chăm sóc, bảo vệ trẻ em. Quan trọng hơn, những người làm cha, mẹ nên quan tâm nhiều hơn tới con mình, hãy lắng nghe, chia sẻ, tâm sự với con như những người bạn. Và, trong “thế giới phẳng” về thông tin, trẻ em cần được trang bị kiến thức, kỹ năng thiết lập các mối quan hệ, cách thức giải quyết các vấn đề phát sinh ngoài đời thực cũng như qua mạng xã hội.