Nhạc kịch “Chuyện người lính”: Câu chuyện về hợp tác quốc tế trong nghệ thuật

Đa sắc màu văn hóa

Vở diễn được nhắc tới đó chính là tác phẩm nhạc kịch và nghệ thuật thị giác mang tên “Chuyện người lính” mà Viện Pháp tại Hà Nội - L’Espace, Dàn nhạc Giao hưởng quốc gia Việt Nam và Xưởng kịch và nghệ thuật ATH thực hiện, với sự hỗ trợ của Đại sứ quán Thụy Sĩ, ra mắt khán giả vào tối 16 và 17-4 tại sân khấu L’Espace.

“Chuyện người lính” là tác phẩm giữ một vị trí đặc biệt trong gia tài sáng tác của nhà soạn nhạc người Pháp gốc Nga vĩ đại Igor Stravinsky. Vở opera thính phòng này được sáng tác dành cho bảy nhạc công và ba giọng kể qua lời văn Charles-Ferdinand Ramuz. Thông qua câu chuyện của người lính và sự biến đổi vô hạn độ của cái ác, tác phẩm thể hiện triết lý sâu sắc về nhân sinh. Với bản diễn lần này, ông Thierry Vergon, Giám đốc L’Espace đánh giá: Đây là một vở kịch hết sức hấp dẫn nhờ sự dung hợp tinh tế nhiều phương thức biểu đạt khác nhau như âm nhạc thính phòng, DJ, kịch nghệ và nghệ thuật thị giác. Tính triết lý của tác phẩm được thể hiện một cách khác lạ thông qua việc tái hiện song song hai khoảng thời gian hiện tại và tương lai cùng với sự hoán đổi của các nhân vật.

Điều đặc biệt, vở diễn “liêu trai” này quy tụ tài năng của 3 lĩnh vực nghệ thuật: Âm nhạc, kịch nghệ và nghệ thuật thị giác từ 3 quốc gia là Việt Nam, Nhật Bản, Pháp. Đảm nhận cương vị Giám đốc Nghệ thuật của vở opera thính phòng đương đại này là đạo diễn người Pháp Marcelino Martin Valiente. Ông được biết đến như một nghệ sĩ đa tài, hoạt động trong nhiều vai trò khác nhau như biên đạo múa, đạo diễn phim, sân khấu, Valiente từng lưu diễn tại nhiều quốc gia như Ba Lan, Pháp, Italia, Pakistan, Estonia và Na Uy. Chỉ huy dàn nhạc là Honna Tetsuji, nhạc trưởng người Nhật được yêu thích tại Việt Nam, từng chỉ huy nhiều vở opera cổ điển và đương đại. Tham gia thể hiện là các nghệ sĩ của Dàn nhạc Giao hưởng quốc gia Việt Nam và Xưởng Kịch và Nghệ thuật ATH. Thêm vào đó, họa sĩ trẻ Nguyễn Mỹ Anh với phần cố vấn của họa sĩ Nguyễn Thành Phong (hai đồng tác giả của bộ truyện tranh nổi tiếng “Long Thần Tướng”) sẽ dẫn dắt người xem trong suốt buổi diễn bằng những hình ảnh minh họa có phần kỳ ảo. Chính sự đa màu sắc của thành phần sáng tạo đến từ nhiều nền văn hóa, lại có sự kết hợp của nhiều loại hình nghệ thuật khác nhau hứa hẹn tạo ra một tác phẩm ấn tượng, nhiều bất ngờ.

Nỗ lực vượt khó

Các dự án nghệ thuật đa quốc gia từ nhiều năm nay đã trở nên quen thuộc với công chúng Việt, nhưng thực hiện một dự án như “Chuyện người lính” trong bối cảnh hiện nay lại là câu chuyện của sự nỗ lực. Ông Thierry Vergon chia sẻ: Đây là dự án khó và phức tạp, chưa bao giờ được thực hiện tương tự ở Việt Nam. Đạo diễn đang ở Na Uy nhưng dàn dựng một vở diễn cho các nghệ sĩ Việt Nam. Nhờ sự trợ giúp của công nghệ, chúng ta có thể vượt qua những trở ngại do dịch bệnh gây ra.

Chia sẻ với báo giới thông qua trò chuyện trực tuyến, đạo diễn Marcelino Martin Valiente cũng cho biết, đây là lần đầu tiên ông đạo diễn một vở nhạc kịch từ xa. Mặc dù có sự hỗ trợ của công nghệ nhưng những vấn đề như độ trễ đường truyền, sự bất đồng ngôn ngữ... là những điều mà ê kíp phải nỗ lực vượt qua để có được kết quả như hiện tại.

Nghệ sĩ Trịnh Tùng Linh, Phó Giám đốc phụ trách Dàn nhạc Giao hưởng quốc gia Việt Nam đồng tình với nhận định này. Ông cho biết: “Dàn nhạc Giao hưởng quốc gia Việt Nam đã kết hợp với Viện Pháp trong 20 năm qua. Hằng năm, chúng tôi cùng dàn dựng nhiều tác phẩm, mời nghệ sĩ Pháp sang Việt Nam biểu diễn... Nhưng năm 2020 và đầu năm 2021, dịch Covid-19 đã tác động mạnh đến nghệ thuật biểu diễn nói chung, các hoạt động hợp tác nghệ thuật nói riêng, rất khó xây dựng một tác phẩm đủ sức hấp dẫn để trình diễn. Tuy nhiên, qua sự kết hợp với đạo diễn và cách thức dàn dựng vô cùng mới mẻ, tôi tin dự án này đủ sức lan tỏa, để lại dấu ấn trong thời điểm hiện nay”.

Rõ ràng, những ảnh hưởng của dịch Covid-19 đã khiến hoạt động hợp tác nghệ thuật quốc tế bị đình trệ. Tuy nhiên, sự ra đời và thành công bước đầu được ghi nhận của vở nhạc kịch “Chuyện người lính” đã cho thấy: Bằng sự trợ giúp của công nghệ và nỗ lực của từng nghệ sĩ, chúng ta vẫn sẽ tạo ra những tác phẩm thể hiện sự hợp tác quốc tế hiệu quả, mang nhiều màu sắc văn hóa với chất lượng cao để phục vụ công chúng.